Сардаана - 27 июля 15:44

    Егор Егорович хаһан да табахтаабат бэйэтэ уолун кууркатын сиэбиттэн биир сигаретаны ылан таһырдьа кирилиэһигэр таҕыста. Куһунну кун соруун салгына футболканан сылдьар киһини тута иилии кууста. Егор Егорович ону ол диэбэккэ оруу да олорор мас олоппоһугар уоруйэхтик олордо, аа-дьуо табахтаан унаарытта. Бэҕэһээ аһара элбэх коньягы испитэ биллэр, тобото дьалкыйа сылдьар, ыбыс ыарахан. Бугун улэтигэр барымаары гынан баран дьиэбэр олрдохпуна оссо муунтуйууһубун диэн эбиэттэн киэһэ барарга сананна. Кэргэнэ кыра уолунаан ханна эрэ бараары букунаһа сылдьаллар, кини онно кыһаллан бэрт. Ойо-санаата бутуннуу кини тапталлаах Настятыгар… былырыын баччаларга 45 сааскар тиийэн баран уол оҕо курдук тапталтан ытыы-сонуу сылдьыан диэбиттэрэ эбитэ буоллар ол киһини акаарыгын да диэн сатарыччы кулуо эбитэ буолуо… Настенькатын санаабытыгар туох эрэ кытаанах эмиэ куолайын туора турунан кэбистэ. Сотолуннэ. Кэргэнэ Ольга онойон:

• Киириэн этэ, эмиэ ыалдьаары…, - диэн баран ааны сапта.

Ольга Настя туһунан билэр, бастаан улахан айдаан таһаарбыта, арахса даҕаны сатаабыта, кэнникинэн Егор Егорович туппатын, хааллара сатаабатын билэн, «муударай» дьахтар быһыытынан хараҕын быһа симэн сылдьар, кини даҕаны бачча сыллар усталарыгар муспут баайын, оҕолорун, кэргэнин толук ууруон туттуннаҕа.

Егор Егорович орто баайыылаах тэрилтэ салайааччыта. Оркон ойунэн, хас эмэ хардыы инники толкуйдуурунан конкуреннарын кэннигэр хааллартаан билигин тэрилтэтэ даҕаны, бэйэтэ даҕаны куогэйэр кунугэр сылдьар кэмнэрэ. Бэйэтин сааһыгар эдэрчи коруннээх, урут спордунан дьарыктана сылдьыбыт буолан киппэ, дьахталлар харахтара хатанар уола хаан киһи. Кэнники дьон быыһыгар балаһыанньаланан, элбэх харчыны эргитэн, дьахталлар бэйэлэринэн ыйана сылдьаллар. Егор сороҕор уоран туоралааччы. Онтун улаханна уурбат этэ, уһаатаҕына 1-2 ый буолан баран аа-дьуо сыһыаннарын умуруорара. Кэргэнинээн Ольгалыын улахан тапталынан 20-лэрин сана туолан баран холбоспуттара. Утуу-субуу 2 оҕону тороппуттэрэ, кэлин 40 саастарын чугаһаан баран оссо биир уол оҕоломмуттара. Былырыын сааска диэри Егор Егорович олоҕунан толору дьоллоох, хас биирдии кунтэн дуоһуйан, астынан олорбута. Кини эмискэ этин эппитинии этиннээх ардахтаах кун Егор олоҕор баар буолбута.
Ол кун Егор Егорович идэтинэн улэтиттэн хойутаан дьиэтигэр тоннон испитэ. Этиннээх ардах аннынан ыбылы сытыйбыт кыыс тротуарынан суурэн иһэригэр хараҕа хатаммыта. Бачча хойут, бачча ардахха туоҕун кыһалҕатыгар эмиэ сырыттаҕай диэн кулум санаа охсуллан ааспыта. Ааһыа эбитэ буолуо да дьолго дуу сорго дуу светофорга кыһыл уот умайбыта, кыысчаан суолу туораары гынан эрдэҕинэ этин сатарыччы эппитигэр соһуйан оро хорус гыммыта, тула коруммутэ. Егор Егорович тоҕо эрэ сурэҕэ мохсубутэ, кыыһы аһыммыта уонна массыынатын туннугун туһэрэн: «Девушка, запрыгивайте, подвезу! » Диэбитин кулгааҕа эрэ истэн хаалбыта. Кыыс кыратык саарбахтаан баран массыына кэнники олбоҕор биирдэ баар буола туспутэ. Куобах курдук тэрбэччи корбут мэник харахтардаах, уорбут-коппут кыыс Егор иһигэр тута киирбитэ. Эбиитин кэпсээннээх буолан, кыыс дьиэтигэр начаас тиийбиттэрэ. Кыысчаан улэтигэр тардыллыбытын, онтон уот баран хаалан дьиэлээн иһэрин эппитэ. Телефонун дьиэтигэр хаалларан кэбиспит буолан такси кыайан ынырбатах. «Ээ, дьинэ чугас олоробун ээ, начаас суурдэн тиийиэм дии санаабытым, ардах ничегооо, саахар буолбатахпын, ууллуом суоҕа. Хата бастакы ардахха баттатан ыраастаннаҕым», - дии-дии кулбутэ-уорбутэ. Махтанан-баһыыбалаан, оҕобор ас ылыам диэн аттынааҕы маҕаһыынна хаалбыта, салгыы бэйэм барыам диэбитэ. Егор тоҕо эрэ тута дьиэлээбэтэҕэ, парковкаҕа турар массыыналар быыстарыгар киирэн, фараларын умуруоран кыыс тахсарын кууппутэ. Ор отор буолбакка пакет тутуурдаах кыысчаан тэбэнэттик ойон тахсыбыта уонна иккис подьездка бэрт сылбырҕатык ойон киирбитэ. Егор чочумча олорбута. Билигин дьиэтигэр киирэн оҕотун аһатыа, кэргэнин сыллыа. Чэйдиэхтэрэ уонна кэргэнинээн куустуһан баран утуйаллара буолуо дии санаабыта. Кини тоһо эмэ дьахталлары кытары сырыттар, ким даҕаны маннык иэйиини уоскэппэтэҕэ. Онтон чэ кэбис дии санаан, дьиэтигэр тиэтэйбитэ. Аһыы даҕаны олорон, телевизор коро сытан, бэл утуйаары даҕаны сытан 5 мунуутэ кини олоҕор баар буола сылдьыбыт эдэр кыыһы саныы сылдьыбыта. Сарсыарда уһуктаат эмиэ санаан аһарбыта, тоҕо эрэ ол санааттан ис иһиттэн сырдаан кэлбитэ. Нэдиэлэ кэринэ ааспыта, Егор Егорович ойуттэн кыыс моссуонэ суппэтэҕэ. Массыынатыгар киирдэр эрэ тоҕо эрэ тута ол куннэ эргиллэр. Ааһан иһэр дьон быыһыгар, кыыһы олордубут сиригэр тиийдэҕинэ хараҕынан кордуур. Саатар аатын ыйыппатахпын диэн харааста саныыр. Онтон кэлин аһара муунтуйаары гынным дии

санаан уоран кыыс олорор подьеһын аттыгар киэһэ оттугэр тиийэн маныыр идэлэммитэ. Саатар корон аһарыым дуу дии саныыра. Ол эрэн кистэлэн кыысчаан тубэһэн биэрбэтэҕэ.

Ыам ыйын бутуутэ Егор Егорович бастакы омуна син ааһа быһыытыйбыта, улэтигэр, дьиэ кэргэнигэр тоннубутэ. Биир утуо кун, туох муодата эбитэ буолла, оруу улэлэһэр министиэристибэтэ айылҕаҕа маевкаҕа тахсыбыта. Миниистир комолоһооччутэ Егор Егоровиһы кэлэрин булгуччулаах дии-дии эппитэ-тыыммыта. Егор тоһо да баҕарбатар кыратык костон, тустаах дьону кытары илии тутуһан баран тоттору кэлиэм диэн санаалаах барбыта. Оруу буоларын курдук араас курэхтэһиилэр, ас арааһа, ырыа-тойук. Егор чаас анара сылдьан баран, курэхтэһии коро туһэн баран дьиэлиэм диэн санаалаах эдэр дьон оонньуу сылдьар сирдэригэр тиийдэ. Уорбут-коппут эдэр специалистар субу-субу ыһыы-хаһыы буолан суурэн ааһаллар. Арай эмискэ анараа хамаандаҕа халлаан куоҕэ бейсболка анныттан куобах курдук тэрбэччи корбут мэник харах кулум гына суурэн ааспытыгар тутан турбут тэриэлкэлээх шашлыга сиргэ туһэ сыста. Сурэҕэ тургэн-тургэнник тиниргэччи тэптэ, кулгааҕа, онтон сирэйэ итийэ тустэ. Аны ким эмит бэлиэтии корбутэ буолуо диэн тулатын коруннэ, ким да киниэхэ эрэ кыһаммат. Куобах харах хамаандатын дьонугар «ыалдьан» ойуоккалыыр, ол аайы Егор Егорович хараҕар оссо киэркэйэн-кундутуйэн костор. Хайдах эрэ хапкаанна тубэспит куобах оҕотун санатар, тоҕо эрэ тиийэн кууһуон, быыһыан баҕарда. Субу дьиэлээри сылдьыбыт киһи улэтигэр эрийэн бугун кэлбэппин диэн биллэрдэ, сургэтэ аҕыйах сокуундэ иһигэр котоҕуллэ оҕуста.
«Сурун» остуолга тиийэн ону-маны кэпсэппитэ буолла, «куобах хараҕы» отой хараҕын далыттан таһаарбат. Кини хамаандата кыайан уоруу-котуу боҕо буолуллар. Сотору профсоюз быйылгы сылга чорбойбут эдэр специалистары наҕараадалааһына буолла. Санникова Анастасия Ивановна диэбиттэригэр кыысчаан ойон таҕыста, миниистир илиититтэн наҕараада тутта, хаартыскаҕа тустулэр, Егор Егорович сотовайыгар эмиэ уоран туһэрдэ. Аттыгар турбут уолээннээҕиттэн «Ити хайаларай? Урут миэхэ улэлии сылдьыбыт кыыска майгынныыр аата», - диэн сымыйанан ыраахтан эргитэн аҕалан ыйытта. «Ээ, уорэҕин бутэрээт даҕаны биһиэхэ кэлбитэ, Настя Ивановна, саамай активиспыт, 6-с сылын улэлиир биһиэхэ», - диэтэ.

Ол аата 28-29 сааһа эбит, оҕо баҕайы коруннээх диэн Егор иһигэр сыаналыы турда. Ону-маны салгыы ыйыталаһаары гынан баран «балаһыанньата» конуллээбэтэ. Аны хайдах чугаһыырын толкуйдуу сатаата. Саатар наар туһулгэтиттэн арахпат, аттыгар дьонноох сылдьар.

Волейбол кэмигэр дьэ соҕотох хаалбытын тубэһиннэрэн аттыгар тиийэн олордо. Туох диирин толкуйдаата:

• Хайа хамаандаҕа ыалдьаҕын?
• Бэтэрээлэргэ, бэйэм подразделением.
• Тоҕо оонньообоккун?
• Сатаабаппын ээ, Егор Егорович.
  Егор аатын истэн чачайа сыста.

Бэлэмнэммит диалога барыта кудэннэ котто.

