Главная / Кэпсээннэр / Ыарыы
Добавить комментарий
Дьылҕа
Оҕо сааһын Дайыыл олус бэркэ өйдүүр. Суох, ити сыыһа эттим. Дайыыл оҕо сааһа олус сырдыгын өйдүүр. Сааһын – сып-сырдык күн, сайынын – сып-сырдык халлаан, күһүнүн – сып-сырдык ойуур, кыһынын – сып-сырдык хаар. Уонна Ийэлээх Аҕатын өрүү сып-сырдык сэбэрэлэрэ. Мөҕүү-этии диэн кини оҕо сааһыгар букатын суоҕа. Тоҕо эбитэ буолла… Баҕар оҕоттон эрэ көрсүөтүн-сэмэйин, оҕоттон эрэ ураты дьоҕурдааҕын иһин буолуо. Уол оҕо уол оҕо курдук, син саастыылаахтарын кытары мэниктиирэ ханна барыай, ол эрээри ким эмэ буруйдаан сэмэлии турарын бу диэн өйдөөбөт. Оскуолаҕа буоллун, ханна буоллун – кинини өрүү холобур оҥостоллоро. Кини хаһан баҕарар бастыҥ этэ. Ол иһин, бэл, үөрэҕэр доҕолоҥноотоҕуна учууталлара «харахтарын симэллэрэ». Ол «доҕолоҥнооһуна» да бэрт дэҥҥэ, санаата сыппат эрэ эйгэтигэр буолара. Айылҕаттан бэриһиннэрбит дьоҕурунан барытын олус чэпчэкитик аһаран иһэрэ.
Чуумпуттан соһуйан уһугунна. Уонна ыарыыттан. Туга ыалдьара биллибэт, көннөрү агдатын иһэ кубус кураанахха дылы. Ону тугунан да сатаан толорор кыаҕа суоҕуттан ЫАРЫЫ үөскээбит курдук. Урут итини хайдах өйдөөбөккө сылдьыбыт бэйэтэй? Ыарыы киирбитэ ыраатта эбээт. Эрэй эбит. Өссө биир туохха да туһата суох күн үүннэҕэ. Ханна барыах, тугу гыныах бэйэтэй? «Киһи буолуох» диэни туттубат. Киһинэн ааҕынан бүппүтэ быданнаата.
Дайыыл оскуола кэннэ тута соҕуруу барбыта. Тугун эмиэ Дьокуускайай, сылга хаста да күрэхтэһиигэ-эҥиҥҥэ кэлэ-бара сылдьыбыта да сөп оҥордо. Сири-дойдуну көрүөххэ наада. Баҕалаах үөрэҕэр хайаан да киирэригэр бүк эрэллээх тиийбит уол саамай сүрүн предметигэр «бырабааллаан» быһа сытыйбыта. Оттон оскуолаҕа, этэргэ дылы, «ааһан иһэн» туттарара дии. Сыта-тура сыымайдаан, ырытан баран өйдөөбүтэ — кырдьык билбэт эбит. Ол төрүөтүнэн кинини өрүү инники сылдьарыгар үөрэнэн хаалан, «көтөҕөн» сыаналыыллара буолбут. Оо, учууталлар барахсаттар! Ардыгар абырыыбыт диэн алдьатаргыт баар эбит ээ. Оҕо ону хантан өйдүөй, буолуохтааҕын курдук ылына сырыттаҕа. Уонна бу кэлэн, аан бастаан соҕотоҕун киэҥ эйгэҕэ тахсаат, муннуга бэрдэрдэҕэ. Ол эрээри, тугун абатай! Саха ньоҕой. Дайыыл эксээмэн хамыыһыйатыгар аны аҕыйах сылынан хайаан да кэлиэм диэн оҕолуу уолҕамчы «бигэ тылын» биэрбитэ. Дойдутугар төннүбэтэҕэ – дьон тылыттан куттанара: «бастыҥмыт диэбиттэрэ көлөөк эбит» диэн иннигэр-кэннигэр сипсиһиэхтэрэ, кинилэр эрэ билбит-көрбүт буолан сымыйа сурах бөҕөтүн тарҕатыахтара турдаҕа. Ол хоп-сип үүтүнэн убатыллыбыт сүөгэй кэриэтэ албынын ким да итэҕэйиэ суоҕа. Онон, биир дойдулааҕа киһиэхэ кыбыллан олорон, ол-бу быстах-остох үлэни булан, син кыстаабыта уонна аармыйаҕа барбыта.
