Студеннар Күһүн биир совхозка Дьокуускайтан студеннар от үлэтигэр кэлбиттэрин, отделение салалтата бэйэлэрэ оттообот, быраҕыллыбыт, ыраах учаастакка илдьибиттэр. Манна бөһүөлэктээһин саҕаттан ыал олорбот иччитэх өтөхтөрүгэр олохтообуттар. Өтөх киэҥ күөл арҕаа эҥэрин үрдүк кырдалыгар турар буолан, тахсар күн сардаҥатын кэрии тыаҕа, кырдалга, дьиэҕэ дохсун ардахтыы тоҕу кутар. Студеннар үгүстэрэ тыа сирин оҕолоро буолан, дойдуларын алааһыгар, сыһыытыгар дьүөрэлии көрөн, бу сири олус сөбүлээбиттэр.
Оннуларын-олохторун оҥостон баран, сири-дойдуну көрө, дьаарбайа барбыттар. Сорохторо ыллыы-туойа, кэпсэтэ хаалбыттар. Күөл хоту өттүгэр манна уонна бу эргин олохторун моҥоон олорон ааспыт аҕа ууһун дьонун кылабыыһата баара. Олох былыргы уонна саҥатык хаптаһын оҥоһуулаах киһи уҥуохтара көстөллөрө.
Оҕолортон хас да уол бу кылабыыһаҕа сылдьан, биир сиэдэрэй оҥоһуулаах киһи уҥуоҕуттан олус дьэрэкээн гына чочуйан, кыһан оҥоһуллубут кириэһин устан ылан илдьэ кэлбиттэр. Кинилэр абааһыны итэҕэйбэттэрин, куттамматтарын көрдөрөн, бэрдимсийэр быһыылара буолуо диэҕи мэник-тэник кыра оҕолор буолбатах, студент, сиппит дьон этилэр. Кыргыттар көрөөт аймана түспүттэр:
— Туох буола сылдьаҕыт, тоҕо аҕаллыгыт? Былыр үйэҕэ өлбүт киһи эһигини тыытта дуу, хайаата? Сибилигин төттөрү илдьэн туруора охсуҥ! — Диэбиттэр. Атын уолаттар эмиэ:
— Эһиги дьоҥҥут уҥуоҕун кимнээх эмэ, бу эһиги курдук, алдьата, онно-манна соскойдуу сылдьаллара буоллар “үчүгэй” диэ суох этигит. Илдьэн оннугар туруоран кэбиһиҥ, — диэн сүбэлээбиттэр.
Кириэһи аҕалбыт уолаттар:
—Ээ, чэ, сарсын илдьэр инибит, сүтүктээх бэйэтэ кэлэн илдьибэтэҕинэ, — диэн күлүү-оонньуу курдук хардарбыттар. Кэпсэтии итинэн бүппүт.
Баҕалара ханыар диэри оонньоон-көрүлээн баран, боруҥуй буолуута утуйаары оҥостон сыппыттар. Утуйан быстыбакка, отур-ботур кэпсэтэ сыттахтарына, аана аһара биллибэккэ, сарыы дуу, түнэ дуу таҥастаах, кыра уҥуохтаах оҕонньор аан модьоҕотугар үктэнэн, бытыга туртайан турара көстөн кэлбит. Кини туох да дьайыыны оҥорботоҕун үрдүнэн оҕолор өйдөрүн сүтэрэн, устунан утуйан хаалбыттар.
Сарсыарда уһуктаат оҕонньору көрбүттэрин туһунан кэпсэтии буолбут. Ол ыккардыгар таһырдьа тахса сылдьыбыт оҕолор:
— Кириэскитин хаһан илдьибиккитий? — Диэн ыйытыылаах киирбиттэр.