• Билэр эбиккин дуу?
• Эйигин билбэт киһи диэн манна суох ини, - дии-дии «куобах харах» куллэ, - ааспыкка миигин дьиэбэр эн илдьибиккин эмиэ билэбин, бугуну быһа манаабыккын эмиэ кордум.
• Дааа…, - Егор Егорович оссо мух-мах барда. Кэпсэтии отой атын оттунэн иэҕилиннэ. Син дьахталлары иннилэрин ылан кэлбит киһи оҕотун саастыы кыыс иннигэр кэлэн тугу санарыан билбэккэ олордо.
• Мин Настя диэммин, таах даҕаны билэн олорорун буолуо дии? Арба проеккытын коро охсон ыытаарын эрэ, улэбин барытын атахтаан турар. Туттара охсон баран отпускаҕа барыам этэ, - диэн балаһыанньаны быыһаата. Егор Егорович кэпсэтэр тема тахсыбытыгар тута сэргэхсийэ тустэ. Ханнык проект буоларын билбэккэ да олорон:
• Арба сарсын миэхэ кэлэ сылдьаар, элбэх ыйытыы баар ол проекка, - диэтэ.
• Даа? Кыра хаалбыт курдуга дии, - диэн Настя улаханнык итэҕэйбэтэхтик корон кэбистэ уонна эбиэт кэннэ тиийиэм диэн эрэннэрдэ.

Егор Егорович санаатыгар кун оссо куускэ тыгар курдук буолла, чыычаах ырыата кытары кэрэтийэн иһилиннэ, 18-таах уолчаан курдук ойуон-тэбиэн, суурэкэлиэн баҕарда, туох баар кусаҕан барыта умнулунна, маевкалыы сылдьар дьону барыларын тиийэн кууһуон баҕарталаата. Кор, аҕыйах тыл итинник киһини уларытар буолар эбит! Аны тойоттор дьиэлээри тиэһиннилэр, Егор Егорович иһигэр кыһыйа санаата, Настяны кытары саатар 1 мунуутэ биир салгынынан тыынара кытары наадалаах курдук буолла. Тиийэн хайаан да кэлэрин чопчулаһаары гынан баран эмиэ «балаһыанньатыттан» ининнэ.

Ол киэһэни быһа ыллыы сырытта. Уолугар эрэннэрэн баран ор кэмнэ онорбокко сылдьыбыт скворечнигын аҕыйах кэм иһигэр тутан кэбистэ. Кууһугэр-куус, сэниэтигэр-сэниэ эбиллэн бочкаларын уунан

толортоото. Оссо да айыах-тутуох, хамсаныах киһини туун обургу сабардаан кэлэн тохтотто. Утуйар уута кэлэн биэрбэккэ, кун тахсыыта аатыгар эрэ нуктаан ылла. Туһээтэҕинэ «куобах харахтыын» ханна эрэ ор да ор айанныыллар, тугу эрэ кэпсэтэллэр, кулэллэр-уорэллэр, кыысчаан баттаҕын тыал котутэр, кунтэн хараҕын симириктиир, арааһа, хайалаах сиргэ сылдьаллар… Будильник тыаһаан Егору сирдээҕи олоххо тоннордо. Уутун хаммакка кыыһырыах курдук буолан иһэн, бугун кинини корорун санаат ор сылларга бастакытын оронугар сытан ис иһиттэн тыылланнаата, мичээрдээтэ. Аҕыйах кэм хараҕын быһа симэ сытан корсуһуулэрин ойуулаан кордо, оронуттан ойон туран кининэйэн ыллыы-ыллыы душтана киирдэ, ууммут бытыгын кичэйэн хорунна, хаһан да туттубатах кремынан биһиннэ. Тубэһиэх таннар бэйэтэ ыскаабын иннигэр ор да ор турда, харана халлаан куоҕэ костуумун ороон сирийэн кордо, ыллыы-ыллыы хаалтыс арааһын туттан кордо, онтон хаалтыһа суох ордук буолсу диэн быһаарынна. Кэргэнэ бэлэмнээбит кофетын сыпсырыйда, аат эрэ харата аһаабыта буолла. Массыынатыгар киирэн улахан соҕус гына ырыа холбоото, айаннаан иһэн сиэркилэҕэ оссо биирдэ моссуонун коруннэ, тугун эрэ собулээбтэ уонна парикмахерскай диэки эрийэ тутта…

Настя бэҕэһээ маевка кэнниттэн дэлби коһуйэн турда. Илиитэ-атаҕа барыта таастыйан ыараан хаалбыт курдуктар. Утуйа сытар кыысчаанын уһугуннарымаары атаҕын тоботунэн дугунан ваннаҕа киирэн суунна-тараанна. Кофе иһэ олорон планнерын арыйан кордо, бугунну элбэх улэтин корон сирэйин мырдыһыннарда. Арба оссо Егор Егорович тэрилтэтигэр бара сылдьыахтааҕын санаан хааһын турдэһиннирдэ. Егорович илэ бэйэтинэн ыйытыылардаах буоллаҕына ол аата дьыала хаахтыйаары гыммыт. Уксун улэһиттэрэ дьарыктанааччылар. Настя улэлэһэ сылдьар проегар дьинэ кыра да хаалбыта, быйыл кыһыннаттан соһулла сылдьар. Бу нэдиэлэҕэ туттаран баран отпускаҕа барыам диэн бигэ эрэллээх этэ даҕаны аны ити илэ бэйэтинэн ынырылынна. Эрэй да буолар эбит! Дьиэтин ремона эмиэ хааллаҕа. Настя соҕотох ийэ. Кэргэнэ 5 сыллаҕыта атын дьахтарга иирэн барбыта. Кини 5 саастаах кыысчаанын кытары турар бэйэлэрэ эрэ хаалбыттара. Настя сана уорэҕин бутэрэн улэҕэ киирбитэ, куоракка детсадтара суох буолан кыыстара кэргэнин дьонугар баара. Улэтин бастаан ыарырҕатар, онтон эбии ноҕурууската элбээн хойукка диэри тардыллара. Кэргэнэ суукканан улэлиир буолан иллэн кэмэ элбэҕэ, дьиэҕэр тугу да гыммаккын диэн сирэй-харах анньара. Ити курдук олоро сатаан баран атыны таптаатым диэн биир утуо кун тахсан барбыта. Настя биир оттунэн кэргэнин эмиэ ойдуур, болҕомтото тиийбэт буоллаҕа. Оҕотун ылбыта, чааһынай детсакка киллэрбитэ, инчэҕэй тирбэҕэ быстыбатынан биир эмээхсинтэн хос куортамнаан олорбуттара. Онтон былырыын сана дьыл эрэ иннинэ ипотекаҕа киирэн, эбии кредит ылан сороҕун оромуоннээн, сороҕо хаалан, этэргэ диэри бох быыһыгар олороллор. Ол да буоллар бэйэ дьиэтэ аата бэйэ дьиэтэ. Хамнаһа уксун кредитыгар, ипотекатыгар, оҕотугар барар. Аһын дьоно хааччыйаллар. Миэбэл диэн эгэ кэлиэ дуо? Сиргэ утуйаллар. Ону ол диэбэккэ эйэ-дэмнээхтик олороллор. Кыыһа оскуола киһитэ буолан улаатан, хата коруутэ-харайыыта биллэ аҕыйаан абырыы сылдьар. Былаан быһыытынан Настя уоппускатын харчытынан обуой атыылаһан бэйэтэ обуойдуохтааҕа, потологун онотторуохтааҕа, ордугунан миэбэл ылар саналааҕа. Оссо даҕаны утуйа сытар кыысчаанын сыллаат, тахсан барда.

Егор Егорович кыратык хойутаан кэллэ, сэкэритээригэр Министерствоттан Санникова проегын киллэр диэт ургулдьу кабинетыгар ааста. Хоһун иһин сана бастакытын корбут курдук одууласта, Настя киирэн хайдах олоруоҕун, тугу ыйытыаҕын санаата, сиэркилэҕэ оссо биирдэ коруннэ, бэйэтиттэн бэйэтэ астынна уонна улэтигэр умса тустэ. Проекка киһи инниэх айылаах улахан ыйытыылара суохтар эбит, барыта буппут даҕаны диэххэ соп курдук. Ол эрэн бэйэтигэр бэлиэтээһиннэри оноһунна. Субу-субу чаһытын корор, кэтэстэххэ бириэмэ барахсан бытаан да буолар эбиккин.
Кэмниэ-кэнэҕэс болдьообут кэмэ кэллэ. Сэкэритээр кыыс Министерствоттан кэллилэр диэн биллэрдэ. Егорович сурэҕэ эмиэ оро мохто, устэ уоһэ тыынаат «Войдите! » Диэн сэниэлээхтик доргуччу санарда. Аан сэрэммиттии аһыллаат куобах харахтар мичилийбитинэн киирэн кэллилэр. Настяны иннигэр олордон бастаан дьуһуурунай боппуруостары ыйыппыта буолла, онтон проегар кииристэ. Бэлэмнэммитин курдук кутта-симптэ, астымматаҕа буолла, уларытыахха наада диэтэ. Кыыс бастаан утаа дакаастаһа сатаан баран тойону утары корон олорон тугу диэҕэй, собулэһэригэр эрэ тиийдэ. Ытыы сыста, сымыһаҕын быһа ытыран нэһиилэ туттунан, тонкоччу туттан олордо. Егор Егорович киһи эрэ буоллар ыксаата, уйатыгар уу киирдэ. Кинини оссо да короору сымыйанан уһатарын эппэт буоллаҕа дии. Кыыһы тоһо да аһыннар «Послезавтра с набросками приходите» диэтэ. Настя тахсан

барда…
Болдьоспут куннэригэр эппит бириэмэтигэр эмиэ кэллэ. Тэбэнэттээхтик корбут харахтар уоттара оспуттэр, мэктиэтигэр кыччаабыкка диэри буолбут, Кумааҕыларын иннигэр тэлгэттэ уонна: «Бастакы проект идеальный вариант» диэтэ. Санарбытыгар куомэйэ буппутун бэлиэтээтэ, сурэҕэ хам тутта.

• Анастасия Ивановна, мин дьыалам буолбатах гынан баран больничнай онотторуо эбиккит.
• Пока табыллыбат, проекпын бутэриэхпин наада.
• Срочнай буолбатах.
• Билэбин, бутэрдэхпинэ отпускаҕа барыа этим. Ситэриэхтээх дьыалам элбэх. Корон баһаалыста утверждайдаан. Мин бастакы проекка тугу даҕаны булбатым. Ол ордук этэ. Иккистээн корун уонна тэннээн.

Егор Егорович туох да диэн булбата. Эмиэ даҕаны кыыһы аһына, бэйэтин буруйдана санаата.

• Соп, улэ чааһын кэнниттэн кэлээр, маны миэхэ хааллар. Бугун дьаыктаныам, мин даҕаны киһибин, ойдуубун. Киэһэ барытыгар точка туруоруохпут, уоппускаҕар сайабылыанньата суруйа тур, - диэтэ.

Настя хараҕа тута уоттана тустэ, кулэн мичилийдэ, баһыыбалаан мэктиэтигэр котон таҕыста. Ол иһин, Егор Егорович утуо сурэхтээх киһи диэн сэрэйбитэ ээ. Уонна дохсун ардах анныттан мээнэ киһи бэйэтин баҕатынан илдьибэт ээ. Бу куннэргэ иһигэр моҕутуннэ да этэ, тууннэри улэлээн, эбиитин ититэр систиэмэни арааран, аһыыр-аһаабат сылдьан сотол киирэн отой да буорайа сыста. Хата кыыһын каникула буолан дьонугар ыыппыта, инньэ гынан кунустэри-тууннэри улэтээтэ. Улэ чааһын кэнниттэн хомунан Егорович тэрилтэтигэр барда. Уксулэрэ дьиэлээбиттэр быһылаах, аҕыйах кабинет аһаҕас, сэкэритээр кыыс костубэт. Чочумча турбахтыы туһэн баран директор кабинетын тонсуйан киирдэ. Егор Егорович ачыкы кэтэн баран тугу эрэ суруйа олорор. Настяҕа итии чэй кутта, аттыгар кэлэн олордо. Бириэмэни тарда сатаан ор да ор кумааҕылары аахпыта буола сатаата, Настяҕа аахтарда. Кыыс суустэ аахпытын оссо ааҕыах баҕата суох да буоллар корбутэ буола олордо. Егор Егорович Настя аттыгар олорон бэйэтин бу тугэннэ саамай дьоллоох киһинэн ааҕынар. Кыыс сылааһа биллэр, минньигэс духуутун сыта ойун туймаардар. Кууһан ылан бигэниэн, минньигэс обуйук уостарыттан ууруон баҕарар, эмиэ даҕаны толлор-куттанар курдук. Ама билигин илии баттаан баран букатыннаахтык ыытан кэбиһиэ дуу? Атын проегы бэйэтин аннынан туттаран кыыһы эрэйдиэ дуу? Атын дьахталлары курдук ресторанна ынырыаҕын собулэһиэ дуу? Аны куттанан отой даҕаны чугаһыа суоҕа.