Эмиэ чуумпу уонна бу туох баарын барытын эмэн сиир, түгэҕэ көстүбэт муҥура суох хараҥаҕа супту оборон ылар ЫАРЫЫ. Эмиэ сарсыарда, эмиэ туох да туһата суох күн. Күн тыгар курдугун да иһин син-биир — хап-хара, хараҥа. Хараҥа хаһыытыыр, чуумпу кыланар.
Дайыылга аармыйаҕа сылдьыбыт сыллара олоҕун биир бэлиэ күннэрэ этилэр. Онно сылдьан өйө-санаата тосту уларыйбыта: бу олоххо киниэхэ көмөлөһүөх бэйэтиттэн ордук ким да суоҕун, туораттан өйөбүлэ суох бэйэтэ эрэ барытын оҥордоҕуна, уһаннаҕына Киһи буолуохтааҕын өйдөөбүтэ. Оннук санааҕа кэлэргэ дьахтара суох эйгэ тыйыс сокуоннара, икки сыл тухары көрсүбүт ыарахаттара уонна Доҕоро тирэх буолбуттара. Доҕоро кинини «маннык гыннахха табыгастаах, оннук оҥордоххо ордук буолар» диэн хаһан да такайбатаҕа гынан баран, туох эрэ чэбдиги, кырдьыктааҕы кини дууһатыгар куппута. Дьылҕа хаан аҥаардастыы хатаҕалаабыт дьоно баар буолар. Дайыыл, арааһа, оннук киһи быһыылаах. Дойдутугар эргиллэн иһэн кини ол Харахтары аан бастаан көрбүтэ уонна… тугун барытын умнан туран ол түгэҕэ көстүбэт дириҥ чүөмпэҕэ төбөтүн оройунан түспүтэ, ол муҥура билибэт киэҥ далай устун кыырайа көппүтэ, ол чоҥолох алааска олохсуйардыы оҥостубута. Ол Харахтар кэннилэригэр кураанах буолбатах этэ: өркөн Өй, дириҥ Толкуй уонна аан дойдуга барытыгар муҥура суох Таптал бааллара. Аан дойдуга анаммыт таптал сорҕото, буолаары буолан саамай бастыҥа, күүстээҕэ Дайыылга эмиэ тиксибитэ. Хара Харахтааҕа киниэхэ олоҕун салгыырыгар, өрө дабайарыгар, элбэҕи ситиһэригэр өссө биир төһүү күүс буолбута.
