Кыылга хаампыппыт хас да хонно.        Суола-ииһэ баарга дылы да, ханна тураллара биллибэт. Онтон-мантан хомуллубут ыттарбыт бэйэбитин батыһа эрэ сылдьаллар. Туһа суох. Хата, бэйэ-бэйэлэрин кытта охсуһан хаан-сиин буолаллар. Киэһэ үүтээн аттыгар дуолан охсуһууну тардыбыттарын, баар-суох тыыппалаах ыппытын көмөлөөбүттэрин иһин, барыларын баайталаан кэбистибит.Сарсыарда туран үүтээн­нээх хаһаайыммыт Тиэхээн түүлүн кэпсээтэ: “Арай, биир адаарыйбыт муостаах тайах суол кытыытынан сүүрэн тамайан иһэр. Мин “Урал” массыынанан эккирэтэн иһэбин.    Тохтоон саабын ылыахпар диэри куотууһу, ол иһин гаастаан бирдьигинэтэбин. Арай өйдөөн көрбүтүм, тайаҕым сүүһүн ортотугар суруктаах кумааҕылаах эбит. Мин онно туох суруллубутун кыҥастаһа сатаатым. Кумааҕы аллараа өттүгэр аны бэчээттээх...”Дьэ, түүлү тойоннооһун са­ҕаланна. Араас сылыктааһын барыта этилиннэ, “астаах остуол суоҕа дуо?”, ”саатар ытан көрүөх баар эбит”, “ол эмиэ тоҕо ааҕа сатаатыҥ”, “биир эмэ буукубаны көрдүҥ дуо?”, “ким бэчээтэ эбитий?” уо.д.а. диэн тойоннооһуммут сыыйа хаадьылааһыҥҥа кубулуйан барда. Барарбытыгар ыттарбытын баайталаан хааллардыбыт, охсуһа оонньообуттарын биллиннэр. Суотай Дьөгүөрбүт атынан сылдьар. 80 саастаах диэтэххэ, бэрт ыһыы оҕонньор. Билбэт сиригэр да адьас муммат. Ол эрээри, киһи эрэ буоллар, бүгүн эбиэккэ болдьоспут сирбитигэр кэлбэтэ.“Оҕонньор суоҕар тыал да хоту хаамыахха, быраабыланы кэһиэххэ” дэһэн тарҕаһан баран хааман бардыбыт. Балай эмэ хааман сип-синньигэс, биир хотуур суола эрэ кэтиттээх оттоммут үрүйэҕэ киирэн кэллим. Аһаҕас сири кэтэһэ истэхпинэ, карабин тыаһа өрө хабылла түстэ. Өссө иккитэ тыаһаата. Үрүйэни өрө сүүрдүм. “тайах манан быһара буолуо” диэн кэтэһэн турдахпына, аны төрдүс ытыы иһилиннэ. “Арааһа, үчүгэйдэттибит” диэн үөһэ ыстанным. “Лось” карабины быраатым, кадровай булчут Тиэхээн, илдьэ сылдьар. Ытыытын баҕас кыайа тутар, үс ытыы тухары... Хата, ыраахтан ытыалаата быһыылаах...” Бокуойа суох сүүрэн бырдаҥалаан иһэн ити курдук арааһы санаатым. Тиийбитим, биир атыыр өлөн тыылла сытар. Муос да муос. Сэттэлии салаалаах. Бары мустан үөрэ-көтө астаатыбыт. Арай Ылдьыыскабыт кыылбыт төбөтүн эргитэн иһэн: “Хайа, бу тугуй?” – диэн саҥа аллайда. Омос көрдөххө, тайахпыт төбөтүттэн муос чоройо сылдьар курдук. Баанньабыт ону сулбу тардан ылбыта, атын тайах муоһун төбөтө буолан биэрдэ. Ириҥэлээх, биир сүөм уһуннаах, ортотунан хайдыбыт. Өлөрбүт кыылбыт хараҕын үрдүнэн тоҕо анньан киирэн тэспит эбит, онтуката бүтүннүү ириҥэ. – Хайа, доҕоттоор, бэчээппит бу эбит дии! – аҕыйах са­ҥалаах Сөдүөт биирдэ быһаа­ран кэбистэ. Эппитин матасыыкылларбытын аҕалан киэһээҥҥэ диэри үүтээммитигэр таһан кэбистибит. Өтөр буолан баран кырдьаҕаспыт Суотай Дьөгүөр тиийэн кэллэ. Эт бөҕөтүн ыдьырыччы буһаран, икки бытыылкалаах бэртээхэй аһылык саҕаланна. Кэпсээн тимэҕэ сөллүбүтүн кэннэ, Суотай Дьөгүөр биир дьикти түбэлтэни кэпсээтэ...
kyym.ru сайтан