Саха интэриниэтин кырдалыгар “Как я избавилась от Чужого” диэн Дьокуускай куорат олохтооҕо, эдэрчи дьахтар суруйбут кэпсээнэ күүлэйдээбитэ син балачча буолла. Бүгүҥҥү “дьукаах” туһунан суруйуубутун ол кэпсээни тылбаастаан ситэрэн биэриэҕиҥ. Баҕар ким эрэ көрө, ааҕа илигэ буолуо.    Урут түһэн эттэххэ, кэп­сээҥ­ҥэ үөнү түһэрэр хас да­ҕа­ны суол эмп-том аата ахтыллар. Ол эрээри бэчээт сокуона эмп-томп аатын көҥүл ахтары, “маннык эмп оннук ыарыыга туһалаах” диири көҥүл­лээбэтинэн сибээстээн, суруйбаппыт. Арай, “бу кэпсээҥҥэ ханнык эмтэр ахтыллыбыттарын анал идэлээх фармацевтар, провизордар уонна быраастар эндэппэккэ, 100 % бары билэллэр” диэн сүбэлиэхпитин эрэ сөп. Онон моһуогура, бэйэлэрин уорбалана сылдьар дьон балыыһаҕа тиийэн бырааска көрдөрүнүөххүтүн сөп.     “Дьукаахпыттан” хайдах босхоломмутум туһунан      Кыыс 30-ча саастаах, Дьокуускай куорат олохтооҕо. Арба, кини суши сиирин сөбүлүүр эрээри, бэйэтэ этэринэн, бэйэ тууһаабыт өрүс “малосолка” балыгыттан сутуллубут буолуон сөп.    “Эһиги “Дьокуускайга үөнү түһэрэр эмп суох буолан дьон-сэргэ эрэйдэнэн эрэр, матырыйаал таһаарбыппытыгар дойду араас муннугуттан эмиэ итинник кыһалҕалаах дьон үгүс киһи кэмэнтээрийдээтэ” диэн суруйуугутун, “Б” диэн эмп суоҕун соһуйа, бэркиһии аахтым. Интэриниэккэ тута “үөнү түһэрэр, чахчы туһалаах БАД-тар бааллар, сакаастаатаххына ыытабыт” дииллэр эрээри, мас-таас курдук этэбин. Арассыыйа биир даҕаны интэриниэт-аптекатыгар празиквантеллаах (“Б” диэн үөнү түһэрэр эмп сүрүн бэссэстибэтэ – “Кыым”) эми атыылаабаттар.    Миэхэ кыһалҕаттан босхолонорбор тугу-тугу сүбэлээ­бэтэхтэрэ баарай? Куоска, ыт-кус үөнүн түһэрэр эмтэн саҕалаан сүөһү киэнигэр тиийэ туһалаах диэн сүбэлии сатаабыттара. “Үтүө” дьон, бэл, “еВау” уонна “Али-экспресс” курдук саайтартан “Б” аналогын сакаастаа, тэтиҥ хатырыгын оргутан ис эҥин дии сылдьыбыттара. Мин интэриниэккэ форумтан форумҥа көһө сылдьан араас информацияны утаппыттыы аахпытым уонна билигин кимиэхэ баҕарар сүбэлиир кыахтаахпын. “Дьукаахпын” түһэрээри муҥу муннубунан тыырбыт киһи биири чопчу этэбин – “Б” диэн эмтэн ураты биир даҕаны үөнү түһэрэр эмп суох эбит.    Туохтан, хайдах саҕа­лам­мытый? Киһи “дьукаахтанна­ҕына” (гельминт) хайдах-туох буоларый?    Бастатан туран, өйүм-санаам, уйулҕам туруга уларыйбыта. Туохтан эрэ, бэйэм да билбэппиттэн, мэлдьи куттана сылдьар курдугум. Ону “тоҕо, туохтан маннык буоллум?” диэн таайа сатыырым да, кыайан быһаарбат этим.    Итини сэргэ, сотору-сотору сүрэҕим көбөр, иһим үллэр буолбута. Уопсайынан, иһим бэйэтэ туспа олохтоох курдук мэлдьи курдьугунуу сылдьара, тыаһыыра. Ол кэннэ аны кииним аннынан тэһэ кэйэн ыалдьан барбыта. Нэдиэлэни быһа сытан тахсыбытым, бырааска барыахпын куттанар этим. Ол сытан ыарыыбыттан ыарыыны аһардар, мүлүрүтэр, ис үллүбүтүн хаптатар, ноор эмтэрин иһэ сатаабытым. Санаабар, бастаан чэпчээбит курдук буолбутум эрээри, ыарыым ааспатаҕа, арыый мүлүрүйбүтэ этэ.    