• Чэ соп, Анастасия Ивановна, илии баттыыбын. Эҕэрдэлиибин!
• Оо, махтал! – Кыыс уорэн сана аллайа тустэ. Куобах харахтара мичилиһэ оонньоотулар.
• Тоһо даҕаны ардаҕа суох буоллар, дьиэҕэр илдьэн биэриэм. Киэһэрдэ.

Настя мух-мах барда да буоллар, собулэстэ. Айаннаан иһэн кэпсэттилэр. Настя дьэ уоппускатын ылан дьиэтин оромуоннуоҕун туһунан кэпсээтэ. Егор Егорович ити дьыалаҕа «ыты сиэбит» киһи буоларын быһыытынан тугэни муччу туппакка сананна. Конуллуур буоллаххына киирэн корон субэ-ама биэриэхпин соп диэтэ. Настя даҕаны утарылаһа барбата, куо-дьаа киирдилэр. Егор Егорович чочумча хаамыталаан баран начаас улугэр барытын суоттаан-учуоттаан биэрдэ. Хас рулон хайдах дьуһуннээх обуой, кафель, барыаҕын, хас суумма бараныаҕын барытын эттэ. Настя ыйы ыйдаан ымдаан гына соһо сылдьыбыт дьыалата аҕыйах мунуутэ иһигэр быһаарылла охсубутуттан соһуйда даҕаны, уордэ даҕаны.

• Собулэһэр буоллаххына мин эйиэхэ комолоһуом. Эйиэхэ наадалаах матырыйааллар миэхэ бааллар, биир кыра квартира киэнин баҕас толкуйдуохпун соп. Бу линолеумун бытовой, уйэтэ суох. Ламинат наада, аҕалтаран уларыттарыахха наада. Улэһиттэрбэр этиэм, хаһан саҕалыырга табыгастааҕый?

Настя соһуйан туох да диэн булбата:

• Ээ… хайдах эрэ дии. Ону барытын хайдах уйунуохпунуй? Бэйэм даҕаны дьуогэлэрбин комолоһуннэрэн обуойдуур инибит ити эн эппиттэргин ылан.
• Настя Ивановна, мин эйигиттэн тугу даҕаны кордообоппун. Оробуочайдарым улэлэрин толоор. Матырыйаалы булан аҕалтарыам, миэхэ биир квартира киэнэ баар диибин. Ис сурэхпиттэн комолоһуохпун баҕарабын. Утуо утуонэн эргиллэр. Баҕар хаһан эмит кырдьан олордохпуна эн эмиэ туохха эрэ комо буолуон дии? Эбэтэр оҕолорбор, сиэннэрбэр даҕаны? Туох диигин ону?
• Соһуччута бэрт, туох диэхпин даҕаны билбэппин…
• Соп, мин эйигин ойдуубун. Эн оннугар бэйэм даҕаны соһуйуом этэ. Сыта-тура толкуйдан, учугэй этииттэн аныгы уйэҕэ аккаастаммат баҕайыта. Кун аайы эйиэхэ Егор Егоровичтар кэлэн комолоһо сатыахтара суоҕа, - диэн баран куллэ, уонна визиткатын кыыс илиитигэр туттарда.

Егор Егорович тахсан бараатын кытары Настя балконна ойон таҕыста. Ити аата хайдах-хайдаҕый? Туох

баар кыһалҕата барыта биир тугэннэ быһаарылла оҕуста буолбат дуо? Баарыын эрэ Егоровиһы моҕуттэ испитэ, аны билигин хайдах да махтаныан билбэтэ. Арааһа Айыы Танара кыыс эрэйдэнэрин уоһэттэн корон туран аанньал быһыытынан ыыппыт быһылаах. Туох баар кыһалҕата барыта маннык тургэнник быһаарыллан иһэрэ эбитэ буоллар учугэй да буолуо этэ.
Нэдиэлэ кэринэ ааста даҕаны Настя биллибэтэ, Егор Егорович субу-субу телефонун корор, «Пропущенные вызовы» диэннэ хаһан даҕаны тоттору эрийбэт бэйэтэ биири да котуппэт буолла. Баҕар Настя звоногун котутэн кэбиһиэм диэн, онтуттан бэйэтэ хараастар. Хайдах эрэ дьыалата барыта илиитин таһынан буолан истэ. Куннэтэ санаата алдьанан иһэр. Билбэт ньуомэрэ эрийдэ даҕаны сурэҕэ оро мохсо туһэр, атын куолаһы иһиттэҕинэ кыыһыран-тымтан турар. Атын туох даҕаны уордубэт курдук. Бэйэтэ эрийиэҕин эмиэ дьикти баҕайы курдук. Ольгата уларыйбыккын диэн хаста даҕаны бэлиэтээтэ. Ама киһини учугэйдик билбэккэ сылдьан бу курдук курдары ылларыахха-таптыахха собо буолуо дуо? Ама таптал диэннэрэ бу буоллаҕа дуу? Урут Ольгатын уна-таала таптыыра, эмиэ котуон кыната суох курдук сананара. Ольга киниэхэ утары эппиэттэһэр буолан бу курдук эрэйдэммитин, манаспытын ойдообот. Таптал диэн наһаа сырдык, ыраас иэйии диэн ойдобул хаалан хаалбыт эбит. Ольгатын кытары дьоллоохтук 25 сыл олорон кэллилэр. Кыыһырсыы, ар-бур дэсиһии син-биир хайа баҕарар ыалга баар эрээри Ольга наар бастакынан эйэлэһэр, бырастыы кордоһор. Егор онно уорэнэн хаалбыт да буолан ааттаһа-кордоһо сылдьарын ойдообот. Кэнники тапталлара сойон, оҕолоругар, онтон сиэннэригэр коспут курдук. Кинилэр дьоллорунан дьоллонон, ситиһиилэриттэн уорэн олороллор. Ол иһин Егор сороҕор атын дьахталлары кытары сылдьан, билигин даҕаны собулэтэрин, таптатарын, ардыгар атаахтаан ыларын собулуур. Ол эрэн сыһыаннарын хаһан даҕаны диринэппэт, 3-4 корсуһэн, таҕылын таһааран баран соп буолар. Сылдьыһар дьахталларын эмиэ сыымайдаан талар, эрэллээх эбэтэр кэргэннээх дьахталлардыын билсэр. Тиһэҕэр ким даҕаны кимиэхэ даҕаны бааспат-орооспот.

Настя хам-тум Егор Егорович этиитин сыта-тура толкуйдуу сылдьар. Кун аайы телефоннаан эппиэтин этиэн баҕарар да туох эрэ мэһэйдиир тохтотор курдук. Дьинэ, толкуйдаан кордоххо бэйэтэ эппитинии итиччэ бодон тутуу тэрилтэтин салайааччытыгар биир кыра квартира матырыйаала баара чахчы. Кини онтон тугу даҕаны сутэрбэт уонна улаханнык сууйтэрбэт. Ол эрэн Егор Егорович кинини атын хараҕынан корорун ама билбэт буолуо дуу? Иэскэ баайан кэбиһэн баран аны онтун толотторо сатыа. Ол эрэн Настя аккаастаатаҕына наһаа баайсан туруо суох курдук. Ити ыйытыы салгынна ыйанан турарын тухары илиитин Егор Егоровичка телефоннуурун туох эрэ хам баайар. Куннэтэ чэ сарсын эрийиэм дии саныыр, сарсына буоллаҕына аны саараан барар. Аны маҕаһыынна сылдьан материал сыанатын кордоҕунэ, ону дьиэҕэ аҕалтарар, таһаартарар оно сыанатын иһиттэҕинэ эрийэн комо кордуох санаата кэлэр.
Егор Егорович биир кун тулуйбата. Тугэн костубутугэр сылтах гынан министерствоҕа ойутан тиийдэ. Уолээннээхтэрин кытары кэпсэтэрин быыһыгар хараҕынан Настяны кордуур. Булумуна ыйытта. Ааспыт нэдиэлэҕэ уоппускаҕа барбытын истэн хааллаана эмиэ харанарда. Туруоруммут сыалын ситиһэ уорэммит киһи эрэллээхтик кыыс олорор дьиэтин диэки салайа тутта. Кини соһуччу корсубут курдук онороору кэтииргэ сананна. Настя ор буолбакка дьиэтиттэн тахсан суол диэки хаамта. Егорович кыыһы короот батыһарга сананна. Остановкаҕа тахсан 2-ка автобуска киирдэ, Строительнай рынокка барарын сэрэйэн автобуһу ситэн тиийэн ырыынак аттыгар коһуттэ. Сэрэйбит курдук кыыс чочумча буолаат от куоҕэ былааччыйата дьон быыһыттан коһуннэ, сылбырҕатык ырыынакка киирдэ. Егор Егорович эмиэ массынатыттан тахсан кыыһы батыста.
Настя обуой коро сылдьан кэннигэр билэр куолаһын иһиттэ. Кини! Кэннин хайыһыан саарыы турдаҕына Егорович аттыгар субу тиийэн кэллэ.

• Настя, утуо кунунэн!
• Оо, здравствуйте. Бу материалларбын коро сылдьабын, хасыһын даҕаны кэлэбин эрээри син биир буккуллабын.
• Комолоһорбун конуллуугун?

Егор Егорович эрэллээхтик биир муннукка тиийдэ, наадалаах рулоннарын аахтарда, Настя утарылаһа сатаабытын истиминэ толосто уонна уолаттарынан болдьообут кэмигэр тиэрдиэхтэрин соруста. Салгыы кыыһы батыһаннарбытынан атын ол-бу мал-сал ыллылар.

• Махтаныаххын баҕарар буоллаххына тахсан шашлыкта атыылас уонна миигин онно коһут, - диэтэ.

Настя хап-сабар таһырдьа ойон таҕыста.
Ый кэринэ ааста, Настя дьиэтин оромуонэ буттэ. Хайа да оттуттэн иккиэн дьоллоно сылдьаллар. Ордук Егор Егорович, котуон кыната эрэ суох. Бутун сир урдугэр саамай дьоллоох киһинэн ааҕынар. Кууһугэр куус,

сэниэтигэр сэниэ эбиллибит курдук. Уола хаана отон тугу барытын кыайыах-хотуох кэриннээх. Анардас Настя аттыгар сылдьарыттан, кинилиин кэпсэтэриттэн, алтыһарыттан дьоллонор. Кэргэнэ Ольга кыра уолунаан дойдутугар Хоту коппуттэрэ, инньэ гынан бэйэтэ бэйэтигэр хаһаайын. Сороҕор Настялыын куустээх улэ кэнниттэн ас ылан баран айылҕаҕа тахсан пикниктииллэр, сарсыардаанна диэри массыынаҕа олорон кэпсэтэллэр. Кэпсэтэр темалара хаһан даҕаны буппэт, ардыгар кыра оҕолор курдук хаадьылаһан, мэниктээн ылаллар.
Настя Егор Егорович кинини курдаттыы таптаабытын ама сэрэйбэт мунутаан буолуо дуо? Сэрэйэр, сэрэйэрин ааһан билэр. Онтон кини? Кини Егорга олус махтанар, убаастыыр уонна толло саныыр. Эр киһи да быһыытынан сирбэт, баҕар, ойоҕо суоҕа эбитэ буоллар кэргэн тахсыа да эбитэ буолуо. Ол эрэн бу таптал буолбатах диэн билэр. Кинини кордоҕунэ сурэҕэ мохсубэт, бардаҕына дууһата аймаммат. Биир тылынан кини тапталын ылынар, онон кыратык даҕаны туһанар диэххэ соп. Биир соххор солкуобай кордообокко эрэ дьиэтин киһи билбэт гына оромуоннээн биэрдэ, эбиитин миэбэл ылла. Кини суоҕа эбитэ буоллар салгыы даҕаны кыыһынаан сиргэ утуйа сылдьыахтара эбитэ буолуо.

