Сардаана аҕатыныын иккиэйэхтэр. Ийэлэрэ Боккуойа барахсан, дэриэбинэ дьахталларыгар улаханнык
ытыктанар киһи, аҕыйах сыллааҕыта оһолго түбэһэн, хомолтолоохтук суорума суолламмыта.
    Кэргэнэ Айаал Сиидэрэбис (ити аҕатын аатын улахан мунньахтарга эбэтэр хамнас, биэнсийэ күнүгэр
эрэ ахталлар) уонна кыыһа Сардаана улаханнык аймаммыттара. Ол эрээри, хайыахтарай, өлбүтү кытта
өлбүт суох. Аҕалаах кыыс өйөһөн-убаһан олорорго тиийбитэрэ. Сардаана дьиэтин-уотун көрөн, аһын
астаан, ыраах алаастарынан сылдьан, сайыннары-кыһыннары сылгылары көрөр-харайар ыарахан үлэлээх аҕатын аһын-таҥаһын бэлэмниир түбүктээх сыл­дьан, орто оскуоланы бүтэрбитэ.
    Бииргэ үөрэммит оҕолоро Дьокуускайынан, Бүлүүнэн, соҕурууҥҥу куораттарынан үөрэнэ тарҕаспыттара. Арай кини, Сардаана эрэ, аҕатын соҕотохтуу хаалларан үөрэнэ барартан туттуммута.
    Аҕата биирдэ: «Олоххун хайдах оҥосторгун бэйэҥ быһаарын. Миигин манаан олоруоҥ дуо? Ийэбит
олохтон эрдэ туораан, соҕотоҕун олорон сорсуйар дьылҕалаах-ыйаахтаах буоллаҕым… Эн, эдэр киһи,
үөрэнэн, үлэһит буолан, ханнык эрэ ыраах улууска ыал ийэтэ буолан олоруоҥ. Хаһан эмэ, хас да сылга биирдэ, аҕыйах хонукка кэлэн барыаҥ да, ол кырдьаҕас аҕаҕар көмөтө кыра буолуо…»—диэн баран, хараҕыттан уу-хаар баһан, өр саҥата суох сонуоран олорбута.
    Сардаана ийэлэрэ өлүөҕүттэн биллэ-көстө кырдьа быһыытыйбыт аҕатын, сабыс-саҥа көрбүттүү, олоро
түһээт, ытаабытынан моонньуттан кууһан ылбыта:
    — Аҕаа, суох, мин эйигиттэн хаһан да, ханна да ыраата барыам суоҕа. Бииргэ олоруохпут… — дии-
дии, аҕатын сыллаан-уураан ылбыта.
    Онтон ыла хас да сыл ааста. Сардаана нэһилиэк остолобуойугар асчыттыыр. Бииргэ үөрэммит оҕолоро сайыҥҥы, кыһыҥҥы өрөбүллэригэр дойдуларыгар кэлэн барааччылар. Кинилэр улахан куораттарга үөрэнэр буоланнар, таҥастыын-саптыын, дьүһүннүүн-бодолуун, туттардыын-хаптардыын тупсубуттарын көрө-көрө, Сардаана иһигэр ордугургуу саныыр. Кыргыттар бары табаарыстаһар уоллаахтарын, үөрэнэр сирдэригэр олус үчүгэй биэчэрдэр, көрсүһүүлэр, кэнсиэрдэр, уоттаах-күөстээх дискотекалар буолалларын былдьаһа-былдьаһа кэпсээччилэр.
    Итинник дьол Сардаанаҕа хаһан да тиксиэ суоҕун курдук саныыра. Саатар, манна, кини дэриэбинэтигэр, үөрүүтүн-хомолтотун үллэстиэх, доҕордоһуох биир да эдэр киһи суох. Биир эмэ баара кэргэннээх, оҕолоох, ыал аҕата. Арай соторутааҕыта ыаллыы Эбэлээх нэһилиэгин ьтччата Володя диэн сытыы-хотуу уол зоотехнигынан үлэлии кэлбитэ. Кини, сулумах киһи быһыытынан, өрүү остолобуойга аһыыр. Оннук киирэ-тахса сылдьан, Сардаананы кытта тыл бырахсар. Ардыгар кыыс астаабыт аһа минньигэһин хайгыыр, сороҕор дьиэтигэр сылаас бэрэскини атыылаһан барар.
