Бабаҕа баатыр - 29 Января 2015

Суоппардар барахсаттар.
Кэлиҥҥи кэмҥэ көннөрү боростуой улэһит дьон туһунан ким да суруйбат буолла. Онтон бэйэм хайдах да санаам буолбата уонча сылы быһа бииргэ улэлээбит дьоммун кыратык быыс арыйан сурукка киллэрдэхпинэ сатаныыһык.
Тэрилтэбит киин куорат биир улахан тэрилтэтэ. Туспа хонтуоралаах, суустэн тахса улэһиттээх. Туспа сиргэ уонтан тахса массыына турар гаражтаах. Оччо массыыналаах. Суоппар уолаттар, барахсаттар «Түргэн атахтар», кинилэр баар буолан тэрилтэ улэтэ-хамнаһа өрө оргуйа олордоҕо. Сарсыарда ким хайа иннинэ кэлэн, киэһэ бары үлэһиттэр кэннилэриттэн дьиэлэригэр тиийэн, массыына алдьаннаҕына түүннэри да үлэлииллэр. Ыарахан үлэ. Биирдэ эмэтэ тэрилтэҕэ сайаапкаҕа кыратык да хойутаан кэллэхтэринэ киэҥ айдаан, биирдэ эмэтэ диэн тоһоҕолоон этиэххэ. Биир үөлээннэҕим эппитигэр дылы. Кини, да киһи буоллаҕа диэбитигэр дылы, кинилэр да дьон буоллахтара дии. Кэргэнин. Оҕолорун аһатыан. Таҥыннарыан. Дьиэтин-уотун көрүөн наада. Туох да бырааба суох дьон курдук. Наар бу чааска, өссө аһары баран бу чааска. Бу мүнүүтэҕэ манна баар буолаҕын диэн куруутун үтүрүллэ сылдьар эмиэ ыарахан. Талбыт үлэлэрэ диэххит, ол гынан баран хамнастара үлэлэригэр сөп түбэһэр курдук кэп соҕус эбитэ буоллар, мин туох да диэм суоҕа этэ.
Онтон кинилэри, суоппар уолаттары барыларын көрө истэ. Дьаһайа сылдьар Аҕа дойду сэриитигэр аатырбыт Советскай союз маршала курдук араспаанньалааах гараж тойонноохтор. Суоппардар бары көрүстэхтэрин аайы тойоннорун дьээбэлээн, «Табаарыс, господин, маршал советского союза» диэн эҕэрдэлииллэр, чиэс биэрэн чиккэҥнэһэллэр. Бэйэтэ да онно үөрэнэн хаалан, олох кыһаллыбат. Сайаапка биэрдэхтэринэ. Телефоҥҥа «Маршал слушает»-диэн эппиэттиир. Бэйэтэ физкультура учууталын үөрэҕэ үөрэхтээх. Идэтэ гимнастика, лаппа бэйэтин кыанар буолан биэс уонун ааспыт киһи диэтэххэ, дьээбэлэнэн иннинэн-кэннинэн мээчик курдук сальто биэрэн билигин да кыанарын көрдөрө сылдьар. Үлэ-үлэнэн, ол гынан баран олох туспа сокуоннаах. Арааһынай түгэн барыта буолар буоллаҕа…
    Биир тыһыынча сыл бутэн. Иккис саҥа тыһыынча ырбыытыгар Саҥа дьылы көрсөр тэрилтэ корпоративыгар бары да үөрдүбүт-көттүбүт. Ханныгын да иһин. Атын саҥа дьыллартан туспалаах Саҥа дьыл буоллаҕа. Тыһыынчалар икки ардылара, баҕар этэллэрин курдук бэстилиэнэй тыһыынча буолуо дии. Бырааһынньык күүскэ барар. Куорат сирэ буоларын быһыытынан, көрүллүбүт кэмигэр түмүктэнэр. Маршал үлэтин сүнньүнэн массыыналары дьаһайталаан дьонун тарҕатан бутэһик хаалар Ол сылдьан кэлбит-барбыт дьонун кытта барыларын кытта үөрүүтүн үллэстэр,. Дьиэтигэр мөлтөөн тиийэриттэн туттунан Үрүҥ-күөлгэ кыһыннары олорор даачатыгар барарга сананар. Марха эҥэрдэрдээх икки коллегатын кытта дьуһуурунай массыынанан кини даачатыгар айанныыллар, «Маршал» аһа дьэ эрэ оргуйан тахсан, олох да мөлтөөн хаалар. Тиийбиттэрэ даачаларын аана хатаааһыннаах, тоҥсуйан көрөллөр ким