Атырдьах ыйын ортото Настя дойдулуохтаах. Арахсар куннэрэ киһи кууппэтэҕинэ чугаһаатар чугаһаан иһэр. Настя дьонугар, оҕотугар барар буолан, эбиитин дьиэтин оромуонэ бутэн, санаата ситэн барар кунун ааҕар. Кэмниэ кэнэҕэс “проводина” диэн ааттаан, барыан биир кун иннинэ айылҕаҕа пикниктии таҕыстылар. Оруу да буоларын курдук олус тапсан сынньаннылар, шашлык астаатылар, уһуга буппэт кэпсэтиилэриттэн салҕыбатылар. Уорэн-котон, астынан-дуоһуйан туун уоһэ куораттарын буллулар. Егор ор кууппут тугэнин муччу тутумаары:

• Настя, дьиэн оромуонэ буттэ, силигин ситтэ, дойдугар ор буола бараҕын, шампанскайдаахпын, киирэн бэлиэтиэххэ! – Диэтэ.

Кыыс утарылаһа барбата. Син-биир бу тугэн хаһан эрэ буолуохтааҕын сэрэйэр этэ. Егор уоруйэхтик куукунаҕа ааһан шампанскайын холодильникка укта. Настя соруйуутунан остуолу бэлэмнээтэ. Хайдах эрэ ис-иһиттэн олус куускэ долгуйа сылдьар, саатар сурэҕэ даҕаны оро моҕон сурдээх. Табыгаһа суох баҕайытык фрукта кырбыыр, долбууртан кэмпиэт, бичиэнньэ ылан уурталыыр, чэй сылытар. Бу маны барытын илиитэ гынар, ойо-санаата барыта душтана сылдьар Настяҕа. Остуолларыгар олордулар, шампанскайдарын арыйдылар. Бастакы туоһу “малааһынынан” диэн оро котохтулэр. Егор хараҕа Настяттан сокуундэҕэ даҕаны арахпат буолла, таптыыр харахтарынан бэриниилээхтик танараны корор курдук тонолуппакка одуулуур. Настя киһи эрэ буоллар симиттэ саныыр.

• Настя, миигин бырастыы гын. Мин эйигин бэйэбинээҕэр, олохпунааҕар куускэ таптыырбын сэрэйэр буолуохтааххын. Мин кэргэннээх, оҕолордоох, сиэннэрдээх киһибин. Ол эрэн эн анардас “ээх” диэтэххинэ туохпун барытын хаалларан туран эйиэхэ кэлэбин. Хаһан даҕаны уйэбэр маннык куускэ таптыы иликпин. Дьахтарга ылларар диэн ыарыы баар эбит, тугу да билиммэт куус. Эйигин санаабытынан уһуктабын, санаабытынан утуйабын. Этиэн эрэ кэрэх, барытын оноруох курдукпун. Бастакы корууттэн олохпор суолталаах буолуоххун сэрэйбит эбиппин. Сааһыран эрэр киһи таптаатаҕына акаары оҕо курдук буолар дииллэрэ оруннаах эбит. Эйигиттэн эппиэт таптал кууппэппин, эрэммэппин даҕаны. Эдэрин, кэрэн бэрт. Ол эрэн аттыгар баар буоларбын конуллээ дуу…

Настя биир да тылы санарбакка олоппоһуттан аа-дьуо туран Егорга чугаһаата. Чочумча корон баран тонкойон хам кууста, аргыый сирэйигэр чугаһаан имэннээхтик уоһуттан уураата. Егор кыыһы котоҕон ылла, аны алҕас муччу тутан ыытан кэбистэхпинэ ургэн куотан хаалыа диэбиттии кытаанахтык хам кууста уонна хоско илтэ. Курустаал таастыы сэрэнэн оронугар сытыарда, сып-сылаастык кыыһы моойуттан уураата. Ис-иһиттэн имэнирэн, тыына ыараан, тосхойбут дьолуттан туймааран ылла. Ор даҕаны кууппутэ бу тугэни, хараҕар хаста даҕаны ойуулаан корбутэ, ыралана санаабыта. Бу сытар кини иннигэр эппэннии, баар-суох комуһэ, таптала, киниэнэ эрэ, кимиэнэ даҕаны буолбатах. Таптал урдуку чыпчаалыгар уйдаран халлаан сырдыыта утуйбуттара. Утуйбута Настя, Егор оссо даҕаны ор утуйа сытар Настятын имэрийэ, таптыы коро сыппыта. Бутун аан дойду урдугэр бу тугэннэ киниттэн дьоллоох киһи суох курдуга. Саамай кунду кылаата, кини таптала туоһугэр утуйан буккуруу сытара.
Сарсыарда бастакынан Настя уһугунна. Егор куустээх илиитэ оссо даҕаны хам кууһа сытар кинини. Настя суобаһа оонньуур дуо? Кыыс бэйэтиттэн ыйыта сытта. Дьиксиниэх иһин, суох. Кини Егору ойоҕуттан араарар, оҕолорун аҕата суох хаалларар санаата суох. Егор даҕаны киһи сирбэт киһитэ, эбиитин кинини ойо суох таптыыр, Настя даҕаны инчэҕэй эттээх эдэр дьахтар. Егор ойоҕор кусаҕаны баҕаран, хара санаатыттан кини эрин

кытары биир оронно сыппат. Кэргэнин сырыыларын бука, анараа дьахтар билэр буолуохтаах. Корсуу буолбута хайа оттуттэн эргиллэн тахсыан собун саныы сыппыта. Бу тугэннэ Егор уһугунна, Настяны бэйэтигэр хам кууһан чугаһатта, ситэ уһуктубакка сылдьан кыыһа моойуттан, туоһуттэн уураата уонна эрэллээхтик анныгар баттаата.

Аа-дьуо туран кофе истилэр, чэйдээтилэр. Егор таптала оссо кууһурбуккэ дылы буолбут. Ол эрэн бу билигин коннору анардастыы таптал эрэ буолбатах, оссо дирин суолталаах, кутталлаах, ураты таптал. Настя таксита сотору кэлиэхтээх, кыыс малын хомунар. Таптыыр дьахтаргын кууһа сыттаххына бириэмэ эчи тургэнин. “Сарсын бар ээ, бугуну быһа иккиэйэх буолуохха, таксигар аккаастаа” диэн Егор хаста да кордоһо сатаата да, кыыһа буолуммат. Сотору таксита оро хорус гынан биирдэ баар буола тустэ. Настя малларын уоһэ баайаллар, бу кэмнэ Егор хас биирдии тугэни туһанан хаалаары тапталлааҕын бэйэтиттэн сокуундэҕэ да тэйиппэт. Кэмниэ-кэнэҕэс Настя массыынаҕа киирэн олордо, микроавтобус соҕотох туран хаалбыт киһини быылынан комон, биирдэ котутэ турда. Егор 30 сыл буолан баран киниттэн ыйытыга суох суурэн туспут хараҕын уутун илиитин кохсунэн садьыйан кэбистэ. Настя квартиратыгар тахсан оссо биирдэ кофе оностон истэ. Тапталлааҕын сыта оссо даҕаны хаалбыт курдук, билигин анараа хостон тахсан кэлиэҕинии сотору-сотору саала диэки корутэлиир. Киирэн баарыын эрэ сыппыт оронноругар ойоҕолуу сытта, Настя духуутун сыта сыттыкка оссо да хаалбыт, хараҕын симэн чочумча сытта. Онтон соһуйбуттуу ойон турда, кэбис, бутун тэрилтэ салайааччыта ааттаах, сиэннэрдээх киһи бу буола сыттахпыный дии санаат оруһуспуттуу таһырдьаны былдьаста.

Куннэр чараппаахы хаамыытыныы субуллаллар. Егор санаатыгар барыта биир кэм курдук. Кунус улэ, киэһэ дьиэтэ уонна бутэн биэрбэт уһун тууннэр. Настята сугун-саҕын кэпсэппэт, наар аттыбар оҕом, тороппуттэрим бааллар диэн куотунар, сороҕор бокуойа суохпун диэн буолар, эбэтэр туруубкатын отой да ылбат. Егор таптыырын, ахтарын эттэҕинэ аат эрэ харата “ыыһых” диэн абырыыр. Биирдэ эмитэ иэйдэҕинэ “мин эмиэ” диэн дьоллуур, оччоҕуна Егор тулата барыта сырдыы туһэр, ол куну быһа сургэтэ котоҕуллэн сылдьар. Биирдэ улахан кыыһын тыаҕа таһаарда. Паромна олорон оҕотун кытары кэпсэтэ сатыыр эрээри, биирэ телефонугар умса туһэн баран сытар, дэннэ хаартыскаҕа туһэр диэн кордоһор. Егор туһэрэ сатаан баран “Туохха эрэйдэнэҕин? Суурбэтэ туһэрдим! ” Диэн кыыһырыахча буолла.

• Папа, тебе не понять.

Инстаграмна угаарыбын, - диэн Саргыта сатарыччы кулэр

• Ол аата тугуй?
• Киһи барыта баар, хаартыска угаҕын, комментарийдыыгын, личнай страницан курдук, короче.
• Киһи барыта баар диигин дуу? – Егор тугу эрэ толкуйдаабыттыы сыыйан ыйытар.
• Оттон наһаа даҕаны бары буолбатар, эдэр дьон 90% точно баар!
• Мин эппит дьоммун итинтэн кордоон булуоххун соп дуу?
• Можно…
• Санникова Настя диэни кордоон кор эрэ…
• Кимий ол?
• Улэбитинэн, кордуу сылдьар кыыспыт.
• Ммм… Тохтоо эрэ, - Саргы син ор хасыһан баран, - бу дуо?, - Диэн аҕатын сирэйигэр ункуруттэ.

Егор сурэҕэ эмиэ тургэн-тургэнник тиниргэччи тэптэ. Таптыыр моссуонун корон биллэр-биллибэттик мичик гынан ылла. Бу кунтэн ылата аны Егор олоҕор Инстаграм диэн ааттаах сана суурээн киирдэ. Кыыһын комотунэн регистрацияланна уонна куну куннуктээн Настя хаартыскаларын корор “идэлэннэ”. Хайдах эрэ тапталлааҕын атын оттуттэн арыйда, оссо куускэ таптаата. Холобура Настя оҕо сылдьан ырыанан, ункуунэн дьарыктаммытын, оҕотун, тороппуттэрин кытары сыһыанын, дьуогэлэрин билбэт эбит. Анардастыы бэйэтин эрэ дьахтар быһыытынан таптаабыт эбит. Аны ситим эридьиэстэрин билэн истэҕин ахсын кунуу диэн ыарыы буулаата. Хас биирдии баар эр киһини остооҕун курдук корор, туох эмэ диэн комментарий хаалларбыт буоллахтарына отой даҕаны бэйэтэ толкуйдаабыт “хара испииһэгэр” киллэрэр.