Кэбис-кэбис. Бүгүн ханна эмэ барыахха, саатар салгынна сиэххэ наада. Баҕар, аҕыйах харчы сыыһын булан, «эмтэнэ» түһүө. Оччоҕуна бу ЫАРЫЫ, баҕар, кыра да кэмҥэ умнуллуо, хаала быһыытыйыа этэ. Оо, айа даа… айаккыы…
Били «бигэ тылын» биэрбит сиригэр Дайыыл тиийбэтэҕэ – бу эйгэ киниэнэ буолбатаҕын, дьон
Бу ЫАРЫЫ туохтан саҕаламмытай? Кимтэн дуу? Барыта киниттэн, ол ааһан иһэн кини кэскилин быспыт, дьолун көрдөрбүтүнэн күрэппит киһиттэн…
Хара Харахтааҕын доҕотторо, дьүөгэлэрэ Дайыылы олус бэркэ көрсүбүттэрэ, оҕо эрдэхтэриттэн бииргэ улааппыт киһилэрин тэҥэ ылыммыттара. Ол курдук бодоруспуттара, доҕордоспуттара. Кинилэр доҕордоһуулара хас эмэ сыл ааспытын да кэннэ уостан-симэлийэн хаалбатаҕа. Үгүстүк айаҥҥа сылдьар Дайыыл Саха сирин араас муннугар Хара Харахтааҕын доҕотторун өрүү көрсөрө, ол көрсүһүүлэр бэрт истиҥник ааһаллара. Хардарыта көмөлөсүһүү, ыарахан кэмҥэ өйөбүл, үөрүүнү үллэстии – маннык дьону кытары алтыһар аналламмытыгар Дайыыл дьылҕатыгар уонна Хара Харахтааҕар махтанара. Хас командировка кэнниттэн дьиэтигэр көтөх муҥунан кэһиилээх, хааһахха баппат сонуннаах кэлэрэ. Оттон Хара Харахтааҕа уонна быыкаайык кыырпахтара хас күнү ааҕан кинини дьиэлэригэр кэтэһэллэрэ. Өрүү үтүөнэн эрэ көрсөр дьон быыһыгар атын санаалаах баарын хантан билиэх этэй? Биир күһүн оннук айаҥҥа сылдьан Дайыыл ууга тааһы бырахпыттыы сүтэн хаалбыта. Урут күн аайы кэриэтэ эрийэр бэйэтэ үһүс күнүттэн ньим барбыта. Хара Харахтааҕа айманыы бөҕөтүн аймаммыта, аан дойдуну бараабыта. Милииссийэҕэ үлэлиир үөлээннээхтэрэ да онно сатаан көмө-ньыма буолбатахтара. Суох, Дайыыл көстүбэтэҕэ. Сатахха, барбыт сирэ ханнык эрэ улуус буолбатах – Дьокуускай бэйэтэ этэ. Дайыыл олоҕун тухары иһигэр киллэрбэтэх Дьокуускайа. Оннук киэҥ сиргэ таһы-быһа сүппүт киһини сырдыкка да тымтыктанан булар уустугун Хара Харахтааҕа бэркэ билэрэ. Баҕар саас, харалдьык тахсыыта саатар өлүгэ көстүөҕэр эрэммиттэрэ да, дьылҕа оннук «дьолу» бэлэхтээбэтэҕэ. Икки оҕо тулаайах хаалбыта, баччаҕа диэри бу сир үрдүгэр саамай дьоллоох ыал ийэтэбин дэммит эдэрчи дьахтар харах уутунан суунартан ордубатаҕа. Ол курдук үс төгүрүк сыл ааспыта.
Бэйэҕэ тиийиниэххэ дуу… Оччоҕо бу сиргэ оҥорбут аньыыта-харата өссө элбииригэр тиийэр. Оттон «антах» хайдах көрсүөхтэрэ биллибэт. Ол дойду диэн баара буолуо дуо? Арааһа, баара буолуо. Тоҕо эрэ ЫАРЫЫТА бэргээтэр эрэ дьоно кэлэн бараллар дии… Кырыы харахтарынан көрөллөр, чугаһаабаттар, ыраахтан туран өөр да өр тонолуппакка көрөн баран көхсүлэрин көрдөрөллөр. Кини эмиэ кэлэр. Ол эрээри кини тоҕо эрэ буруйдуурдуу буолбакка, аһынардыы көрөр эбээт! Ол баар – саамай ыарахана… Хайдах буолуох бэйэтэй? «Киһи буолуох» диэни туттубат. Киһинэн ааҕынан бүппүтэ быданнаата. Ама бу аат (эмиэ тоҕо ол ньүкэн түгэҕин аҕынна? Онно эрэ анана сылдьара дуу…) ЫАРЫЫТА куруук маннык сордуох муҥа дуо?