да аспат. Ылаллар да киһилэрин икки миэтэрэ үрдүктээх олбуор нөҥүө быраҕаллар. Кэтэһэн тураллар, таһырдьа биэс уонча кыраадыс тымныы, Маршал хамсаабат. Хайдах гыныахтарай, бэйэлэрэ аны олбуор нөҥүө туһэллэр. Киһилэрин төттөрү быраҕаллар, Тоҥорон өлөрүөхтэрэ дуо?. Ханна хаалларыахтарай? Субэлэһэн баран «Мурун бүөтэ» диэн коллегата, үс үрдүк үөрэхтээх куоракка соҕотох дворник, тойонун илдьэн балаҕаныгар утутар. Балаҕана көннөрү балаҕан буолбатах. Кыра музей диэххэ. Уус буолан, уонна былыргыны мунньунар буолан сахалар урукку укулааппытын, биир киһи үлэтэ диэтэххэ, балачча киэнник уонна дириҥник көрдөрөр экспонаттардаах…
Маршал өйдөнөн кэлбитэ уҥа ойоҕоһугар сытар эбит аргыый аҥар хараҕын аһан көрбүтэ арай уун утары «печка не печка» турар, Улаханнык соһуйбут, « еще дрова искрят», ол кытыытыгар арай кубарыйан хаалбыт сирэйдээх сахалыы таҥныбыт таҥастаах эмээхсин баттаҕын тараана олорор. Тугу эрэ түһүү сытабын диэн эргиллэн атын ойоҕоһугар сытан. Баран көрбүтэ, хаптаһын мастан аарыма тиити оҥорон баран арааһынай « разноцветнай лоскутами ткани» киэргэтиллибит сэргэлэри көрөн баран улаханнык куттаммыт. Соһуйан көхсүтүнэн сыппыта балаҕан үрдэ араас кыыллар. Эмэгэттэр ыйанан тураллар. Ону көрөн баран, өрө көрө түспүт. Сахалар ырайдара дуу. Аллараа дойдулара маннык буоллаҕа дии санаабыт.. «С различными атрибутиками увешеннай» саха балаҕанын иһигэр «В чем я виноват перед якутским народом- диэн санааҕа туһэн, улахан толкуйга түспүт. Арай ол сыттаҕына «Мурун бүөтэ» киирбит. Арай киһитэ «Где мы находимся в раю или в аду» -дии сытар үһү. Ити сырыылара саҥа дьыл чугаһаата да сыҥаах ыстааһына буолар. Инньэ гынан маршалбыт итинтэн кэлин тэрилтэ корпоративыгар сылдьа илик.
Онтон, суоппар уолаттар бары да майгыларынан, сирэйдэрин – харахтарын

да олоруутунан, тутта-хапта да сылдьалларынан, тас быһыыларынан. Өйдөрүнэн-санааларынан бэйэ -бэйэлэригэр олох да майгыннаспат дьон. Тэрилтэ тойонун таһар суоппар «Күөх харах» үрдүк уҥуохтаах, . Кэтит сарыннаах иирэ талахтаах Тааттаттан төрүттээх бааһынай уола. Утары көрдөххө нуучча - нууччатынан.. Икки омуктан учугэйин ылбыт буолан киэҥ көҕүстээх, холку майгыннаах. Кыанара, туттара хаптара түргэнинэн тойон сөбүлээн илдьэ сылдьар суоппара.. Биир туспа кыдьыктаах уоппускаҕа барда да үс-түөрт күн күүскэ «аһыыр». Онтукатын салгын киллэринэбин диир Бэйэ бас төбөтүн бас билиммэт диэн ыарахан буоллаҕа. Ол гынан баран «Күөх харах» привилегията атын суоппардартан элбэх. Ол курдук киниэхэ, эрэ сотовай телефон көрүллэр, гаражтарын административнай дьиэтигэр сынньанар хостоохтор. Онно диваннаахтар, ол диван сүрүн хаһаайына кини, тоҕо диэтэххэ кини эрэ заявканан сүүрбэт. Атыннык эттэххэ, тойону эрэ таһар. Массыыната японскай «Ландкрузер» массыына», крутой массыына хаһаайына. Онон улэ кэмигэр иллэн кэмэ атыттардааҕар элбэх уонна сынньалаҥ курдук. Массыына туга эмэ моһуоктаннаҕына. Урут оҥоһуллар.
