Кэпсээнтэн кэпсээн дьэ оҕо саас биир түгэнэ хаһаан да умнуллубаттыы төбөбөр хатанан хаалбыт. Ооксии доҕоор Сата барахсан, дьоно сэргэтэ толору кэмигэр манна киһи кута сүрэ тохтуур, үтүө кэрэ айылҕалаах биир дьикти түбэлэртэн биирдэстэрэ ээ. Былыргы дойду, бу бүтүннүү тоҥус сирэ уота, дойдута. Сирин уотун эйгэтэ наһаа өһүргэс, күөллэрэ наһаа киримсэхтэр. Ол да иһин балыгын хаһан да муҥхаҕа сиэппэт айылгылаах түбэ. Эбэлэрэ да улахаттара күн туллара буолан күҥҥэ күлүмүдүүллэр, ыйдаҥа ылбат ырааҕар сандаараллар.
Дьэ онно оҕо сааска биир дьикти түбэлтэ буолан ааспыта ээ. Бу халлаан былыттааҕынан таах түүлээҕирэн олоруохтааҕар кэпсии түһүүм эрэ. Һи һи һи тыыммын таһааран диэххэ.
Дьэ туран оҕо аймах ханна ханна тиийбэтэҕэй. Мэник тэҥник сааска ,уол оҕо диэн олох очурун чочурун тэҥнээн олоххо кэлээччи,айааччы, тутааччы быһата олоҕу хамсатар сүрүн талкы буоллаҕа дии. Ол да сиэринэн уол оҕо барахсан борбуйун тутаат бэйэтэ бултана, тугу эбит оҥосто сатыыр буолар ээ. Көр ол сайын мин Сайылык үрэх хорууларыгар бэйэм тиргэлээн мэнээк куһу ылааччыбын бэл көҕөн куска тиийэ. Оннук сылдьан биир күн уһун тумустаах хара өҥнөөх син улахан көтөр иҥнэн олороругар тиийдим. Тыыннаахтыы моонньуттан тутан тиргэ туһаҕыттан араардым. Итиннээҕи үрдүк болдоһууга былыргы киһи уҥуохтара күн уотугар хараара кытаран көстөллөрө былыргы таҥара дьиэлэрин курдук дьэстийэн көстөллөр. Куруук сылдьар буолан дьиэтиһэн онно наадыйбаппын. Били көтөрбүт моонньуттан тутан кууһан ол киһи уҥуохтарыгар кэлэн туох көтөрүн көрө олорон олорор киһим уҥуоҕар муннугар улахан былыргы иҥнэ анньыллан турарын көрдүм. Ол иҥнэни ылан баран били көтөрбүн иҥэннэн хаста да батарыта астым ээ. Астаҕым аайы хараҕа сүүрэлиир, ыарыытын тулуйа сатаан киһи курдук һыы диэн ынчыктыыр курдук. Уончата астым иҥнэни төрдүгэр дылы. Онтон куттанан онно олордон баран куоттум. Көтөрүм оннук олорон хаалла. Дьиэбэр кэлэн кимиэхэ да эппэтим. Төбөм ыалдьан кыайан аһаабатым. Дьонум бу уол хайдах буоллуҥ, тоҕо аһаабаккын эҥин диэтилэр да чуумпубун. Саатар били иҥнэни бэргэһэм таһыгар анньан илдьэ кэлбиппин ийэм аах буланнар хантан бу былыргы үйэтээҕи иҥнэни булан илдьэ сылдьабын ыйытан бардылар. Ону киһи уҥуоҕуттан ылбыппын эттим. Көтөрү эппэтим. Дьэ тоҕо былыргы дьон тастарыттан ону маны ылан кэллиҥ булгуччу илдьэн ханна хайдах турбут сирин булларан кэл диэн үүрдүлэр. Быстыам дуу ойдуом дуу иҥнэни туппутунан сүүрдүм төттөрү. Санаабар били көтөрүм баара буолуо диэн куттал. Тиийэн аадьуо били киһи уҥуоҕар чугаһаан олорбут сирбин көрө сатыыбын. Сайыҥҥы күн тиит төбөтүгэр олорон үрэх арҕаа өртүнээҕи кырдьаҕас тииттэргэ хаххаламмыт. Били иҥнэни турбут сиригэр анньан баран эргиллибитим били көтөрүм һммм дии дии көтөн эрэр курдук куоҕаҥныы