Түүн үөһэ. Табах буруотунан уонна көннөрү дьиэҕэ суох туох эрэ атын сытынан тунуйбут милииссийэ хоһугар икки киһи утарыта олорор. Биирдэрэ – дьуһуурунай. Иккиһин киһи кыайан бу диэн ойуулаабат. Арай харахтара хам-түм тугу эмэ кэпсээн аһараллар да, кэпсэтээччититтэн кистиир. Анарааҥҥыта бу харахтары болҕойон өҥөйөн көрөрө буоллар, ЫАРЫЫНЫ көрүө этэ. Ыарыыны уонна соҕотохсуйууну. Соҕотохсуйууну уонна кэмсиниини. Кэмсиниини уонна дууһа кыланыытын. Дууһа кыланыытын уонна ЫАРЫЫНЫ… — Хаһан, хайдах уонна ханна өлөрбүккүнүй? — Үс сыллааҕыта… — Тоҕо? — Кини мин кэскилбин быспыта, барытын былдьаабыта… — Тоҕо билигин эрэ кэллиҥ? — Тулуйарбыттан аастым…
Бор.
Кыым №25 2007.06.28
Укажите e-mail или номер телефона для связи:
Опишите причину жалобы:
Оҕо сааһын Дайыыл олус бэркэ өйдүүр. Суох, ити сыыһа эттим. Дайыыл оҕо сааһа олус сырдыгын өйдүүр. Сааһын – сып-сырдык күн, сайынын – сып-сырдык халлаан, күһүнүн – сып-сырдык ойуур, кыһынын – сып-сырдык хаар. Уонна Ийэлээх Аҕатын өрүү сып-сырдык сэбэрэлэрэ. Мөҕүү-этии диэн кини оҕо сааһыгар букатын суоҕа. Тоҕо эбитэ буолла… Баҕар оҕоттон эрэ көрсүөтүн-сэмэйин, оҕоттон эрэ ураты дьоҕурдааҕын иһин буолуо. Уол оҕо уол оҕо курдук, син саастыылаахтарын кытары мэниктиирэ ханна барыай, ол эрээри ким эмэ буруйдаан сэмэлии турарын бу диэн өйдөөбөт. Оскуолаҕа буоллун, ханна буоллун – кинини өрүү холобур оҥостоллоро. Кини хаһан баҕарар бастыҥ этэ. Ол иһин, бэл, үөрэҕэр доҕолоҥноотоҕуна учууталлара «харахтарын симэллэрэ». Ол «доҕолоҥнооһуна» да бэрт дэҥҥэ, санаата сыппат эрэ эйгэтигэр буолара. Айылҕаттан бэриһиннэрбит дьоҕурунан барытын олус чэпчэкитик аһаран иһэрэ.
Чуумпуттан соһуйан уһугунна. Уонна ыарыыттан. Туга ыалдьара биллибэт, көннөрү агдатын иһэ кубус кураанахха дылы. Ону тугунан да сатаан толорор кыаҕа суоҕуттан ЫАРЫЫ үөскээбит курдук. Урут итини хайдах өйдөөбөккө сылдьыбыт бэйэтэй? Ыарыы киирбитэ ыраатта эбээт.
Эрэй эбит. Өссө биир туохха да туһата суох күн үүннэҕэ. Ханна барыах, тугу гыныах бэйэтэй? «Киһи буолуох» диэни туттубат. Киһинэн ааҕынан бүппүтэ быданнаата.
Дайыыл оскуола кэннэ тута соҕуруу барбыта. Тугун эмиэ Дьокуускайай, сылга хаста да күрэхтэһиигэ-эҥиҥҥэ кэлэ-бара сылдьыбыта да сөп оҥордо. Сири-дойдуну көрүөххэ наада.
