Кэпсээ

Оһохчут

Главная / Кэпсээннэр / Оһохчут

Добавить комментарий

К
20.11.2025 23:10
1,890 0

Оһохчут
Захар, кирпииччэни кирпииччэҕэ хаптаччы кыстаан, оһох тутар. Дьиэ иһигэр буор тунаара көтөр. Захар күөх халаата лаҕырa хараарбыт. Сүүһүгэр курунньук биһиллибит. Модьу быччыҥнаах илиилэрэ хамсыыра имигэс, эрэмньилээх.
    Дьиэлээх дьахтар, Фекла Сергеевна, субу-субу дьиэтин харбаан элэстэтэр, ороҥҥо ыттан, инчэҕэй тирээпкэнэн түннүктэрин сотор. Уҥа диэки ханнык эрэ дьахтар, кинигэ ойуутун көрө олорон, муннун бэркэ кичэйэн соттумахтыыр.
    — Оһохчут! Буору көтүтүмэ эрэ. Дьиэ харбыыртан соло буолуо суохпун,— Фекла Сергеевна тутуллан эрэр оһох икки өттүнэн өҥөйбөхтөөтө.
    — Буора суох оһох тутуллубат.
    — Ылаата оҕолор! Оһоҕуҥ үөлэһин киэҥ гын. Буруотунан батарбата буолуо, хайдах олоробут,— диэн айманна Фекла Сергеевна,— туттарыҥ эчи бытаанын. Хаһан бүтэр оһоҕуй бу!
    — Куоракка элбэх оһоҕу туппутум. Ким да „оһоҕум буруолуур“ диэбэт.
    — Ыл, оһохчут, ити биэдэрэҕэ буору-сыыһы куттум, таһырдьа дьаамаҕа илдьэн кут,— Фекла Сергеевна олоппостору тыастаахтык сыҕарыталаата. Захар биэдэрэлээх бөҕү, харбаан ылан, таһырдьа таһаарда.
    — Хаарыан оһохпутун алдьаттардыбыт, быһыыта. Эн оннук оһоҕу тутарыҥ биллибэт. Аҕабыт туоҕар сүрэҕин туттаран, үйэлээх сааспар харахтаабатах киһибин булан аҕаллаҕай. Төрүт
сэрэнэр диэни билбэт, эҥин-дьүһүн да буолуон сөп.
    — Кэргэниҥ бэйэтэ көрдөспүтэ. Начаалынньык көрдөһүүтүн аккаастыам дуо?
    — Хайа, билиитэҕин туруоран эрэҕин дуу ? — Фекла Сергеевна оһохчут билиитэтин хайдах уурарын көрөн турбахтаата. Онтон толору уулаах ыстакааны аҕалан билиитэ үрдүгэр уурда.
    — Билиитэ кыра иҥнэри эбит, ыстакаантан уу халыйа тоҕунна. Чэ, сити!— диэн хаһыытыы түстэ.— Ыл, хат туруор.
Хаҥас өттүнээҕи кирпииччэлэрин хаһан биэр.
    Эдэр оҕо киһи киирэн ааҥҥа тохтоото, бартыбыалын бэйэтигэр сыһыары тутунна.
    — Ийээ, бу хаһан бүтэр оһоҕуй? Киһи тулуйан олоруо суох. Тугун быыла сүрэй!— диэтэ уол кыыһырбыт быһыынан.
    — Оҕонньоор, буору эн олус бурҕатыма эрэ!
    — Сарсын бүтэрээ ини. Хайа, Колька, аһаарыый,— Фекла Сергеевна уолун иннигэр-кэннигэр түспэхтээтэ.
    — Эс, манна аһаан да диэн… Уопсай дьиэҕэ хонуом. Ийэтэ онуоха ытыһын охсунна уонна ытамньыйбыт куолаһынан:
    — Айыым-таҥарам! Уопсай дьиэҕэ хайдах аһаан хонуоҥуй? Уулара тымныы, таҥастара кирдээх буолуо…
    Уол „оттон түбэһэн баран хаһан да хайыамый" диэбиттии тутунна.
    — Биир түүн хонуллуо. Аҕабар телефонунан этиэм,— уол тахсаары эргиллэн эрдэҕинэ, ийэтэ таҥас сотор суотканы эһэ охсон аҕалан, көстүүмүн сотон биэрдэ, онтон сүүһүттэн уураан
ылла.
    — Бырастыыната илдьэ бар, дьон. таҥаһыгар үҥкүрүйүмэ.
    — Бу киэһэ саҥа хартыына буолар, онно барыахпын уон биэс солкуобайда аҕал эрэ.
Фекла Сергеевна шкатулкатыттан уон биэс солкуобайы ылан биэрдэ уонна халыҥ кумааҕыга саҥа бырастыынаны суулаата.
    — Ити биһиги улахан оҕобут , диэтэ кини уҥа диэки олорор дьахтарга,— быйыл онус кылааска үөрэнэр. Бэрт кыһамньылаах оҕо. Этэҥҥэ сырыттар баҕар ученай буолуо этэ. Аҕатын аймахтара удьуор улахан үөрэхтээх, үлэһит дьон.
    — Ученай да буолуон сөп, ким билиэй,— дьахтар толкуйдуур быһыынан платогун эргим-ургум тутан көрдө. Эмиэ муннун сотунна.— Оҕоҥ үөрэҕэр үчүгэй ини?
    — Үчүгэй-үчүгэй. Арай бу ааспыт чиэппэргэ биир „икки“ сыаналаах этэ,—Фекла Сергеевна уола куһаҕан сыаналаммытын алы гынан, дьахтарга ыкса кэлэн сиисийдэ:— көннөрүнүө буоллаҕа, дьыл уһун. Аҕабыт оскуола директарын бэркэ билэр. Кэпсэтиэҕэ. Хайа уонна эдэр киһи күүлэйдиир буоллаҕа. Биир үчүгэйкээн кыыһы кытта доҕордоһор ээ ити киһиҥ.
    Дьахтар, платогун муннуттан арааран, үгүс таайтарыылаахтык мичээрбит харахтарынан дьиэ үрдүн диэки көрөн кэбистэ. Тыаһа суох, ытыстарын охсунна.
    — О, эдэр саас!— диэтэ кини.
Фекла Сергеевна былаатын кэтэҕэр анньынна, онуоха сирэйэ, арыынан уҥунуохтаабыт курдук, ньалҕарыйа түстэ.
    — Ии, этимэ даҕаны! Кыыс хаартыскатын бэлэхтээбит этэ.
Уоран көрбүтүм. Сураһан иһиттэхпинэ, үөрэҕэр отличница үһү…
    Анараа дьахтар сөҕөр-хайгыыр саҥата биир кэм „О о-аа“ диэн иһиллэр. Платогун тобугар түһэрдэ. „Ол дьэ туох буолуой. Бэйэ илиигэ ыллар, көрөн-истэн, сөбүнэн үөрэтэн да көрүллүө этэ“.