«Маршал» хараҕын эрэ мээнэнэн көрбүт, гараж иһэ маатыра буола тустэҕинэ, сэрэйэҕин тойон массыыната моһуогурбут диэн. Биир эмэтэ суоппар уолун кытта, саппаас чаас көрдүү көтүтэр. Уоннааҕы үлэ ол кэнниттэн оҥоһуллар. Ол гынан баран биир да суоппар киниэхэ ымсыырбат. Тоҕо диэтххэ тойон улэтин графигынан улэлиир. Өрөбүл, сынньалаҥ күн көрүллүбэт, түүн кытта сүүрэр Эбиэт буоллаҕына. Бары кыттыһан аһыыллар. Онно тойоно звоннаатаҕына, телефонун арааран баран, дьээбэлэнэн салгыы кэпсэтэ олорор курдук тутан олорон, нууччатын хаанын киллэрэн маатыралаан куугунатар, доргуччу «Эн миигин, дьаһайыма, аһаан баран, эбиэт кэнниттэн биирдэ тиийиэм диир. Ону истэн олорон «Знак Дима» диэн суоппарбыт соһуйар. Ити. Тойону маатырылыыр дуо? - Улаханнык саллар. Биир да улэһит аахсыбат киһитин хаһыытаан кэбиһэр»Күөх харах» киниэхэ улахан авторитет.
Кыра тойон суоппара Лэппиэскэ сирэй эбэтэр Ойоҕос саха киһитигэр орто уҥуохтаах., Күүстээх киһи быһыытынан ыга симиллибит кууллаах хортуоппуй курдук быһыылаах-таһаалаах, төгүрүк сирэйдээх аа-дьуо хамсана да сырыттар туох оҥосулларын барытын кэмиттэн кэмигэр оҥосто сылдьар. Туора-маара хамсаабат, эрэллээх суоппар. Мархаҕа улахан уһаайбалаах чааһынай дьиэлээх. Уһаайба иһэ ып-ыраас. Барыта бэрээдэк. Уопсайынан элбэх тылы эппэккэ эрэ эттэххэ барыта бэрээдэк киһи. Куорат иһигэр айанныыра да оннук, биирдэ эмитэ дьиэлэр быыстарынан быһа барыа диэмэ. Наар уулуссанан, барыта суол быраабылата тугу ирдииринэн. Биир итэҕэстээх. Тылынан баппат уолаттарын сыыһа-халты тутуннахтарына, ону кэпсээн оҥорон. Хос, таптал аат иҥэрэ охсорунан, дьэ маладьыас. Ол иһин уолаттар тубэһиннэрдэхтэринэ бэйэтин тутан кэбиһээри гыналлар. Арыт тутуһан кэбиһээри гыналлар.
Онон ыксааммын биир күн. Айаннаһа сылдьан.
:- Төһө төрүттэргин билэҕин- диибин. Киһим сирэйиттэн-хараҕыттан көрдөхпүнэ улаханнык моһуогурда, эмиэ туохха эрэ үктэтээри гынар быһыылаах диэн толкуйдаата быһыылаах аргыый сэрэнэ былаастаан эттэ:
-Онтон аҕам, Ньырба киһитэ-диэн эрдэҕинэ.
Быһа туһэн этэбин:- Олох түҥ былыргы төрүттэргин -диибин. Онуоха киһим:- Сахалар бары биир төрүттээх инибит- диир.
-Ээ, суох доҕоор! Дьэ эйиигин уолаттарын тылгынан баппатын иһин «дьахтар» диэбиттэр эбит диибин. Киһим соһуйан өрө көрө түстэ,
–Бай, ол хайдах? –Дии тустэ. Хос аат биэрбит уолун сүрдээх дьээбэлээх киһи эбит, «Ойоҕос» диэтэхтэринэ ырбаҥнаан үөр да үөр буолаҕын Онтон библияҕа сурулла сылдьарынан Адам ойоҕоһуттан маҥнайгы дьахтар ЕВА оҥоһуллан үөскээбитэ –диибин..
Киһим улаханнык сонньуйда, утары туох да саҥарара суох буолан хаалла. Онтон ыла аны киһим «Ойоҕос» диэтэхтэринэ бэйэтэ өһүргэнэ сылдьар буолан хаалла.