Баҕалаах үөрэҕэр хайаан да киирэригэр бүк эрэллээх тиийбит уол саамай сүрүн предметигэр «бырабааллаан» быһа сытыйбыта. Оттон оскуолаҕа, этэргэ дылы, «ааһан иһэн» туттарара дии. Сыта-тура сыымайдаан, ырытан баран өйдөөбүтэ — кырдьык билбэт эбит. Ол төрүөтүнэн кинини өрүү инники сылдьарыгар үөрэнэн хаалан, «көтөҕөн» сыаналыыллара буолбут. Оо, учууталлар барахсаттар! Ардыгар абырыыбыт диэн алдьатаргыт баар эбит ээ. Оҕо ону хантан өйдүөй, буолуохтааҕын курдук ылына сырыттаҕа. Уонна бу кэлэн, аан бастаан соҕотоҕун киэҥ эйгэҕэ тахсаат, муннуга бэрдэрдэҕэ.
Ол эрээри, тугун абатай! Саха ньоҕой. Дайыыл эксээмэн хамыыһыйатыгар аны аҕыйах сылынан хайаан да кэлиэм диэн оҕолуу уолҕамчы «бигэ тылын» биэрбитэ. Дойдутугар төннүбэтэҕэ – дьон тылыттан куттанара: «бастыҥмыт диэбиттэрэ көлөөк эбит» диэн иннигэр-кэннигэр сипсиһиэхтэрэ, кинилэр эрэ билбит-көрбүт буолан сымыйа сурах бөҕөтүн тарҕатыахтара турдаҕа. Ол хоп-сип үүтүнэн убатыллыбыт сүөгэй кэриэтэ албынын ким да итэҕэйиэ суоҕа. Онон, биир дойдулааҕа киһиэхэ кыбыллан олорон, ол-бу быстах-остох үлэни булан, син кыстаабыта уонна аармыйаҕа барбыта.
Эмиэ чуумпу уонна бу туох баарын барытын эмэн сиир, түгэҕэ көстүбэт муҥура суох хараҥаҕа супту оборон ылар ЫАРЫЫ. Эмиэ сарсыарда, эмиэ туох да туһата суох күн. Күн тыгар курдугун да иһин син-биир — хап-хара, хараҥа. Хараҥа хаһыытыыр, чуумпу кыланар.
Дайыылга аармыйаҕа сылдьыбыт сыллара олоҕун биир бэлиэ күннэрэ этилэр. Онно сылдьан өйө-санаата тосту уларыйбыта: бу олоххо киниэхэ көмөлөһүөх бэйэтиттэн ордук ким да суоҕун, туораттан өйөбүлэ суох бэйэтэ эрэ барытын оҥордоҕуна, уһаннаҕына Киһи буолуохтааҕын өйдөөбүтэ. Оннук санааҕа кэлэргэ дьахтара суох эйгэ тыйыс сокуоннара, икки сыл тухары көрсүбүт ыарахаттара уонна Доҕоро тирэх буолбуттара. Доҕоро кинини «маннык гыннахха табыгастаах, оннук оҥордоххо ордук буолар» диэн хаһан да такайбатаҕа гынан баран, туох эрэ чэбдиги, кырдьыктааҕы кини дууһатыгар куппута.
Дьылҕа хаан аҥаардастыы хатаҕалаабыт дьоно баар буолар. Дайыыл, арааһа, оннук киһи быһыылаах. Дойдутугар эргиллэн иһэн кини ол Харахтары аан бастаан көрбүтэ уонна… тугун барытын умнан туран ол түгэҕэ көстүбэт дириҥ чүөмпэҕэ төбөтүн оройунан түспүтэ, ол муҥура билибэт киэҥ далай устун кыырайа көппүтэ, ол чоҥолох алааска олохсуйардыы оҥостубута. Ол Харахтар кэннилэригэр кураанах буолбатах этэ: өркөн Өй, дириҥ Толкуй уонна аан дойдуга барытыгар муҥура суох Таптал бааллара. Аан дойдуга анаммыт таптал сорҕото, буолаары буолан саамай бастыҥа, күүстээҕэ Дайыылга эмиэ тиксибитэ. Хара Харахтааҕа киниэхэ олоҕун салгыырыгар, өрө дабайарыгар, элбэҕи ситиһэригэр өссө биир төһүү күүс буолбута.