    Биирдэ эбиэттии сылдьан Володя Сардаананы киэһэ киинэҕэ ыҥырда. Кыыс кыбыстан, долгуйан,
сирэйэ, сибилигин буспут бэрэскилии, кытара кыыста. Урукку өттүгэр кинини ким даҕаны киинэҕэ
ыҥыра илик этэ…
    Итинтэн ыла Сардааналаах Володя сотору-сотору көрсөн дьаарбайар, библиотекаҕа, кулуупка бииргэ
сылдьар буоллулар. Тыа сиригэр дэриэбинэҕэ харах ортотугар сылдьаҕын. Онон эмээхситтэр, дьахталлар
харахтарын далыгар киирэн: «Айаал кыыһа кэргэн тахсан эрэр үһү», «Саҥа зоотехник уол Айааллаахтан
арахпат буолбут»,— эҥин диэн кэпсээн-ипсээн дэриэбинэни толордо. Айаал Сиидэрэбис, үксүн ат
үрдүгэр сырыттар даҕаны, ону истээхтээбэт буолуо дуо? Кыыһым бэйэтэ кэпсиэҕэ диэн, билбэтэҕэ-истибэтэҕэ буола сырытта.
    Оттон Володялыын, сылгыһыт буолан, уол кэлээтин кытта билсибиттэрэ. Сытыы-хотуу уол эрээри,
олус куолуһут диэн, сочно иһигэр киллэрбэтэҕэ. «Арай күтүөт буоллун, кыыһым оҕолонон-урууланан,
дьолун булуо этэ. Чэ, баҕар, куолуһут да буоллун, ардыгар, син, кырдьыгы этэр быһыылаах. Үөрэхтээх
киһи билбитэ-көрбүтэ үгүс буоллаҕа», — диэн соҕотоҕун сылдьан эмиэ атыннык тойоннуур.
    Биир киэһэ Сардаана дьиэтигэр хойутаата. Аҕата күнү быһа сылгыларын кэрийэн, сылайан, аччыктаан
кэлбитэ, сылаас чэйэ, бэлэм аһа суох. Оннооҕор Сардааната бэйэтинэн суох. Айаал оһоҕун оттон, аһын
буһаран олордоҕуна, кыыһа хаһааҥҥытааҕар даҕаны үөрэн-көтөн, сырдаан киирэн кэллэ.
    — Оо, аҕам барахсан, бырастыы гын! Аччыктаан иэдэйдэҕиҥ буолуо. Хойутаан хааллым…— дии-дии, аҕатын аһата охсоору, төттөрү-таары тоһугурайда.
    — Туох эрэ наадаҕа хойутаатаҕа диэн сэрэйэн олоробун. Улаханнык сылайбатым. Билигин, хата, иккиэн тэҥҥэ аһыахпыт,—дии-дии, умайа турар оһоҕор кураанах хардаҕастары симпэхтээтэ.
    — Улахан наадаҕа сылдьыбатарбын да, икки сериялаах наһаа үчүгэй киинэни көрдүм. Тыа сирин олоҕун туһунан. Нууччалар олохторо биһиэхэ наһаа маарынныыр эбит.
    — Сөп-сөп. Эдэр киһи, саатар, ити хам-түм буолар киинэлэргэ сырыт ээ. Дьүөгэлэриҥ кэпсиир улахан куораттарыгар баар көрдөрө-нардара манна тэриллиэхтэрэ биллибэт.