Настя дойдутугар бэккэ табыллан сайылыы сылдьар. Дьонугар окко комолоһон, сир аһыгар сылдьан, оҕотун аттыгар баар буолан киниэхэ кун-дьыл олус тургэнник субуллар. Егор куннэ иккитэ-устэ хайаан да телефоннуур. Дьонугар кини туһунан биир да тылы ыһыктыбата. Тыа дьоно тубуктэригэр буолан кыыстарын дьиэтин оромуонун “син буттэ” диэбитинэн толору соп буолан сылдьаллар. Тус олоҕор улаханнык бааспаттар, арай “ыал буолуон этэ, оҕоҕор аҕа наада” диэн уора-косто этэн короллор, маныаха Настя мичээрдээн эрэ кэбиһэр. Билинни туругунан кини

сурэҕин долгутар эр бэрдин корсо илик. Егор киниттэн 16 сыл аҕа. Олоххо коруутэ, мындыра, толкуйа кини саастыылаахтарыттан быдан ураты, оруннаах. Настя кинини убаастыыр уонна кини аттыгар олоҕу отой атын хараҕынан корор, бэйэтигэр элбэх сананы арыйар.
Атырдьах ыйын бутуутэ Настя кыыһынаан куораттаатылар. Егор хоойго сытар холоонноох доҕорун, ойоҕун даҕаны маннык сургэтэ котоҕуллэн корсубэтэҕэ. Кэлбиттэрэ ый анара буолла, улэтин быыһыгар аэропортка киирэн тоһуйбута. Уолун ахтыбыта сур, онтон Ольганы иэдэһиттэн уоруйэхтик чоп гына уураан ылбыта, онон корсуһуу уоруутэ тумуктэммитэ. Ольга буолуохтааҕын курдук дьиэтигэр кэлээт тубугурбутунэн барбыта. Онтон Настя кэлэригэр бараатын кытары бэлэмнэммитэ. Ол курдук ахтар, санааргыыр, мунчаарар тугэннэригэр кини квартиратыгар кэлэн хоноро, остуолугар олорон чэйдиирэ. Биир кун олорон хаһыат ааҕаары гыммыта – сымнаҕас кириэһилэтэ суох эбит, хаһыатын уураары гыммыта сурунаал уурар кыра остуола эмиэ мэлигир. Егор чочумча туран баран сэниэлээхтик сана бастакытын корор курдук дьиэни биир гына хаамыталаата. Миэбэлтэн эргэ кухоннай, эргэ диван уонна сиргэ турар телевизор баар, итиэннэ кини атыылаһан биэрбит утуйар ороно, холодильнига уонна газовай оһоҕо. Хайдах эрдэ толкуйдаабакка сылдьыбытым буолуой диэбиттии орутэ тыынан ылла уонна комолоһооччу кыыһын квартираҕа ынырда. Ити курдук, Настя хайдах курдук уоруоҕун саныы-саныы, миэбэлин барытын санардан кэбистэ, киһи билбэт квартирата буола тустэ. Кэлэр кунугэр ас атыылаһан холодильнигын толору хаалаата, аһыыр остуолугар сибэкки уурда уонна киэһэ корсуһэр тугэннэрин ыраланан коро-коро куутэ-коһутэ сырытта.

Аагааччы 29 июля
Оссе ханнык айымньылардааххын билиэхпин багардым… ；)

Клавдия 30 июля
Киһи астына ааҕар кэпсээнэ, суруйа тур дуу Сардаана. Үчүгэйи эрэ баҕарабын эйиэхэ.

Настя дьиэтигэр киирээт бастаан утаа тугу да ойдоомунэ чочумча турда. Сопко киирдим ду сыыһа ду диэн санаа кытары кылам гынан ааста. Остуолга турар сибэккини короот барытын сэрэйдэ. Кыысчаана уоруутуттэн дьиэни биир гына тула холоруктуу сырытта. Дьоно аах кэһии гынан ыыппыт астарын уураары холодильнигын арыйаат оссо эбии тылыттан матта. Егор соһуччу бэлэҕэ Настяны кырдьыктыы уортэ уонна соһутта. Тута телефонун урдугэр туһэн Егорга эрийдэ.

• Ало
• Махтал! Наһаа уордуууууум! Туох да диэхпин, хайдах махтаныахпын да билбэппин! Харахпыт биэстээх харчы буолан баран сылдьабыт.
• Киэһэ махтанаар
• Оҕолоохпун ээ мин…
• Арба… - Егор тоҕо эрэ ити тугэни котутэн кэбиспит эбит. Аны баҕардаҕын аайы Настя дьиэтигэр сылдьара тохтуур. Ааспыкка оҕобор костумээр диэн сэрэппитэ. Билиһиннэриэн, кордоруон баҕарбат этэ. Кинини да ойдуоххэ соп.
• Оччоҕуна?
• Тугу эмит толкуйдуом.

Сарсыныгар сарсыарда Настята “Киэһэ кэлээр, куутуом” диэн сурук ыытта. Саатар хойутуу да ыыппат буолан. Егор куну быһа бургэс урдугэр сырытта. Хаһан киэһэ буоларын куутэн. Кэмниэ кэнэҕэс сибэкки дьорбото тутуурдаах, винолаах тапталлааҕын дьиэтигэр тиийдэ. Лифт сыылан туһэрин куутуо дуо, уола хаана кэйэн 4 этээскэ аҕыйахта атыллаат баар буолла. Салгыы ор ахтыспыт дьон имэннээх корсуһуулэрэ хайдах-туох ааспытын, ааҕааччы, бука, бэйэн сэрэйэн эрдэҕин.
Таптыыр дьахтарын аттыгар куннэр-дьыллар биллибэккэ субуллан испиттэрэ. Аам-даам тымныылаах ахсынньы тиийэн кэлбитэ. Егор таптала уоста быһыытыйыахтааҕар оссо кууһурэн иһэр курдуга. 2-3 Кун Настятын корботоҕунэ тыына-быара хаайтарар буолбута. Дьахтара сороҕор атаахтаан куттаабыта буолар, оччотугар Егор барытын быраҕан туран кинини ааттыыртан соло булбат, сыаналаах бэлэҕинэн кутар-симиир. Настя оччотугар уорэн куобах харахтара чоҕулуннаһа туһэллэр, ол аайы биһиги киһибит тугун барытын дьахтарын иннигэр тэлгэтиэн кэрэйбэт дьуһулэнэр. Бургэһи хааһахха кистээбэккин, Егор улэһиттэрэ тойонноро таптаабытын 100% билэллэр этэ. Урут даҕаны сырыылаах киһилэрэ бу сырыыга биир дьахтары танара кэриэтэ корорун билэллэрэ.

Ольга кэргэнин сыһыана тосту уларыйбытын оссо сайын бэлиэтии корбутэ. Наар тугу эрэ толкуйдуу сылдьар, сороҕор уоруутуттэн котуон кыната эрэ суох буолан кэлэр, сороҕор хара былыттааҕар мунчааран биир да тылы ыһыктыбакка сылдьар, кыраттан тымтан-кыыһыран турар. Мастерскойбар хонобун диэн ааттаан нэдиэлэҕэ биирдэ-иккитэ сутэр. Телефонун илиититтэн араарбат уонна чугаһыспат буолбуттара. Бу иннинэ даҕаны таптал имэннээх кутаатыгар умайбатахтарын иһин дэннэ да буоллар туун сыллаан-кууһан турааччы. Онтуката кэнники отой даҕаны убайдыы-балыстыы сыһыаннаах буолбуттара. Эмиэ хайа эрэ дьахтары булбута буолуо диэн бастаан иһигэр ытырыктата санаабыта. Ольга кэргэнин сырыытын ама

билбэт буолуо дуо? Бастаан кунуулээн, арахсабын диэн куттаан корооччу, оччотугар Егора бырастыы кордоһон, кыккыраччы мэлдьэһэн, эйигин эрэ таптыыбын, тэннэ кырдьыахпыт диэн ааттаһан-кордоһон эмиэ урукку сыһыаннарын тоннорооччулэр. Бу сырыыга ураты сыһыан буоларын Ольга оссо сэтинньигэ билбитэ. Дьуогэтэ Клара Егор саҕынньах атыылаһа сылдьарын тубэһэ туһэн корбут уонна Ольгаҕа кэпсээччи буолбут. Ольга “атынна анаммыт” саҕынньаҕы ый кэринэ кууппутэ. Онтон тулуйумуна кэргэнигэр “саҕынньах ылыммыт киһи дуу” диэн таайтаран эппитэ. Егор онуоха “билигин сакаас аҕыйах, харчы суох кэмэ” диэн быһа-бааччы этэн кэбиспитэ уонна кэпсэтии буппутун биллэрэн остуолтан туран барбыта. Хайа бэйэлээххэ сыаналаах бэлэҕинэн тамнаммытын билээри биир киэһэ кэргэнин батыһарга санаммыта. Чаас кэринэ коһуттэрэн баран Егор улэтиттэн тахсыбыта уонна буоларын курдук куннэтэ сылдьар суолунан министиэристибэ диэки айаннаабыта. Сотору сабыс-сана греческэй саҕынньахтаах, курбуу курдук уһун синньигэс унуохтаах эдэрчи дьахтар уоруйэхтик тахсан инники олбоххо киирбитэ. Бэрт бытааннык айаннаан биир дьиэ иннигэр тохтообуттара. Омуннаабыт киһиэхэ чаас кэринэ массыына иһиттэн тахсыбакка олорбуттара, сотору соҕус дьахтар ааны тыастаахтык сабан тахсыбыта, кэнниттэн Егор суурэн тахсан тугу эрэ ааттаһа сатыыр быһылааҕа. Ольга кэргэниттэн кыбыста, абааһы коро эмиэ даҕаны саата олорбута. Дьахтара илиитин садьыйан баран кирилиэһи оро суурэн тахсыбыта, онтон Егор сэтинньи тымныытыгар бэргэһэтэ суох ор да ор кэнниттэн одуулаан турбута. Массыынатыгар да киирэн баран тута айаннаабатаҕа. Ольга куутэн корон баран хараҕын уутун сотто-сотто дьиэтин диэки айаннаабыта. Ыкса киэһэ Егор настырыанньата суох хаҕа эрэ кэлбитэ, “улэбэр чэйдээтим, топпун” диэт улэлиир хоһугар ааспыта. Ольга Егор атынна харааччы иирбитин букатыннаахтык итэҕэйбитэ. Билигин кэпсэтии тахсыбатын сэрэйэн, сарсын урукку сценарийынан боруобалаан корорго санаммыта.

Сарсыарда эрдэ туран кэргэнин тэрилтэтигэр телефоннаан Егор Егорович бугун хойутаан кэлиэ диэн сэрэттэ, кыра уолун таксинан оскуолатыгар ыытта уонна кэпсэтэрдии бэлэмнэнэн олордо. Сотору Егор таннан уоһэттэн туһэн кофе истэ.

• Хайа? Уол?
• Таксинан ыыппытым
• Ойдооботум…
• Кэпсэтэрдээхпин.

Ольга тууну быһа бэлэмнэммитин курдук барытын билэрин, корбутун кэпсээтэ. Салгыы итинник салҕанан барар тугэнигэр арахсарын уонна сутэрэрэ суох буолан “ол дьахтар” олоҕун алдьатыан собун кутта-симнэ. Ольга Егор билигин бырастыы кордоһон, мэлдьэһэн эбэтэр куннээҕи дьахтар диэн куотунан кууһан-сыллаан барыа диэн бук эрэллээх этэ. Онтуката тиэрэ оттунэн буолан таҕыста.