Кэбис-кэбис. Бүгүн ханна эмэ барыахха, саатар салгынна сиэххэ наада. Баҕар, аҕыйах харчы сыыһын булан, «эмтэнэ» түһүө. Оччоҕуна бу ЫАРЫЫ, баҕар, кыра да кэмҥэ умнуллуо, хаала быһыытыйыа этэ. Оо, айа даа… айаккыы…
Били «бигэ тылын» биэрбит сиригэр Дайыыл тиийбэтэҕэ – бу эйгэ киниэнэ буолбатаҕын, дьон
эрэ тылыгар киирэн онно дураһыйа сылдьыбытын өйдөөбүтэ уонна бэйэтигэр сөрү сөптөөх үөрэххэ киирбитэ. Оҕо эрдэҕинээҕитин курдук, манна даҕаны барытын «ааһан иһэн» бүтэрэ-оһоро охсоро, арай, уратыта диэн, барытын толкуйдаан, кырдьык туһалаах диэн өйдөөн-дьүүллээн дьаһанара. Онон, бэл дипломун саҥа ыларын саҕана, кинини Саха сиригэр биир бастыҥ специалиһынан билиммиттэрэ.Кини үөрэнэр кэмигэр Хара Харахтааҕа уоллаах кыыс оҕону бэлэхтээбитэ. Күннэрэ-ыйдара кинилэртэн тахсара, бүгүҥҥүлэрэ-сарсыҥҥылара барыта кинилэргэ ананара. Хара Харахтааҕа сарсыҥҥы күнүн өссө ордук оҥороору Дайыылын бары өттүнэн өйүүрэ, кини сайдарыгар, талаһар чыпчаалыгар чугаһаатар-чугаһыырыгар бары күүһүн уурара. Ол түмүгэр Дайыыл өрүү ыҥырыкка, чиэскэ-бочуокка сылдьар, тарбахха баттанар улахан киһи буола үүммүтэ.
Дьол утаҕын ыймахтыы сылдьан кинилэр иккиэн тулаларыгар баар дьону өйдөөн көрбөт үлүскэнигэр түспүттэрэ, ким эрэ суол кытыытыгар хаалбытын, ол киһини ыар ЫАРЫЫ хам ылбытын аахайа да барбатахтара.
Бу ЫАРЫЫ туохтан саҕаламмытай? Кимтэн дуу? Барыта киниттэн, ол ааһан иһэн кини кэскилин быспыт, дьолун көрдөрбүтүнэн күрэппит киһиттэн…
Хара Харахтааҕын доҕотторо, дьүөгэлэрэ Дайыылы олус бэркэ көрсүбүттэрэ, оҕо эрдэхтэриттэн бииргэ улааппыт киһилэрин тэҥэ ылыммыттара. Ол курдук бодоруспуттара, доҕордоспуттара. Кинилэр доҕордоһуулара хас эмэ сыл ааспытын да кэннэ уостан-симэлийэн хаалбатаҕа. Үгүстүк айаҥҥа сылдьар Дайыыл Саха сирин араас муннугар Хара Харахтааҕын доҕотторун өрүү көрсөрө, ол көрсүһүүлэр бэрт истиҥник ааһаллара. Хардарыта көмөлөсүһүү, ыарахан кэмҥэ өйөбүл, үөрүүнү үллэстии – маннык дьону кытары алтыһар аналламмытыгар Дайыыл дьылҕатыгар уонна Хара Харахтааҕар махтанара. Хас командировка кэнниттэн дьиэтигэр көтөх муҥунан кэһиилээх, хааһахха баппат сонуннаах кэлэрэ. Оттон Хара Харахтааҕа уонна быыкаайык кыырпахтара хас күнү ааҕан кинини дьиэлэригэр кэтэһэллэрэ.