Ити курдук биир ый син тулуктаспытым. Иһим куруук моһуоктуура. Арай, биир сарсыарда утуйа сытан, чохчойор сирбиттэн туох эрэ тахсан эрэрин билбитим. Тута илиибинэн харбаан ылбытым эрээри, эрэһиинэ курдук “туох эрэ” (тыынар тыыннаах!) ньылбырыс гынан сүтэн хаалбыта. Кэлин ааҕан билбитим, “дьукаах” киһи иһигэр сылдьан аһара улааттаҕына, баппакка, биирдэ эмэ “күүлэйдии тахсар” буолар эбит.    Чахчы уолуйбутум, куттаммытым. Тута бэлики­лииньикэҕэ тиийэн ин­фекциониһы ыйыппытым, мэлдьи буоларыныы, суох аатырбыта.    Өрөбүллэргэ 700 солк. тө­лөөн чааһынай килииньикэ бырааһыгар сылдьыбытым. Бырааһым көрөн-истэн баран ап­текаҕа үлэлиир билэр дьахтарыгар эрийэн көрбүтэ эрээри, “Б” диэн эмп суох диэбиттэр.    Ити кэннэ сотору буолан баран куорат поликлиникатыгар көрдөрүммүтүм. Оннооҕу инфекционист тугу сиэбиппин ыйыппыта уонна “лиэнтэлии чиэрбэ биһиги патологиябыт. Эмп суоҕун хайыыр да кыахпыт суох, күүтэргэр тиийэҕин. Туох да буолуоҥ суоҕа, дьон ити курдук сылы-сыллаан олороллор” диэбитэ.    Өрөбүллэрбэр интэриниэт “эспиэрдэрэ” сүбэлиирин курдук араас паразиты утары охсуһар эмтэри испитим эрээри, туох да туһалаабатаҕа. Кэлин бырааһым да инньэ диэбитэ.    Мин саныахпар, “нормальнайбын” дэнэр киһи хайдах даҕаны иһигэр “дьукаахтаах” олорор кыаҕа суох. Ол – куттааллаах. Букатын аһаабат буолан барбытым. Тоҕо диэтэххэ, аһаатахпына үөнүм эмиэ улаатар диэн билэр этим. Өйүм-санаам тууйуллубута, олус уустук кэмнэр үүммүттэрэ. Саатар, “дьукаах” диэн киһи киһиэхэ кэпсиир кыһалҕата буолбатах буолан, дьүөгэлэрим аттыбар суохтара.    Үөдэҥҥэ тыыннаахтыы сиэтэ олоруом дуо? Хайдах эрэ күүспүн түмэн, санаабын бө­ҕөхсүтэн, саатары умнан “Б” диэн эмиэ булаары соҕуруу аптекаларга, билэр-билбэт дьоммутугар эрийэн барбыппыт, доҕотторум кыттыспыттара. Ол түмүгэр, биир пачка “Б-ны” тыаҕа олорор аймахтарбыт олохтоох аптекаттан булан ыыппыттара. Кинилэргэ муҥура суох махтанабын!    “Б-ны” анал исхиэмэнэн испитим, ыарыым этэҥҥэ ааспыта. Кэлин билбитим, “Б” олус кутталлаах, киһини сүһүрдэр эмп эбит этэ. Онон булгуччу быраас кэтээн көрөр кэмигэр иһиллиэхтээх. Эмтэнэн баран тута үчүгэй буолбутум, иһим-үөһүм оннугар түспүтэ, туругум тупсубута. Анаалыстарым “үчүгэй” диэн буолбуттара. Ол эрээри сэрэтэбин. Анаалыс ардыгар “дьукаах” баарын көрдөрбөт буолуон сөп. Онон сөп буола-буола кырата сыл аҥаарын устата хоһуттан туттарыахтааххын.    Билигин сиикэй, туустаах эти-балыгы сиэбэппин. Оттон эҥин араас “норуот эмчиттэриттэн”, “интэриниэт-эспиэрдэртэн” дьону бутуйбаттарыгар көрдөһүөм этэ. 2019 с. алтынньы.
kyym.ru сайтан