• Ольга, бырастыы гын. Таптаатым. Эн кинини биир даҕаны тарбаххынан таарыйыан суоҕа, биир даҕаны хааппыла харах уутун тоҕуон суоҕа, биир даҕаны баттаҕын ургуон суоҕа. Арахсабын диир буоллаххына туппаппын. Дьиэни-уоту, массыынаҕын, баайы-дуолу эһиэхэ хаалларабын. Оҕолрбуттан, сиэннэрбиттэн аккаастаммаппын, тыыннаҕым тухары комо-ойобул буолуом. Эйигин даҕаны эрэйдиирбин билэбин. Куораттааҕы дьиэҕэ баран олоруом. Настя миэхэ ойох кэлбэт, баҕар ону истэн уоскуйуон, - диэн баран тахсан барда.

Ольга мах бэрдэрэн бастаан саната суох олордо. Хараҕыттан бодон таммахтар киниттэн ыйытыга суох субустулар, куттубут чэйин, тоҕо эбитэ буолла, муостаҕа таннары тутан кэбистэ. Субу билигин арахсыыга сайабылыанньа суруйуох киһилии хоһугар тахсан таннан хачыгырайда, куоптатыгар кыайан киирбэккэ уһуутаан ылла, ол кэннэ тобуктуу туһээт сана таһааран ор да ор муостаҕа сытан ытаата… 25 Сыл тапталын анаабыт кэргэнэ ити курдук аҕыйах мунуутэ иһигэр олоҕун барытын алдьатта. Таптаатым диир дуу? Туппаппын диир дуу? Тыытыан суоҕа диир дуу? Ольга даҕаны боростуой дьахтар буолбатах, кор эрэ маны! Куйбаранныы сытыйан кинилэри тулаайах хааллараары санаммыт эриэн уон дьахтары учугэй аҕайдык оннун булларыа! Ити санаатын ылынан Министиэристибэҕэ айаннаата. Приемнайга биирдэ котон туһээт Настя диэн дьахтар ханнык кабинекка улэлиирин ыйытта. Хата, иккиэннэрин дьолугар Настя объекка барбыт буолан биэрдэ. Сэкэритээр кыыс хаһан кэлиэҕин билбэппин диэтэ. Министиэристибэҕэ сорохтор Анастасия Ивановна Егор Егоровичтыын сыһыаннарын бэккэ диэн билэллэр. Билинни уйэҕэ итинник сыһыанынан, кыахтаах киһиэхэ корсуу буоларгынан кими даҕаны улаханнык соһуппаккын. Сэкэритээр Люда ким кэлэ сылдьыбытын сэрэйдэ, тута Настяҕа телефоннуу сатаата да кыыс трубкатын ылбата. Ольга тахсан иһэн аанна биир дьахтардыын ааһыстылар. Ааһыах курдук буолан иһэн “бэккэ билэр” саҕынньагын корон тохтоото. Кэннин хайыһан баран “Настя! ” Диэн ынырда. Биһиги киһибит эргиллэ биэрдэ. Бэйэ-бэйэлэрин хаһан да корсубэтэх дьахталлар ким-ким буолалларын хос саната суох ойдостулэр, куомуннаспыт курдук таһырдьа таҕыстылар. Ольга бастаан санарыах айылаах буолан бэлэмнэнэн

кэлэн баран тоҕо эрэ саната кыайан тахсыбат буолан хаалла. Настя кини оҕотун кытары араа-бараа саастаах, кип-киэнинэн курустук чоҕулуччу корбут, сир хамсаатаҕына даҕаны, Ольга урдугэр тустэҕинэ даҕаны улаханнык наадыйыа суохтук унаарыччы корбут эдэрчи дьахтар эбит.

• Мин ким буоларбын сэрэйдин ини?! Егор Егорович сокуоннай ойоҕобун, Ольга диэммин. Биир оночоҕо олоро сылдьар дьон билсиһэн кэбиһиэх, - диэн баран илиитин кыыска уунна.

Настя соннук унаарыччы корбутунэн буолуохтааҕын курдук илиитин биэрдэ, утары тугу да хардарбата.

• Греческэй шуба диэ?! Абыраммыт дьахтаргын дии. Ыал аҕатын, эһээтин ыаннын оссо хас сылга бараары сылдьаҕын? Эн курдуктары бэркэ билэбин. Ор буолуоххут суоҕа, Егор эйигин таптаабат. Мэһэйдээмэ биһиэхэ! Туксу! Бэйэн олоххун оноһун!
• Итини барытын Егорга этээрин.
• Таптыыгын дуо эн кинини?
• Суох…
• Оччоҕуна тоҕо сылдьаҕыт???
• Егор Егоровиһы бэйэтин кытары кэпсэтин, мин кинини туппаппын, туппатаҕым даҕаны, корсуоххэ диэри. Мин улэлиэхпин наада, - диэн баран Настя саҕынньаҕа тэлимнии турда.

Ольга сирэйгэ бэрдэрбиттии таалан турда. Массыынатыгар киирэн барытын ыараналатан толкуйдаата. Ол аата Егор бэйэтэ ити дьахтары сырса сылдьар эбит буоллаҕа. Эчи саатын-суутун, таах сибиэ толкуйдаабакка эрэ кэлэн. Ити дьахтар хараҕар икки кырдьа барбыт дьон тоһо эрэ тустубут? Билигин киирэн кулэ кулэ кыргыттарыгар тоһо эрэ кэпсиир? Тэннэһээри эбээ буолан баран эдэр дьахтар иннигэр кэлэн эр киһини былдьаһа турдахпын. Эчи кыбыстыытын! Ольга дьуогэтигэр Клараҕа телефоннаан баран дууһатын арыйа барда.

Ити тугэн кэнниттэн улаханнык туох даҕаны уларыйбатаҕа. Ольга сайабылыанньа суруйбатаҕа, Егор ханна даҕаны коспотоҕо. Настяттан “кэргэним улаханнык соһутта дуу? ” Диэн ыйыппытын биирэ “Хаһан эрэ син-биир буолуохтаах этэ, мин кинини ойдуубун уонна аһынабын. Эн миигин хаһан баҕарар хаалларыаххын соп. Туппаппын” диэбитэ. Егор куттаммыттыы Настятын ыга кууспута “Ити тылы хаһан даҕаны санарыма. Эн конуллуурун тухары аттыгар баар буолуом” диэбитэ уонна иэдэһиттэн сыллыы-сыллыы ор да ор кууһан турбута.
Настя сороҕор соҕотох олорон санааччы, тоҕо кини Егордуун сылдьарый? Анардас кыахтааҕын эрэ иһин дуо? Суох. Таптыыр дуо? Суох. Кини аҕалыы истин, харыстабыллаах сыһыанын сыаналыыр, оркон ойун, мындырын биһириир уонна ким даҕаны хаһан даҕаны кинини итинник куускэ, ойо суох таптыы илик. Тороппуттэрэ, бииргэ торообуттэрэ ыраах тыаҕа олороллор, тубуктэрэ, кыһалҕалара кинитэ суох элбэх. Бутун аан дойду урдунэн саамай чугас дьоно кыыһа уонна Егор. Ону таһынан Егор киниэхэ олус комолоһор, туох баар кыһалҕаларын барытын быһаарар.

Сана дьыл чугаһаан, улэлээх дьон корпоратив, оҕолоох дьон утренник тубугэр туспуттэрэ. Настяҕа хайата да буолан кун солото суох, эбиитин уорэх тумуктэнэн, улэтигэр отчуоттара буолан, дьиэтигэр хонугар эрэ кэлэр. Егордуун корсубэтэхтэрэ икки нэдиэлэ курдук буолла. Егору ол иһин туох да уордубэт, сана дьыллааҕы супсулгэн, кор-нар кинини тумнан ааһар курдук. Оҕолоругар, сиэннэригэр, ойоҕор бэлэҕи комолоһооччу кыыһыгар соруйбута, онтон Настятыгар бэлэҕин хас эмэ кун инниттэн толкуйдаан, барытыгар бэйэтэ суурэн-котон ылбыта. Туун 12 чааһы Настя кыыһынаан уонна дьуогэтинээн корсубуттэрэ. Онтон Егор дьиэтигэр чугас дьонун, аймахтарын кытары. Бокаллаах шампанскайы оро куорэтэр да тугэннэ Егор сурэхтиин-быардыын, ойдуун-санаалыын Настятын аттыгар баара. Кини эмиэ бу тугэннэ уорэ-кото шампаннаах бокалын куорэппитэ буолуо дии-дии, аттыгар суоҕуттан харааста-мунчаара Сана Дьылы корсубутэ. Кини тула кулуу-уоруу, киһи-суоһу, уорбут-коппут сирэйдэр, бастын баҕа санаалар, сотору-сотору куорэһэр лынкынас бокаллар тыастара, оҕо-дьон оонньуута-кулуутэ, ырыа-тойук, онтон кини соҕотоҕо… Туун уоһун саҕана оҕолор сылайан утуйбуттара, ким дьиэлиир дьиэлээбитэ, кулууптуур барбыта, Ольга дьуогэтинээн Кларалыын куукунаҕа иһит сууйа, ас дьаһайа сылдьыбыттара, Егор куох экран нонуо туох эрэ буппэт кэнсиэрин корбутэ буола олорбута. Сана сыл бастакы кунун кини бэйэлээх бэйэтэ сурэҕин быарын ууран туран туппут дьиэтигэр корсуон баҕарбатаҕа. Чаһыны корбутэ туун 3 чаас буолан эрэр, ватсапка киирэн Настя хаһан “онлайн” буолбутун кордо, анараанныта 10 мунуутэ анараа оттугэр утуйа илик эбит. Егор сонун ылаат ургулдьу гараһыгар таҕыста. Сотору олбуор аана арыллан фара уота кулумнээн ааспытын Ольга туннук нонуо кордо. Дьуогэтинээн биир биэс тыла суох утары корустулэр уонна салгыы остуолу дьаһайа сырыттылар, Ольга уоран туспут хараҕын уутун уна илиитинэн садьыйан

кэбистэ.
Настя дьуогэтин кытары эмиэ утуйаары бэлэмнэнэ сылдьыбыттара. Арай туун 3 чаас ааһыыта домофон тыаһыттан иккиэн оро ходьойо тустулэр. Настя “кимий” диэн ыйытан баран, дьуогэтин диэки буруйдаммыттыы кордо: “Егор кэлбит, кэлиэ суохтаах этэ” диэтэ. Дьуогэтэ: “Чэ мин хоско киирэн утуйуом, эһи куукунаҕа олорун” диэн мэһэйдэспэтин уонна утарыласпатын биллэрдэ. Сотору Егор аһаҕас аан нонуо сирэйэ коһуннэ.

• Сана Дьылынан, тапталлааҕым!
• Бырааһынньыгынан, - Настя мичээрин корон Егор бу куннэр усталарыгар оннун булбакка сылдьыбыт сурэҕэ, дьэ баарын биллэрэн тиниргэччи тэптэ. – Аас куукунаҕа, утуйаары сылдьыбыппыт дьинэ.
• Настя, барыахха иккиэйэх!