Тэрилтэ хотунун таһааччы суоппар кыра омук аҥардаах «Омук уола» Сунтаартан төрүттээх эрээри Уус –майаҕа оҕо эрдэҕиттэн улааппыт –үөрэммит, төрүт ийэтин генын илдьэ сылдьарынан өһүргэс соҕус, дьээбэни –хаабаны олох сэбулээбэт, онтукатын сирэйинэн биллэрэр майгыннаах..
Мас курдук көнө. Туох баарынан сылдьар. Сөбүлээбит киһитигэр олох бэриниилээх, сатаспатах киһитин кытта киирсэн да кэбиһиэн сөп. Орто уҥуохтаах, бэйэтигэр сөп эттээх –сииннээх түргэн. Сылбырҕа тутунуулаах. Өйүн-санаатын барытын массыынаҕа анаабыт киһи. Массыынаны билэринэн, сатаан оносторунан туох саҥа киирэн эрэрин барытын билэринэн атын киһиэхэ тэҥэ суох киһи. Дьиэ-уот ылыммакка да туран бэйэтигэр улахан «ланкрузер» массыына атыыласпыта, дьиэ кэргэҥҥэ биир улахан сыҥаах ыстаныыта боппуруос. Эп-элэмнэс сырыылаах. Маҥнай олорбут киһи улаханнык соһуйуон да. Куттаныан да сөп. Бэйэм сөбүлээн кинини кытта айанныыбын. Атыннык эттэххэ куорат биир уһугуттан биир уһугар дылы саамай кылгас бириэмэҕэ кини тиэрдиэҕэ Ол гынан баран хотуна нуучча дьахтара киһи быһыытынан көнөтүн уонна суоппар быһыыытынан сылбырҕатынан. Массыынатын көрүнэ-истэ сылдьарын иһин сөбүлээн илдьэ сылдьар. Иллэн кэмигэр хаартыһыт бэрдэ, Суоппардар бары даҕаны бу ыарыынан ыалдьаллар. Бытахайдаһаллар. Ол гынан баран арыт, онтукалара дорҕоонноох буолан тахсар. Ботуччу соҕус харчы буолан тахсар. Дьэ, оччоҕо оонньуу дьэ сытыырхайар. »Омук уола» өйүнэн-санаатынан кыра омук буолан»Ойоҕос» тылынан оонньоон турдаҕына олох тулуйбат. Киирсэн кэбиһээри гынар. Биирэ да киһитэ кыйаханарын иһин, арбаа да тарбаа буолар. Ону оруобуна кэмигэр массыына тематыгар профессиональнай соҕустук көмө көрдөһөн ыйыттаххына, онно көһөн хаалар. Оргуйбутун курдук уостан хаалар. Дьэ, бу үс суоппар үрүҥ суоппардар тойоттору. Хотуну тиэйэ сылдьар буоланнар. Көннөрү улэһиттэри биирдэ эмэтэ сайаапканан онно-манна тиэйэллэр.
Онтон дьэ «хара» суоппардар кадр отделын тойонун «Кэтит баппаҕайы» сарсыарда. Киэһэ дьиэтигэр таһар «Ханньары бэргэһэ» Чурапчыттан төрүттээх, уу саха. Киппэ. Эт –хаан эттунэн учугэй бысыылаах-тасаалаах. Сэмэй майгыннаах, эрэллээх туох да дьиэҕэ суох суоппар. Биир мааны соҕотох уолун сайын аайы дойдутугар илдьэн, быраатын аахха сынньатар. Онтуката быраатын оҕолорун кытта буккусан бииргэ сынньанар. Оонньуур, отко-маска сыстыгас киси. Бэйэм санаабар куорат оҕотун саамай сэпкэ иитэ сылдьар. Эр кисини, эр киси курдук..
Тэрилтэҕэ сана массыыналарынан хааччыллыы кусаҕана суох. Биир кэмнэ Москваҕа баар головной тэрилтэбит, онон-манан хааччыйар Департаменын салайааччытын кытта бииргэ урдэтинэр уэрэххэ уэрэнэн, билсисэн тустаах кэмнэ массыыналары санардыыга кэпсэтии барбыта, кэлин ол система буолан биэстии сыл буола-буола уолаттар массыыналара уларыйа турар.