    — Аҕаа, киинэҕэ ити зоотехник Володялыын сырыттыбыт…
    — Бай, Болуодьалыын даа?— Айаал ону сэрэйэн олорор эрээри, саҥа истибиттии, соһуйа түстэ.
    — Володя наһаа элбэҕи аахпыт. Билэрэ-көрөрө сүрдээх.
    — Ээ, эдэр киһи эрээри, куолуһута бэрт. Барытын кини эрэ билбитэ баар. Айахтааҕы атыппат…
    — Оттон, аҕаа, аахпыта үгүс. Биһиги дьоммут ону-маны хантан эрэ сыыһа-халты истэ-истэ, букатын
уларытан кэпсииллэр буолбат дуо?
    — Чэ, сороҕо оннук да буолуо. Володя үрдүк үөрэҕи бүтэрбит киһи буоллаҕа. Онон ааҕара, билэрэ кэмнээх буолуо дуо?
    Сардаана аҕатын моонньуттан кууһан сыллаан ылла уонна сэрэммиттии:
    — Аҕаа, Володя наһаа үчүгэй уол ээ. Бэйэ-бэйэбитин сөбүлэстибит. Ыал буолуохха диир. Хайыыбын, аҕаа?
    Айаал Сиидэрэбис уоллаах кыыс сыһыаннарын дьонтон истэн билэрэ да, итиччэ түргэнник буолуо
дии санаабатаҕа.
    — Хайа, тукаам, ыал буоларыҥ өссө эрдэ буолбатах дуо? Уонна, баҕар, үөрэниэҥ да этэ…
    — Аҕаа, ыал да буолан баран, үөрэниэххэ син ээ… Кэтэхтэн даҕаны…
    — Чэ, бэйэҥ быһаарын, тукаам,— Айаал Сии­дэрэбис, туох эрэ санааҕа баттаппыттыы, итии чэйиттэн сыпсырыйан ыла-ыла, биир сири тобулу одуулаан, саҥата суох олорбохтоото. — Аны кэлин, аҕам дьолбуттан матарбыта диэн, хомойо сылдьыаҥ…
    Сардаана үөрэн, өрө көтө түстэ, аҕатын моон­ньуттан эмиэ кууһан ылан сыллаамахтаата:
    — Аҕаа, оччоҕо сарсын мин Володяны манна аҕалан, эйигин кытта билиһиннэриэм, сөп?
    — Кинилиин кэлээтин кытта билсибитим. Чэ, кэлээриҥ ээ…
    Сарсыныгар Володя Сардааналаахха барыах буо­лан сөбүлэстэ.
    — Володя, аҕам кытаанах соҕус. Сэрэнэн кэпсэтээр дуу…
    — Сэрэнэн диэн, ол хайдах?
    — Оттон… ыйыттаҕына, туох баарынан хоруйдаан иһээр. Саҥата суох киһини сөбүлээбэт.
    — Сөп, саҥарыам буоллаҕа дии…
    Ити курдук сүбэлэһэн баран, киэһэ Сардааналаахха тиийдилэр. Аҕалара үлэтиттэн кэлэн, оһоҕун оттон, киэһээҥҥи аһын астаан, остуолга буспут сылгы сыалаах этин ырылыччы ууран кэбиспит. Күтүөтү
кытта көрсүһүүгэ маҥан ырбаахытын кэтэн, киэргэнэн олорор эбит.
    — Аҕаа, бу биһиги!— Сардаана киирээт, суумкатын дьыбааҥҥа элиттэ. — Эһиги кэпсэтэ олоруҥ, мин чэй бэлэмниэм,— диэт, куукунаҕа элэс гынан хаалла.
    — Чэ, олор, Владимир…— диэн баран, Айаал Сиидэрэбис дьыбааны ыйан кэбистэ.
    — Көннөрү Володя диэ ээ,— уол, оҕонньор кини аҕатын аатын ааттаары гыммытын сэрэйэн, эттэ.
    — Туох дьонноох-сэргэлээх оҕоҕунуй?