олорорун көрөөт оо диэт дьиэм диэкки түһүнэн кээстим. Тиритэн бөҕө кэлбиппит ийэлээх эдьийим хайыы бу уолуо ,туох ааттаах буолан кэллиҥ,чэ уоскуйан сөрүүн чайда иһэн баран баран утуй. Сарсын оккутугар барыаххыт диэтилэр. Биһиги оҕолор туһунан анараа Хомустаах диэкки дьиэҕэ утуйааччыбыт. Сойбут чай иһэн баран ийэбэр кэлэн ийээ мин эн атаххар сытабын дуо. Куттанабын дии диэбиппин ийэм ээ чэ айа, бэйэм дэлби сылайан сытабын бар чэ оҕолоргунаан утуй. Чэ,чэ олорума баран хаптай,сынньан диэбитигэр таҕыстым. Анараа дьиэҕэ тиийэн миэстэбэр сытан утуйан хааллым. Арай түүн төһөөтөхпүнэ хапхара таҥастаах эдэр дьахтар таспар олорор эбит. Ону эн кимҥиний,тоҕо манна кэллиҥ диэбиппин һаамм диэн ынчыктыы ынчыктыы хайа тоойуум билбэтин дуу, бу кынныҥ дии диэт доҕоор хаан бөҕөнү өҕүйэ өҕүйэ айаҕын атта ээ. Олох ороммуттан ойон турбуппун билбэккэ хааллым. Эккирии сылдьабын баттатан баран кыайан уһуктубакка. Оҕолор уһуктаннар Баһылаай,Баһылаай дии дии тулабыттан тардыалааннар хата уһугуннум. Һуу уу диибин. Оҕолору утуйуҥ диэн баран тахсан үктэлгэ олордум. Дэлби тириппиппин эбит уу чаккырас буолбуппун. Салгыы манна утуйуохпут куттанан анараа улахаттар утуйар дьиэлэригэр кэлэн ийэм атаҕар сыбдыйан киирэн токуллан сыттым да олох утуйбатым. Сарсыарда ийэм уһуктан хайа манна сытар дуу бу уол, нокоо тоҕо кэллиҥ манна диэбитин ытыыбын мин. Сарсыарда чайдыы олороннор эдьийим Ааналыын ийэм дьэ доппуруостаатылар ээ. Онно эрэ тугу гыммыпын эҥин кэпсээтим. Оо онно дьонум эрэйдээхтэр көмүскэнэллэрэ эрэ уоттарын иччитэ буоллаҕа. Уоттаах чоххо арыыны кута куталар дойду иччититтэн көрдөһөн

ааттаһан барбыттара ээ. Бээ бээ диэн ийэм муҥнаах сутуругун көрдөрөр ээ миэхэ. Сарсыардааҥҥы ыамы ыан киирэн бараннар үһүөн онно бардыбыт. Арыылаах, табаахтаах, чайдаах. Болдоһуу киһитин уҥуохтарыгар кэлэн үһүөн сиэттиһэн бардыбыт ээ. Тиийэн эдьийим миигиттэн хайа көтөрүҥ ханан хаалбыттай диэбитин ыйан биэрдим. Онтубут хара улахан көтөр халлаан диэкки хантайбытынан айаҕын иһэ толору хаан буолан өрө хоролор өлөн өлөрөр эбит. Ону эдьиийдээх ийэм туох эрэ диэн ботугуруу ботугурууралар арыы айаҕар бистилэр, табаах,чай биэрдилэр уонна өрбөххө суулаан бараннар ол олорбут инньэлээх киһи уҥуоҕун иһигэр укпуттара. Дьиэлээн иһэннэр бээ бээ бу уолу бакаа аҕыйах хонукка дьиэтигэр ыытыахха эдьиийигэр Өкүлүүнэҕэ дэстилэр. Сол күн Уоһук диэн атынан Куоманы кытта мэҥэстэн дьиэбэр эдьиийбэр кэллим ээ. Онон сиргэ улахан алҕаһы, буруйу оҥорон онтум мүлүрүйүөр диэри ,эдьиийдээх ийэм атын эйгэттэн күрэтэн күөйэн хаайан ыланнар эгэ баччаҕа кэлэн бу кэпсии тэпсии олордоҕум.
Ол аата тоҥус эйгэтиттэн күрэтэн бэйэм өбүгэм күүһүгэр ыытаннар харыстаан ылбыттар эбит диэн билигин саныыбын. Дьэ оннук баара.

Хорула Баһылай