Оссо да утуйа илик дьуогэтэ Лиза кэпсэтиини истэ сытан, Настяны аргыый ыныран ылла: “Барар буоллаххына бар, мин кыыскын коруом, сарсыарда ыксаама”, - диэн баран уоннээхтик мичээрдээтэ. Лиза Настя однокурсницалыылар. Уорэнэ сылдьан уопсайга биир хоско олорбуттара, ыкса дьуогэлии этилэр. Онтон бутэһик кууруска Лиза биир уолу таптаан, харааччы иирэн уорэҕин ситэ бутэрбэккэ батыһан соҕуруу коспутэ. Онтон бу арахсан тоттору сахатын сиригэр кэлбитэ уонна дьонугар олорор, улэлиир уонна кэтэхтэн уорэнэ сылдьар.
Настялаах Егор оруу тохтуур куорат биир гостиницатыгар барбыттара. Чаастай ыалдьыт буоланнар улэһиттэр билэллэр, Егор кыргыттарга эбии харчы “бэрсэр” буолан куутуулээх уонна мааны ыалдьыттар. Егор Сана сыл бастакы кунун баҕатын хоту тапталлааҕын кытары корсубутэ. Настя эбиэт эрэ саҕана уһуктубута, киһитэ ньуомэргэ суох этэ, дьиктиргии санаан баран суунар хоско ааспыта. Тииһин сууна туран корбутэ ванна сырдык уотугар уна илиитин ортоку тарбаҕар бэрт кыраһыабай бриллиант таастаах манан кыһыл комус биһилэх кустук сэттэ онунэн кулумурдуу оонньообута. Уопсайынан, Егор соһуччу бэлэхтэри онорон, Настяны сатаан дьоллуур ньыманы баһылаабытынан тэннээҕэ суох этэ. Кыыс субу-субу биһилэҕин коро-коро суунан-тараанан тахсарыгар Егор хоһугар киирбит этэ. Оссо даҕаны уоруутэ ааһа илик эдэр дьахтар орон уоһэ тахсан оҕо курдук орутэ ыстаналаабыта, Егору тохтоло суох кууспаҕалаабыта, уураабыта-сыллаабыта. Кини уоруутун коро-коро Егор ус бук дьоллоноро. Сотору гостиница улэһитэ кыыс сарсыардаанны аһылыктарын киллэрбитэ, подноска туох эрэ кумааҕы баара. Настя ону аахайбакка ылан оронно уурда уонна минньигэстик аһаан барда. Аһаан буппутун кэннэ Егор кэмбиэри ылан кыыс илиитигэр туттарда. Настя “Бу тугуй? ” – Диэн баран арыйа баттаабыта “аан дойду ханнык баҕарар муннугар, хаһан баҕарар икки киһи сынньана барарыгар” диэн путевка эбит этэ. Настя бриллианнаах биһилэх кэннэ оссо маннык соһуччу бэлэҕи тутуом диэн ойугэр да оҕустаран корботоҕо! Кини ханна даҕаны ыраата илик, улэтинэн командировкаланан биирдэ Москваҕа, биирдэ Хабаровскайга сылдьыбыттаах, онно даҕаны 1-2 хонукка. Куобах курдук киэн харахтара оссо улааппыкка дылы буолбуттара, онтон улам кыараан кустук курдук сутэн хаалбыттара, уонна биир да тылы санарбакка оронугар тиэрэ таһылла туспутэ, хараҕын быһа симэн баран куох муора кытылыгар сыламныы сытарын ыраланан корбутэ. Биир да тылы сыыйан таһаарар кыаҕа суох уорбутэ. Ким кинини маннык таптыай уонна дьоллуой Егортан ураты?

• Хаһан барыахпытын собуй?, - Егор сэрэнэн ыйыппыта. Кини Настя санаатын оссо да таайа илигэ.
• Бу киэһэ да барыахпын соп!
  Киэһэлик бэлиэр “санааларыгар сынньанан кэлбит” дьон, ханна хаһан баралларын быһаарсан, дьиэлэригэр тарҕаспыттара. Настя дьиэтин аттыгар тохтообуттарын кэннэ:
• Егор, куут, билигин тахса сылдьыам, - диэт ыстаммыта, сотору буолаат илиитигэр тугу эрэ туппутунан биирдэ баар буола туспутэ.
• Бу мин сана дьыллааҕы бэлэҕим, путевкаҕа даҕаны, бриллианна даҕаны тэннэспэт, ол оннугар ис сурэхтэн, бэйэм баайбытым, ахтар-суохтуур тугэннэр миигин санаар, - диэт харана борон сып-сымнаҕас шарфигы Егор моойугар иилии баайбыта уонна сып-сылаастык сыллаан ылбыта.

Егор санаатыгар тапталлааҕа бэйэтин илиитинэн баайбыт шарфига туохха да тэннэспэт кунду бэлэх этэ. Саамай сыаналаах бэлэҕи туппут курдук уйадыйбыта уонна уорбутэ. Бу иннинэ Настя киниэхэ хаһан даҕаны бэлэх диэни туттарбатаҕа, эбиитин илиитинэн Егорга анаан баайыллыбыт буолан оссо кундутэ. Егор олоҕор саамай учугэй Сана дьыл ааспыта.
Ити курдук 4 хонон баран, дьыалаларын быһаарсан, ситэрэн-оһорон, тоһуттар тымныылаах саха сириттэн биһиги дьоммут 10 куннэ эргиччи кун корор Бали арыытыгар коппуттэрэ. Настя кыыһын Лиза коро хаалбыта, улэтигэр Егор Егорович быһаччы орооһооһунунан уоппускатын суотугар

оссо биир нэдиэлэни эбии суруттарбыта. Онтон Егор Ольгаҕа “уонча хонукка командировкаҕа бардым” диэбитэ, кэргэнэ улаханнык сураһа барбатаҕа, иккис кэккэҕэ коспут оруолун толорбута иккис ыйыгар барбыта. Туох командировката буоларын билбэтэр да, сэрэйэр этэ.
Настялаах Егор олохторугар умнуллубат 10 кун ааспыттара. Урун кумахха дуоһуйа сыламнаан, муора уутугар сотуолээн, ас арааһын аһаан, экскурсияларга сылдьан куннэр биллибэккэ ааһаллара. Ол сылдьан Егор торообут кунун бэлиэтээбиттэрэ, дьоллоох да этэ. Кунустэри-тууннэри Настята кини аттыгар баара, барытыттан уорэн-соһуйан субу-субу киэн хараҕа оссо кэниирэ, сороҕор куттанан Егорга хам сыстара, аһылыгы собулээбэккэ сирэйин мырдыһыннарара, эбэтэр минньигэһиргэтэн оссо кордуурэ. Хас биирдии хамсаныыта, туттара-хаптара Егор сурэҕин-быарын ортотунан киирэрэ. Туунун арааһы кэпсэтэ-кэпсэтэ 5 сулустаах отель сымнаҕас оронугар дуоһуйуу мунутуур чыпчаала тосхойоро, онтон аһаҕас тэрээһэҕэ тахсан сыыйа вино иһэллэрэ. Тонноллоругэр Настя 2 толору чемоданнаах этэ. Аэропортка олорон Егор кэтит санныгар тоботун тонкотон баран: “Оссо ханна эмит хайаан да барыахпыт”, - диэн унаардыбыта. Бу Егор кулгааҕар минньигэс муусука курдук иһиллибитэ.

Тымныы кыһыны Егор тиниргэччи тэбэр, таптыыр сурэҕин суоһа биллэрбэккэ аһарбыта. Саас туох барыта уһуктар, тиллэр кэрэ кэмэ тиийэн кэлбитэ. Ону тэнэ Егор олоҕор оссо биир дьоллоох саас кэлбитэ.

Биир сааскы оробул кун Настялаах однокурсницалара буолан шашлыктыы диэн дачаҕа тахсыбыттара. Егор бу этиини тоҕо эрэ сурэҕэр ытырбахтата истибитэ, ол эрэн туох диэн бобуой? Настя дьуогэтэ кыыс: “Убайым баар, шашлык астаан баран барыаҕа” диэбитэ. Кыргыттар кулэн уорэн шашлык буһэр кэмигэр рассада олордубуттара, ол тухары уор чыычаах мунньустубутун курдук биир кэм кулэн кэбиһэ-кэбиһэ чобугураһаллара. Настя илиитин сууна турдаҕына дьуогэтин убайа чугаһаабыта уонна кэпсэтиини истэ сылдьыбыт буолан: “Хайа, театр сезонун сабар аргыс булбатын дуу? ” Диэн ыйыппыта. Настя Айталы онно эрэ ойдоон корбутэ. Кыра соҕус унуохтаах, туох да аймыа суох корсуо дьуһуннээх уол этэ. “Мин барсыахпын соп”, - сэрэнэн санарбакка таалан турар Настяҕа хоруйдаабыта. Ити гынан аны 2 кунунэн театрга барыах буолан субэлэспиттэрэ. Уорэ-кото сынньанан, астына дуоһуйа кэпсэтэн, кыргыттар дачаҕа хоммуттара. Настя утуйаары сытан Айталы саныыр, киһи болҕомтотун тардар уол буолбатах этэ, аттынан ааспыта да буоллар ойдоон коруо суох эбит, ол эрэн Айталга туох эрэ Настяны тардар баара. Тугун бэйэтэ да кыайан быһаарбата.
Больдообут кэмнэригэр корсон театрдаабыттара, бэккэ астынан-дуоһуйан тарҕаспыттара. Ити курдук Настя олоҕор аны Айтал баар буолбута. Бастаан утаа биирдэ эмитэ корсоллоро, кэнникинэн корсуһуулэрэ чаастатыйбыттара, кэпсэтиилэрэ уһаабыттара. Икки оттуттэн эдэр сурэхтэр ахтыһар буолан барбыттара. Айтал олус корсуо, сэмэй майгылаах, барытын саната суох бутэрэ-оһоро сылдьыбыта эрэ баар буолар. Егор барытын дьонно соруйар, онотторор эбит буоллаҕына, Айтал тотторутун барытыгар бэйэтэ ылсан иһэрэ. Сорох дьуогэлэрэ Настя Айталга тугу булан ылбытын аһаҕастык ойдооботохторо, Настя бэйэтэ даҕаны ойдообот этэ. Киһи хараҕар быраҕыллар дьуһунэ суоҕа, Егор курдук кинини кунду туулээххэ, алмааска суулаабат, курортка илдьибэт, ол эрэн туох эрэ ураты куус тардара. Айтал аттыгар сырыттаҕына барыта оннун булбут курдук иэйии уоскуурэ уонна уоскулан абылыы кууһара. Айтал дьонно энкилэ суох комолоһоруттэн, наар сырдыгы утуону тустууруттэн, инникигэ эрэллээҕиттэн Настя соҕоро уонна кини аттыгар бэйэтэ эмиэ учугэйи эрэ оноруон баҕарара.

Егор бу кэмнэ Настята уларыйбытын, корсуһуулэрэ аҕыйаабытын, сыһыана тымныйбытын барытын билэ сылдьара уонна онно атын киһи буруйдааҕын итэҕэйиэн баҕарбат этэ. Настя ис иһиттэн сырдаан, сыдьаайан оссо тупсубут курдук буолбута. Наар сылтах була-була куота-тэйэ сылдьара. Кини урдугэр эмиэ харана былыттар сабардаабыттара. Эмиэ барыта илиитин таһынан буолбута, кыыһырара-тымтара элбээбитэ. Атын киһи баар буолбутун Настяттан ыйытыан куттанара, “баар” диэтэҕинэ тугу гыныан, хайдах буолуон билбэт этэ. Бэйэтэ бэйэтин албыннана сылдьыбыта.
Егор биир кун тулуйумуна Настятынаан кэпсэтэргэ быһаарыммыта. Улэтиттэн ыйытыга суох манаан тоһуйан айылҕаҕа илдьэ тахсыбыта.