    — Ийэлээхпин. Эһиги нэһилиэккитин кытта ыаллыы олоробут ээ. Ийэм Наталья Ивановна диэн. Би­лигин нэһилиэк дьаһалтатыгар үлэлиир. Сопхуостары бөдөҥ сүтүү кэмигэр биһигини эһиги нэһилиэккитин
кытта холбуу сылдьыбыттара дии,— Володя, куолулуура киирдэҕинэ буоларыныы, икки өттүнэн
иэҕэҥнээн ылла, илиитинэн далбаатанан барбытын бэйэтэ да билбэтэ. — Ол кэнниттэн арахсарбытыгар
биһиги саамай үчүгэй Кулуһуннаах диэн алааспытын бэйэҕитигэр хаалларан баран, күн бүгүҥҥэ диэри
биэрбэккэ сылдьаҕыт. Уонна өссө… ити бөдөҥ сүтүү сылларыгар сопхуос киинин эһиэхэ оҥороннор,
биһиэхэ хас да сыл устата туох да тутуу барбатаҕа. Онтубут билиҥҥэ диэри охсо турар, улууска саамай
хаалыылаах нэһилиэгинэн аатырабыт…
    Сардаана куукунаҕа сылдьан, Володята букатын атыны айдаарар саҥатын истэн, олус кыбыһынна.
Итини аҕата сөбүлээбэтэ биллэр.
    — Эн, эдэр киһи, эдэр үлэһит, бу киэһэ миэхэ итини этээри, ол Кулуһуннааххын былдьаары кэлбитиҥ
дуо?— диэт, Айаал Сиидэрэбис куукунаны өҥөйөн туран: — Сардаана, чэйдээбэппит, наадата суох!—
диэтэ.
    Сардаана аҕатын ити кытаанах тылларын истибэтэҕэ буолан:
    — Аҕаа, эн улахан чааскыҥ ханнаный?— диэбитинэн, кыыс ааҥҥа быган көрдө.
    — Көр эрэ, өссө итинник өйдөөх-санаалаах киһи биһиги нэһилиэкпитин өрө тардаары үлэлии кэлбит
буола-буола! Ити тылгын-өскүн баһылыкка тиэрдэрбэр тиийэбин. Ол боппуруоһу эн биһикки эрэ буолбакка, бүтүн икки нэһилиэк дьоно-сэргэтэ эрэ быһаарар суоллара,— дии-дии Айаал Сиидэрэбис
төттөрү-таары хаамыталаата. — Мин итинник киһини кытта чэйдээбэппин… Бардын!
    Эр дьон кытаанах кэпсэтиилэрин истэ сылдьыбыт Сардаана аҕата кини тапталлааҕын үүрэр саҥатын
истээт, ытаан сыҥсыйбытынан барда.
    Володя хортууһун төбөтүгэр уурунаат, тахсардыы ааны сэгэтэн туран:
    — Айаал Сидорович, көрсүөххэ диэри! Оттон Кулуһуннааҕы былдьаабыккытын умнумаҥ. Бэйэтин
нэһилиэгэр, дьонугар-сэргэтигэр төнүннэриэххэ наада! — диэт, ааны тыастаахтык сабан, тахсан барда.
    Сардаана дьыбааҥҥа умса түһэн олорон, өр да өр ытаата. Аҕата куукунаҕа киирэн, хайыы-үйэ тымныйан хаалбыт чэйи сыпсырыйа-сыпсырыйа, остуолун тула хаама сырытта. Онтон ытыы олорор кыыһын
саннын имэрийэн ылаат:
    — Чэ, тукаам, Сардаана, ити уолгар эт — Кулуһуннааҕын улуус баһылыгар туруорсан, баҕатын хоту
ыллын. Эбиитин эйигин кэргэн биэрэргэ сөбүлэһэбин…
    Сардаана сыҥыргыы олорон, устунан көнөн, аҕатын төбөтүттэн кууһан сыллаамахтаан ылла уонна
төлөпүөн үрдүгэр түстэ…