«Ханньары бэргэсэ» сана УАЗ — патриот, саха сирэйдээх астына кэрэр массыынатын ылан уэрэ-кэтэ сылдьар. Маннайгы кунэ, куорат устун айаннаан исэбит, кисибиттэн ыйытабын:
-Хайа массыынан хайдаҕый -диэн. Кисим уэрэ-кэтэ сылдьар киси бысыытынан кэпсээн бэҕэ буола тустэ:
-Урукку масыынабар « Волгаҕа» тэннээтэххэ. Араамата, уруула кытаанах уонна массыынам бензинигэр ороскуоттаах бысыылаах –диир. Уэрбутун омунугар биирдэ ыса-тоҕо кэпсээн кэбистэ. Орт-этэр буолбата «персонально» тасар тойоно миэхэ звоннаан:: - Массыына хайдаҕый? - Диэн ыйытар. Онтон «Ханньары бэргэсэ» кэпсээниттэн сылыктаатахха. Массыынатын ыытар кэмигэр кисим олорор миэстэтэ ыалдьар бысыылаах, урууллуурбар бицепспын хачайданабын уонна массыынам инники хасаайынын курдук исэрэ бэрт эбит -диэн кэпсии олорор диибин. Кэпсэтэр кисим:- Тугу эрэ кэпсиигин ээ -диэн баран телефонун арааран кэбистэ.
    Онтон саамай охсор-тэбэр куэн туттар кисибит –диэбит курдук. Бэйэтэ бэдэнунэн куусунэн, сирэйэ хараҕын олоруута эмиэ биир оннук, норуоттар доҕордосууларын бэлиэтин барытын илдьэ сылдьар, хара нуучча диэтэххэ оннук, . Суоппарым тас эттуттэн кэрдэххэ улахан, бэдэн тэрэлкэй, киппэ кэруннээх, сирэйин -хараҕын олоруута хайдах эрэ кавказ- молдаван омуктарга майгынныыр харатыны -кытархай баасынай дьусуннэээх, олус кэнэ боростуой майгыннаах туэрт уонуттан санардыы тахсан эрэр киси. Стильнай танасынан танна-сапта сылдьарынан, баттаҕын бэрэчуэскэтин, бытыгын, бакербардын сорук оностон парикмахердарга оноттонор буолан, онно эбии хара ачыкытын кэтэн кэбистэҕинэ дьахтар аймах улаханнык ымсыыра кэрэр киситэ «Чингис Хан» Уаз фургон микроавтобус суоппара.
Куорат устун «Чингис хаан» суоппардаах тэрилтэ фургон -микроавтобусунан куорат устун айанныы сылдьабыт. Суоппарым тас эттуттэн кэрдэххэ улахан, бэдэн тэрэлкэй, киппэ кэруннээх, сирэйин -хараҕын олоруута хайдах эрэ кавказ- молдаван омуктарга майгынныыр харатыны -кытархай баасынай дьусуннэээх, олус кэнэ боростуой майгыннаах туэрт уонуттан санардыы тахсан эрэр саас ортолоох киси. Бэйэтин олус кэрунэр. Стильнай танасынан танна-сапта сылдьарынан, батаҕын бэрэчуэскэтин, бытыгын. Бакербардын специально парикмахердарга онотторор буолан, онно эбии хара ачыкытын кэтэн кэбистэҕинэ дьахтар аймах улаханнык ымсыыра кэрэр киситэ. Ол кэмнэ телефонум айдааран турда. Кэрбутум «Хахай» звоннуур эбит. Тэсэ да хахай диэн кыыллар ыраахтааҕыларыгар тугунан да: тас кэрунунэн, майгытынан-сигилитинэн майгыннаабатар анардас араспаанньата Львов буоларынан. Сахалыы хахай диэн таптал ааттана сылдьар бииргэ улэлиир коллегабыт. Кисим «Палладиумна. Сылдьабын дьиэбин ремоннанаары материал бэҕэтун ыллым,. Массыыналааххын дуо- диир. Суоппарбар кимиэхэ. Тугу гына барарбытын эппэккэ эрэ, Палладиумна тиий диэтим.. Хахайбыт тахса илик. Кинини кэтэсэ таарыйа суоппарбар этэбин: -Дьэ билигин мантан «куоска» ылан дьонно илдьиэхпит, ону дьэ хайдах гынабыт сип-сибилигин аадырыска дуу. Тэрилтэлэри кэрийэн баран илдьэбит дуу -диибин. Суоппарым эрэ кэрэ тустэ, сирэйин сэбулээбэтэҕин биллэрэн мырдьыччы тутунна, хайдах эрэ сиргэммит баҕайытык эттэ:- Олох куосканы тулуйбаппын, тугуттан эбитэ буолла дэлби аллергиялыыбын, баасырабын, онон сип сибилигин аадырыска илдьиэхпит диэтэ. Урут хасан. Ханна, хаста куоска ииппитин, онтон кэлин куоскаттан аллергиялыырын билэн куосканы ииппэт буолбутун кэпсии олордо. Мин кисибэр ууга эбии арыы кутар курдук этэбин -Дьэ ол куоскабытын. Билигин хоруопкаҕа уган тасаарыахтара, тэрут сыта сох буолуо. Олох куттаныма аллергиялыан суоҕа -диибин. Кисим эссэ эрэ оргуйан турда : -Куосканы элбэхтик ииппитим, бэйэтин сытынааҕар эссэ иигин - сааҕын сыта баар, бу массыынабар араас мааны кэрэ анардары тиэйэбин. Суох. Суох олох сип- сибилигин илдьэбит-диэн хаста тосоҕолоон бэлиэтээтэ. Мин онуоха :-бу куоска олох ииктээбэт-саахтаабат ваннаҕа кун аайы сууйуллар, куорат бары мааны куосканы тарыыр -сууйар салоннарыгар сылдьар сыаналаах боруода куоска -диибин. Ол кэмнэ арай Палладиум параднай ааныттан биир мааны баҕайы танастаах тургэнник хамнаммыт нуучча киситэ илиитигэр лентанан киэргэниллибит подарочнай коробкалаах суурэ-хаама былаастаах аттыбытыгар турар массыынаҕа киирэн хаалла. Ол икки ардыгар суоппарым -Дьэ. Кырдьык мааны куоска эбит, эссэ коробкатын лентанан киэргэппит буола-буолалар -диэн тыл быктара оҕуста, кини санаатыгар бу киси куосканы бисиэхэ аҕалан исэр дии толкуйдаабыт.
Эрт-этэр буолбата арай хахайбыт тириппит -хоруппут икки илиитигэр тутуур бэҕэлээх, тахсан кэллэ.
Суоппарым: - Оо. Хахай манна тугу гына сылдьара буолла — сана аллайда, онтон ол санатын дорҕооно бутэ илигинэ, мин дьээбэлэммиппин билэн. Кисим -Ээ, бу куосканы ылабыт -дуо -дии -дии кулэн иэрий -иэрий буолла.
Тэрилтэ туох баар хасаайыстыбаннай боппуруостарын бысаара сылдьар «Хасаайка»УАЗ-фермер массыына суоппара «Знак Дима», суоппардарга саамай аҕалара. Сурдээх кэнэн майгыннаах, туох этиллибитин барытын ыраасынан ылынар, айылҕаттан айыллан туспутун киси улаханнык уларыппат эбит. Олоҕун устатын тухары, тэсэ элбэхтэ кинини дьон дьээбэлээбитэ буолуой? Кэнэтунэн, кэнэнинэн син –биир уктээн киирэн биэрэн исэр. Баҕар аҕата ийэтэ эрдэ элэн тулаайах буолан дьонно, интернатка иитиллэн, улааппытынан буолуо. Маннык дьону хара улэсит диэн эрдэхтэрэ буолуо.. Иллэн буолбат, наар тугу эрэ усаммыта онорбута буола сылдьар. Куоракка саасыра киирбит буолан. Куорат устун аадырысынан сылдьарын ыарырҕатар. Бииргэ айанныыр буоллаххына аадырысы буолбакка хайысханы биэрэҕин. Елочка диэки барар буоллаххына, икки илиин ытысын эттуккуттэн арааран тэйиччи тутаҕын, оччоҕо кисин саната суох Елочка диэки айанната турар. Икки ытыскын, оночо курдук холбоон киирдэххинэ Речной порт диэки массыынатын уруулун тутуо. Инньэ гынан, кысалҕаттан биэс уонча знактаахпыт. Куну быса куораты кэпсэппэккэ эрэ, кэрийиэхпитин сэп.
    Ити курдук «тургэн атахтар», суоппар уолаттар коллектив исигэр, кыра коллектив буолан тахсыылаахтык улэлии сылдьаллар.