Өрүү үтүөнэн эрэ көрсөр дьон быыһыгар атын санаалаах баарын хантан билиэх этэй? Биир күһүн оннук айаҥҥа сылдьан Дайыыл ууга тааһы бырахпыттыы сүтэн хаалбыта. Урут күн аайы кэриэтэ эрийэр бэйэтэ үһүс күнүттэн ньим барбыта. Хара Харахтааҕа айманыы бөҕөтүн аймаммыта, аан дойдуну бараабыта. Милииссийэҕэ үлэлиир үөлээннээхтэрэ да онно сатаан көмө-ньыма буолбатахтара. Суох, Дайыыл көстүбэтэҕэ. Сатахха, барбыт сирэ ханнык эрэ улуус буолбатах – Дьокуускай бэйэтэ этэ. Дайыыл олоҕун тухары иһигэр киллэрбэтэх Дьокуускайа. Оннук киэҥ сиргэ таһы-быһа сүппүт киһини сырдыкка да тымтыктанан булар уустугун Хара Харахтааҕа бэркэ билэрэ. Баҕар саас, харалдьык тахсыыта саатар өлүгэ көстүөҕэр эрэммиттэрэ да, дьылҕа оннук «дьолу» бэлэхтээбэтэҕэ. Икки оҕо тулаайах хаалбыта, баччаҕа диэри бу сир үрдүгэр саамай дьоллоох ыал ийэтэбин дэммит эдэрчи дьахтар харах уутунан суунартан ордубатаҕа.
Ол курдук үс төгүрүк сыл ааспыта.
Бэйэҕэ тиийиниэххэ дуу… Оччоҕо бу сиргэ оҥорбут аньыыта-харата өссө элбииригэр тиийэр. Оттон «антах» хайдах көрсүөхтэрэ биллибэт. Ол дойду диэн баара буолуо дуо? Арааһа, баара буолуо. Тоҕо эрэ ЫАРЫЫТА бэргээтэр эрэ дьоно кэлэн бараллар дии… Кырыы харахтарынан көрөллөр, чугаһаабаттар, ыраахтан туран өөр да өр тонолуппакка көрөн баран көхсүлэрин көрдөрөллөр.
Кини эмиэ кэлэр. Ол эрээри кини тоҕо эрэ буруйдуурдуу буолбакка, аһынардыы көрөр эбээт! Ол баар – саамай ыарахана…
Хайдах буолуох бэйэтэй? «Киһи буолуох» диэни туттубат. Киһинэн ааҕынан бүппүтэ быданнаата.
Ама бу аат (эмиэ тоҕо ол ньүкэн түгэҕин аҕынна? Онно эрэ анана сылдьара дуу…) ЫАРЫЫТА куруук маннык сордуох муҥа дуо?
Түүн үөһэ. Табах буруотунан уонна көннөрү дьиэҕэ суох туох эрэ атын сытынан тунуйбут милииссийэ хоһугар икки киһи утарыта олорор. Биирдэрэ – дьуһуурунай. Иккиһин киһи кыайан бу диэн ойуулаабат. Арай харахтара хам-түм тугу эмэ кэпсээн аһараллар да, кэпсэтээччититтэн кистиир. Анарааҥҥыта бу харахтары болҕойон өҥөйөн көрөрө буоллар, ЫАРЫЫНЫ көрүө этэ. Ыарыыны уонна соҕотохсуйууну. Соҕотохсуйууну уонна кэмсиниини. Кэмсиниини уонна дууһа кыланыытын. Дууһа кыланыытын уонна ЫАРЫЫНЫ…
— Хаһан, хайдах уонна ханна өлөрбүккүнүй?
— Үс сыллааҕыта…
— Тоҕо?
— Кини мин кэскилбин быспыта, барытын былдьаабыта…
— Тоҕо билигин эрэ кэллиҥ?
— Тулуйарбыттан аастым…
Бор.
Кыым №25 2007.06.28