Илдьибэтэхтэрин истэн тахсан көрбүттэрэ кириэс окко турбут онно эрэ хаалбыт. Төттөрү илдьибиттэрин туһунан ким да билиммэтэх. Кириэһи аҕалбыт уолаттар киһи уҥуоҕар барбыттар. Көрбүттэрэ кириэстэрэ хаһан да ылылла сылдьыбатаҕын курдук оннугар турар буолан хаалбыт. Доҕотторугар кэлэннэр:
— Кириэс оннугар турар. Эһигиттэн ким да илдьибэтэх буоллаҕына, оҕонньор бэйэтэ илдьибит, — диэн түмүктээбиттэр. Атын оҕолор куттанан саҥалара-иҥэлэрэ аҕыйаабыт. Ол да буоллар кыбыстан тастарыгар ким да биллэрбэтэх. Куһаҕан быһыы таҕыста. Кириэһи устан туох эрэ биллибэт күүһү уһугуннардыбыт быһыылаах. Мантыкпыт туох түмүктээх буолуо биллибэт дэһии буолбут. Кыргыттар:
— Былыр үйэҕэ өлбүт киһини сүгүн сытыарбат дьон мантан инньэ тугу гынар санаалааххытый? Баҕар оҕонньору бэйэтин хостоойоҕут? — Диэн ыйыппыттар. Кириэс сүгээччилэртэн бас киһилэрэ:
— Быһаарына иликпит. Наада буоллаҕына наука туһугар хостуохха да сөп, — диэн хардарбыт.
Ол күн уолаттар от охсубуттар, кыргыттар от мунньар сирдэрэ суох буолан сир астаабыттар. Күнүскү уонна түөртүүр аһылыкка бары мусталларыгар буолбут түбэлтэ туһунан тугу да кэпсэппэтэхтэр. Оҕолор кириэс аҕалбыт уолаттар оҕонньору көрбүттэринэн сөп буоллахтара дии санаабыттар да, дьонноро өссө ордук тэбиэһирэн турбуттар. Кинилэр киэһэ кириэһи аҕалан, күүстэринэн кэриэтэ дьиэҕэ киллэрбиттэр. Киҥир-хаҥыр саҥарсыы кэнниттэн, кириэс аҕалбыт уоллаттартан биирдэстэрэ:
— Биһиги 20-с үйэҕэ олоробут. Үөрэх, билии өрөгөйдөөбүт кэмэ. Оҕонньор биитэр туох эрэ атын кириэһи илдьэн оннугар туруорда ини. Ол аата кини өйдөөх. Кириэһи сүгэн дуу, көтөҕөн дуу илдьэр. Чинчийиини эрэйэр түбэлтэ таҕыста. Кириэһи ыла кэллэҕинэ тутан ылан, үөрэтэр-чинчийэр сири булларыахпыт! — Бэйэтин былаанын билиһиннэрбит.
Утуйар кэм кэлбитигэр оҕонньор көһүннэ да тутарга бэлэмнэнэн аан икки чанчыгар олорбуттар. Кыргыттар утуйар сирдэригэр мустан олорон бэйэ-бэйэлэриттэн тутуспуттар. Тутарга кыттыспат уолаттар, туох эмэ тахсар түбэлтэтигэр көмөлөсүһүөхпүт диэн кыргыттар тастарыгар сыппыттар.
Оҕонньор бэҕэһээ көстүбүт кэмигэр эмиэ эмискэ аан модьоҕотугар турар буолан хаалбыт. Оҕолор хамсыыр да, саҥарар да кыахтарыттан тахсан, өйдөрүн сүтэрэн кэбиспиттэр. Тутуохтаах уолаттар олох да хамсаабатахтар. Быһылаан тахсыбытын кэннэ нэһилиэк сэбиэтиттэн, отделениеттан дьон түүннэри айаннаан кэлэн өссө да өйдөнөн тура илик оҕолору уонна аан таһыгар хай-үйэҕэ өлөн хаалбыт уолаттары булбуттар.
Кырдьаҕас кини үйэлээх уутун, баҕар,

Барыыс Махсыынап.
Сунтаар.