Биир күн дьиэбитигэр улахан иэдээн буолбута – 30 сааһыттан тахсалаах убайбыт бултуу баран баран суорума суолламмыта. “Сү­рэҕэ тохтоон өлбүт” диэн иһи­тин­нэрбиттэрэ. Киппэ, доруобай киһи күлэ-үөрэ сылдьан, сүр соһумардык суох буолбутун дьоммут итэ­ҕэйбэтэхтэрэ. Сарсыарда өйүө-ыһык хомунан, кыра бырааппытын көтөҕөн-сыллаан, атаахтатан тахсан иһэрэ субу баарга дылы. Киэһэтин муус тымныы, күп-күөх сирэйдээх киһини таҥнары тиэйэн аҕалбыттарын көрөн, “убайбыт сытаахтыыр” диэн этэр кыах суоҕа, оннук ынырык көстүү этэ. Ханнык даҕаны тө­рөппүккэ, дьоҥҥо ити курдугу киһи баҕарбат.        Дьылҕа Хаан ыйааҕа тыйыс, кими да аһыммат. Убайбытын кистээбит тохсус күммүтүгэр мин улаханнык баттаттым. Арай түһээтэхпинэ, аһыыр сиргэ сылдьабын. Ааммыт аһыллан, мичээрдээбитинэн убайым киирэн кэлэр. Мин олус суохтуу сылдьыбыт киһибин көрөн, үөрэбин аҕай: эбиитин кус кэһиилээх. Онтун ылан остуолга уурабын, ол кэннэ убайбын олоппоско олордон, чэй кутан биэрэбин. Көрүҥэ маҥнай сэргэх этэ, кэлин мээнэнэн көрбүтэ. Онтон “миигин кытары барыс” диир. Мин убайбын ахтыбытым бэрт буолан, “барыахха, ол ханна?” диэт, халтаҥ соммун көрдүүбүн. Соммун булбакка, уҥа-хаҥас көрүтэлии сырыттахпына, хостон дьонум хаһыытыыллар: “Тур! Тур! барсыма!” – диэн. Ийэм, мин өлөн эрэрим курдук, хатаннык кыланар. Онтон куттанан, өйдөнөн хааллым: убайым хараҕа хап-харанан мэлээриччи көрбүт, миигин тобулу одуулаан турар. Кутталбыттан ытамньыйа турдум...    Арай ытаабытынан уһукта биэрдим – түһээн, баттатан, ыйылыы аҕай сытар эбиппин. Дьонум уоту аһан, миигин илгиэлээбиттэр. Онтум маннык буолбут. Утуйа сыттахпытына, аҕам дьиэ иһигэр ким эрэ киирэрин истибит. Тиийэн көрбүтэ, ким да суох үһү, аан хатыылаах. “Киммит илэ бардаҕай?” диэн утуйардыы сыппыт. Аны ийэм, убайбыт саҥатын курдук куолаһы истэн, соһуйбут. Аҕабын уһугуннараары гыммытыгар аны мин түүлүм быыһыгар “ханна барабыт?” диэн үлүгүнэйбиппин. Ийэм миигин уһугуннарар аакка түспүт, биһиги айманарбытыттан аҕабыт уһуктубут. Ити кинилэр “барсыма!” диэн хаһыыларын түүлбэр булкуйан истибит эбиппин.    Сарсыныгар кытаанах кэпсэтии буолла. Ийэм ытам­ньыйа-ытамньыйа: “Уолум эрэй­дээҕи сууйарбар, көхсө тымныы этэ, абааһы да көр­бүтүм...” Ону эбэм ийэм тылын иилэ хабан ылан:” Өлбүт киһи чугас дьонуттан кими эрэ илдьэ бараары гыннаҕына, көхсө тымныы буолар дииллэрэ. Этэҥҥэ барбыт уонна кими даҕаны илдьэ барбат киһи көхсө сылаас буолааччы”, – диэн, барыбытын куттаан кэбистэ. Аҕам итинник кэпсэтиини сөбүлээбэккэ: “Ону-маны тыллаһымаҥ! Эмискэ ба­ҕа­йы быраҕан баран, аны өссө баар-суох балтын илдьэ барара хаалбыт дии, баҕайы уола!” – диэн бардьыгынаата. Аҕабыт улаханнык үөхсүбэт, кыыһырбат буолара. Ийэм сүтэрбит уолун үөхтэрэн, “бу да киһи тыла, уолун аһыйыан оннугар” диэн, аны ытаан, остуолтан туран барбыта. Санаатахха, ыарахан күннэр-дьыллар ааспыттар.    Кэлин өйдөөбүппүт, мэлдьи кэтэ сылдьар значоктаах этэ. Онтун бултуу бараары туран “сүтэрэн кэбиһиэм” диэн иилиммэтэҕэ. Биһиги кутур­ҕаммыт иэдээнигэр аймана сылдьан, онтун орон анныгар түһэрэн кэбиспиппит. Оруобуна, суох буолбута 20-с күнүгэр, булан ылбыппыт. 40 хонугар ол значогун уҥуоҕар илдьэн уурбуппут. Били, ыар түүн кэнниттэн түүлбүтүгэр даҕаны, атыннык даҕаны биллибэтэҕэ. Өлбүтэ биир сыла да буолбакка, бултуур күнүгэр барсыбыт чугас доҕоро ууга түһэн өлбүтэ. “Кими эрэ илдьэ бараары гыннаҕына, көхсө тымныы буолар” диэн эбэм эппитэ өйбүттэн тахсыбат.
kyym.ru сайтан