Биһиги дэриэбинэбитигэр Уйбаан диэн сопхуос араас үлэтигэр буспут-хаппыт бэрт хоһуун үлэһит киһи баара. Аатын-суолун, сирин-уотун сиһилии барбаппын, соччо табыгаһа суох курдук. Баҕар, аймахтара сөбүлүөхтэрэ суоҕа.          Биирдэ бу Уйбаан киэһэ үлэтиттэн сылайан кэлээт сып-сап аһаан баран утуйа сыппыт. Кэргэнэ Балбаара диэн этэ. Киһитэ сыппытын кэннэ, тыа дьахтарын сиэринэн, Балбаара дьиэ иһинээҕи араас бытархай үлэни бүтэрэ-оһоро сылдьыбыт. Остуолу дьаһайан, иһити-хомуоһу сааһылаан баран, таҥас өтүүктүү турбут. Бу туран иһиттэҕинэ, хостон Уйбаана тахсыбыт. Атаҕын таҥаһын кэтэн, ааны арыйан тахсан барар тыаһа иһиллибит. Балбаара үлэтигэр үлүһүйэн ону эргиллэн да көрбөтөх, өтүүктээбитин курдук өтүүктүү турбут. Судургутук “наадатыгар таҕыстаҕа” дии санаабыт. Сэмээр күүтэн көрбүт да, киһитэ киирэн быстыбатах. Балбаара чочумча сылдьымахтаан баран, киһитэ умнуганын билэр буолан, ааҥҥа “киирдэххинэ ааҥҥын хатаар” диэн суруйан хаалларбыт уонна утуйа барбыт. Хоһугар киирэн көрбүтэ, киһитин саппыкыта хос ааныгар бу турар, оттон бэйэтэ минньигэс бэйэлээхтик утуйа сытар. Балбаара, биллэн турар, улаханнык соһуйбут. Кырдьык, дьиэҕэ кинилэртэн атын ким да суох буоллаҕына, ол киммит түүннэри туран тахсан барда? “Чэ, бэйэ, сарсын билиэхпит, киирбитин истибэккэ хааллаҕым” дии санаан баран Балбаара утуйа сыппыт.    Уйбаан сарсыарда эрдэ, Балбаара тура илигинэ, үлэтигэр барбыт. Күнүс эбиэтигэр кэлэн, Балбаара айаҕын да атыан иннинэ, “ити ааҥҥа түүн тугу суруйан хааллардыҥ?” диэн ыйыппыт. Онуоха Балбаара киһититтэн түүн туран ханна сылдьыбытын ыйыталаспытыгар Уйбаан: “Суох, турбатаҕым. Бэҕэһээ хайдах сыппытым да оннук уһуктубакка эрэ сарсыардааҥҥа диэри утуйбутум”, — диэн хардарбыт.    Ити күн киэһэ Балбаара уулуссаҕа Туонньа диэн кыыһы көрсүбүтүгэр, анарааҥҥыта түүн кини Уйбаанын көрбүтүн кэпсии тоһуйбут. Кыыс кэпсииринэн, кинилэр бэҕэһээ киэһэ хаһыа да буолан быраҕыллан турар эргэ таҥара дьиэтин таһыгар, эдэр дьон сиэринэн, оонньуу, кэпсэтэ-ипсэтэ сылдьыбыттар. Арай, ол сылдьан көрдөхтөрүнэ, Балбаара оҕонньоро Уйбаан кэлэн таҥара дьиэтин иһигэр киирэн хаалбыт. “Манна кэлэн түүннэри тугу гынар баҕайытай?” диэн тахсарын күүтэн көрбүттэр да, тахсыбатах. Ону истэн Балбаара улаханнык ытырыктата санаабыт. Кырдьык, кини Уйбаана утуйа сыттаҕына түүн ханнык эрэ “иккис Уйбаан” кинилэр дьиэлэриттэн тахсан эргэ таҥара дьиэтигэр кэлэн киирбитэ ырылыччы көстөн тахсар курдук. Хас да туоһу баар.    Бу түбэлтэ кэнниттэн Уйбаан от охсо сылдьан, омурҕан кэмигэр отуутугар сынньана түһээри өттүгэстээн сыппыт да, соннук, үргүлдьү анараа дойдуга баран хаалаахтаабыт этэ.    Онон киһи өлүөн иннинэ дууһата арахсан дуу, хайдах дуу, иккис киһи буолан туран хаамар буолар эбит. Баҕар, киһини сиэри сылдьар абааһы кини бодотун ылынан албаһыра, чуҥнуу сылдьара эбитэ дуу...   С.В. Яковлев-Бас Холонор, Дьокуускай Мархата.
kyym.ru сайтан