• Настя, мин эйигин олус куускэ таптыырбын билэҕин дии, сутэриэхпин куттанабын. Сыһыаммыт кэнники олус тымныйбыт курдук санаабар. Бу куннэргэ уоппуска онотторон соҕурууу баран кэлбэппит дуо?, - Егор Настя ааспыт сырыы кэнниттэн оссо ханна эрэ барыахпыт диэбитин санаан тапталлааҕын уордээри сэрэнэн ыйытта.
• Суох, уоппускабар от ыйыгар дойдубар барабын, дьоммор.
• Настя, туох буолла? Миэхэ барытын
  кэпсээ, туох эрэ эйигин долгутар дуо?
• Кэпсэтиэхпин баҕарбытым ыраатта… Мин атыны таптаатым…
• Киһинэн оонньоомо эрэ, туксу, - Егор истибитин итэҕэйиминэ олордо. - Хаһан бу ыккардыгар таптыы охсубуккунуй? Таптал диэни билэҕин дуо ол эн? Муус сурэх? Туох киһитэй? Тойон да? Кыахтаах киһи да эмиэ? Туоҕар ымсыыран таптаатын?
• Егор, баһаалыста инньэ диэмэ. Кини тойон даҕаны туох даҕаны буолбатах. Бу саас билсибиппит.
• Утуйбуккут да?
• Суох. Сыһыаммыт сана диринээн эрэр
• Миэхэ ону кэпсээмэ! Эһиги сыһыанныт миигин долгуппат.
• Мин эйигин таптаабаппын билэр этин, хаһан даҕаны эйигиттэн тугу даҕаны кордооботоҕум, эйигин туппатаҕым. Мин тапталым иккиэммитигэр тиийэр диир этин. Син биир хаһан эрэ сыһыаммыт бутэрэ биллэр этэ…
• Туксу! Санаран бут! – Диэт Егор уруулун куорат диэки хайыһыннара тутта. Биир даҕаны тылы санарбакка Настя олорор уулуссатыгар тохтоото. – Мантан суолгун булан барар инигин диэн баран массыына аанын блокировкатын арыйда. Настя биир да тылы санарбакка тахсан барда.

Хайдах эрэ барыта тургэн баҕайытык тумуктэммитин итэҕэйбэтэ. Бэйэтин уонна Айтал туһугар куттана санаата. Ол эрэн Егор оннук кусаҕан киһи буолбатах, сыһыаннарын тухары атыны таптыа диэн наар куттанар, дьиксинэр этэ. Кини куустээх, аһарыныа барытын. Настя сугэһэр гына оносто сылдьыбыт санаата чэпчээн дьиэтин диэки аргыый хаамта.

Егор истибитин итэҕэйиминэ ханна да барыан билбэтэ, улубээй иннин хоту айаннаан истэ. Биирдэ ойдообутэ булуулуур суолунан айаннаан иһэр эбит. Суолтан туораан чочумча турда. Араас санаа кинини иилии кууста. Кини таптыыр сурэҕэ атын киһи суолун буолуу туруммутун сэрэйэр этэ, ол эрэн Настяттан билиэн иннинэ хайдах эрэ оссо кыра эрэл кыыма баар курдуга. Таах сибиэ ыйытааччы буолан, оскотун бугун ыйыппатаҕа буоллар, баҕар, Настя бэйэтэ кэпсиэ суох этэ, оччоҕуна оссо биирдэ тапталлааҕын илиитин ыга тутуо этэ, кырачаан бэйэтин кууһуо этэ, баҕар уураан да ылыа этэ. Ол эрэн маннык салҕыы буолбата биллэр этэ. Куолайыгар туох эрэ аһыы буолуу турунан кэбистэ, Егор кириэһилэтин аллараа туһэрэн сытта, хайдах эрэ сурэҕэ хам тутар курдук. Аптечкатыттан сабыс-сана “Валидол” ылан истэ. Икки таммах хараҕын икки кырыытынан молбоһо суурдулэр…
Кинини бу сир урдугэр уонна туох даҕаны уордубэт. Сатыылаан турар сайын кинини таарыйбат. Кырачаан сиэннэрэ оонньоһоору араастаан эриллэн короллор даҕаны эппиэт ылбакка эбээлэригэр коһоллор. Ольга “эһээ ыалдьыбыт, эһээни тыытыман” диэн буойталыыр, кэргэнин аһына саныыр. Биир ый иһигэр Егор улаханнык хоттордо, дьудэйдэ. Аны туох эрэ ыарыы буолуо диэн Ольга сороҕор куттана саныыр. Улэтин уксун уола толорор. Оҕолоро аҕалара корсуу дьахтар булуммутун билэллэр этэ, бэйэлэрэ ыал, туспа кыһалҕалаах дьон улаханнык орооһо сатаабатахтара. Хата тороппуттэрэ арахсыбатахтарыттан уоруох курдуктара. Кыра уола “маама оҕото”, онон аҕатыгар да улаханнык эриһэ сатаабат. Егор бэйэтэ бэйэтигэр бугэн сылдьар, дьиэтигэр хонугар аат эрэ харата сыылан кэлэр, сурэҕин субу-субу туттан сытар-турар. Бу иннинэ сурэҕэ хайа да диэки баарын билбэт этэ, быраас стресстэн диэн бэрдэ суох прогноһу туруорар. Егор ылла даҕаны араҕан биэрбэтэҕэ. Истэ даҕаны наар эрийэр, суруйар идэлээҕэ. Настя бастаан эппиэттэһэр этэ, кэнники телефонун номерын уларыппыта.
Егор тулуйумуна Настя туох киһиэхэ кинини уларытан барбытын билиэх баҕата баһыйан биир кун манаабыта. Настя дьиэтиттэн сотору буолаат кини кыыһын сиэппитинэн биир эр киһи тахсыбыта, киһи иилэ хабан ылар туга даҕаны суоҕа. Кыра унуохтааҕын, оҕотун кытары билиһиннэрбитин эрэ бэлиэтии корбутэ. Сотору буолаат кини унэр танарата, тапталлааҕа лыах курдук тэлибирээн кирилиэһинэн суурэн туспутэ. Егорга тахсарыгар хаһан даҕаны итинник сургэтэ котоҕуллэн, мичээрдээбитинэн тахсыбат этэ. Уоруйэхтик кыра массыына инники олбоҕор киирбитэ. Бу кун Егор коньяк ылан баран гостиницаҕа хоммута. Туох баар кыһыытын, абатын, хомолтотун хаһан эрэ кинилэр дьоллоох тууннэрин туоһуларынан буолбут 4 эркиннэ кэпсээбитэ.
Ольга кэргэнэ хотторбутун корон: “Молтох да киһигин, хайа эрэ кыйбаннаабыт дьахтар туһуттан аны ыарыһах буоларын хаалбыт дии. Бэйэҕин уонна миигин аһыммат буоллаххына саатар оҕолоргун, сиэннэргин санаа. Улэҕэр да тахсарын дэннээх быһыылаах. Улэһиттэрин туох эрэ диэн эрэллэр, оссо улэтигэр итирик кэлбит буолан. Кырдьан баран кылыыһыт буолаары гыммыт дии. Ити эдэр дьахтарга

тоһолоох элбэх харчыны бараатын? Санаатахха, бука, биир учугэй квартира харчытын сиэппит буолуохтааххын! ” – Дии-дии эппитэ тыыммыта. Егор ол туһунан хаһан даҕаны санаабат этэ, иккистээн тоннон “куобах хараҕын” кытары бу ааспыт сылы атаар дииллэрэ буоллар оссо 2-3 квартира харчытын харыһыйбакка биэриэ этэ. Настяттан хаалбыт муораҕа сылдьан туспут хаартыскаларын уонна Сана дьылга бэлэхтэппит шарфигын сиэйпэтигэр харыстаан кунду кылаат курдук уура сылдьар.
Егор олоҕор туох даҕаны уларыйыыта, ситиһиитэ суох сайын ааспыта, куһун даҕаны оннук буолуох сабаҕалааҕа. Бириэмэ эмтиир дииллэр, ол эрэн бу арааһа, Егорга сыһыана суох быһыылаах. Куһун эмиэ тулуйумуна Настя улэлиир министиэристибэтигэр баран саатар кыл тугэнэ корон аһарыам диэн манаабыта. Улэ чааһа буппутун кэнниттэн кини тапталлааҕа оссо тупсан, сырдаан тахсан кэлбитэ. Чугаһаан баран Егор массыынатын билбитэ, сирэйдиин-харахтыын уларыйа туспутэ.

• Настя, киир, олор. Дьиэҕэр илдьэн биэриэм. Куттаныма, кусаҕан киһи буолбатахпын билэҕин, - Егор долгуйбутун кыатана сатыы-сатыы ааны арыйбыта.

Настя кыратык саарбаҕалаан баран киирэн олорбута.

• Ырбыккын аҕай дии
• Аа, быраастар сурэҕин молтообут дииллэр. Эмтэнэ сылдьабын. Эн хайдаххын, ыал буоллугут дуо?
• Буолан эрэбит, бу куннэргэ, аны икки нэдиэлэнэн.
• Эҕэрдэлиибин! Дьоллооххун дуо?
• Наһаа дьоллоохун, Егор. Эйиэхэ эмиэ оннук дьолу баҕарабын.
• Билигин кэлэн диэ… Дьоллонорбун аастым ини.

Эмиэ салгыы саната суох айаннаатылар, Настя маҕаһыынна тустэ.

• Быраһаай, Егор. Мин эйиэхэ олус махтанабын, хаһан даҕаны умнуом суоҕа эн утуоҕун. Буруйбун билинэбин, ол эрэн Айтал аттыгар мин учугэй оттугэр уларыйабын. Эн кэргэнин тулуурун, муудараһын соҕобун, хайгыыбын. Харыстаа кинини, сыаналаа. Бырастыы кордоһуом этэ даҕаны саатабын. Аҕыйах да кэм иһигэр эйигин дьоллообуппунан эрэ саптабын. Быраһаай…

Бэҕэһээ Настя сыбаайбата буолбута. Егор Егорович хаһан да табахтаабат бэйэтэ уолун кууркатын сиэбиттэн биир сигаретаны ылан таһырдьа кирилиэһигэр таҕыста. Куһунну кун соруун салгына футболканан сылдьар киһини тута иилии кууста. Егор Егорович ону ол диэбэккэ оруу да олорор мас олоппоһугар уоруйэхтик олордо, аа-дьуо табахтаан унаарытта.
Умнуо дуо кини хаһан эмит Настя харахтарын, сылаас илиитин суоһун, киниэхэ анаммыт истин мичээрин? Арааһа, суох…

Кэмсинэр дуо Егор, хаһан эрэ Настяны кытары билсибититтэн? Суох, ол туһунан саныан даҕаны баҕарбат. Иккистээн олороро буоллар барытын хатылыа этэ, сыһыаннарын оссо умнуллубат тугэннэринэн толоро сатыа этэ. Бу эрэйи, ахтылҕаны, дууһа ыарыытын барытын тулуйуо. Настя дьолуттан дьоллонон олоруо. Кини баарын тухары, кинини кытары биир куоракка олорон, биир салгынынан тыынарын тухары кини олоруо. Настя хомойор-хоргутар тугэнигэр бастакынан суурэн тиийиэ, тоһо кыаҕа баарынан харыстыа, комолоһуо. Настяҕа кини кусаҕаны баҕарбат, кини эрэ мичээрэ оруу сыдьаайа сырыттын…

Клавдия 31 июля
Наһаа үчүгэй, манан бүттэ бһх дии. Сардаанаҕа айар үлэҕэр ситиһиини, доруобуйаны, дьолу баҕарабын. Өссө да суруйа тураар.

Мама 31 июля
Тоҕо учугэйэй, кэпсээн барыта суруллубут эбит. Биир тыынынан ааҕан кэбистим

Лена 1 августа
Бэйэм олохпор майгыннаттым, эмиэ хараҕым уутунан сууннум. Мин эмиэ сааһыран баран атыҥҥа иирбит киһи бастакы таптала, кэргэнэ буолабын. Сүрэҕим эмиэ бу тохтуох айманна. Ама да ааспытын иһин, хайа да дьахтарга манныгы баҕарбаппын….

Маша 12 августа
Сардаана, кэпсээнин иһин улахан Махтал!