    — Билиитэҕин көр эрэ,— диэтэ Захар.
    Фекла Сергеевна эмиэ толору уулаах ыстакааны аҕалан уурда. Уу кыратык да таммалаабата.
    — Кэбис бу сатамматах. Тулата билиитэтээҕэр үрдүк буолбут. Аалан биэр,— диэтэ кини уонна билиитэ үрдүн кыҥаан көрдө.
    — Эргэрдэҕинэ, элэйэн, тэҥнэһиэ. Киһи xapaҕap билигин да оччо биллибэт ээ.
    — Чэ-чэ, тэҥнээн биэр. Уонна бу биэдэрэни таһаар, Фекла Сергеевна иэдэс биэрдэ.
    — Бэйэ, мин оһох тута кэлбитим, дьиэ бөҕүн

таһарга кэпсэппэтэҕим.
    — Ылаата оҕолор! Ол-бу буолаҥҥын. Кэм хараҥаҥ өтө турдаҕа. Уонна оһох туппуккар харчы ылыаҥ,— Фекла Сергеевна кирпииччэ үлтүркэйдэрин биир сиргэ муста.— Элбэх да кирпииччэни үлтүрүппүккүн. Мантыҥ харчыга кэлэр ээ. Хаарыан кирпииччэлэр…
    — Умайыыта куһаҕан буолан, аҕыйах кирпииччэ алдьанна.
Ол орускуота кыра буолуо.
    — Чэ-чэ, ohoҕy бүтэрэ тарт!
    Захар күн аайы, тэрилтэлэргэ, ыалларга оһох тутан, ыкса киэһэ дьиэтигэр төннөр. Ааны тоҥсуйарын кытта атах тыаһа чэпчэкитик үктээн кэлэр. Ити кини кыыһа Соня:
    — О, хойутаатыҥ даҕаны,— дии тоһуйар кини мэлдьи уонна аҕатын уларытар таҥаһын аҕалан олоппоско уурар.
    — Aҕaa, „Ревизорга“ икки билиэти ыллым. Барыс эрэ,— диэтэ Соня биир киэһэ,—театрга сылдьан сзргэхсийэ түс.
Көстүүмҥүн өтүүктээн биэриэм.
    Захардаах партерга үһүс кэккэҕэ олордулар. Соня программаны ылан аахта. Иккис звонок буолуута киһи симик саҥата:
    — Соня, дорообо,— диэтэ. Духуу сыта саба оҕуста.
    — Дорообо,— Соня кулгаахтыын кытара түстэ. Захар эргиллэн көрбүтэ, кинилэр кэннилэригэр Фекла Сергеевна хара солко халыйбыт былаачыйалаах олорор, суон харыларын өрө күөрэтэн, кыра бинокль биинтэтин эргитэр, кыһыл көмүс „Звезда” чаһыта чаҕылыҥныыр. Колята сабыс-саҥа хоҥор өҥнөөх көстүүмү кэтэн, ийэтин хаҥас өттүгэр олорор. Кини улаханнык долгуйбут көрүҥнээх.
    — Бу мин ийэм, Соня…
    Фекла Сергеевна, оннуттан өндөйөн, Соня сирэйин өҥөйөн көрөөт үөрэн аймана түстэ.
    — Ии, тукаам, бу олорор эбиккин дуу! Биһиэхэ сылдьар буолуоххун. Мин оҕом сүрдээх сэмэй. Эйигин кэлин театрга, киноҕа барсыбат буолла диэн олус санааргыыр.
    — Ийээ, кэбис…
    Соня, төбетүн умса туттан, тарбахтарын төбөтүнэн былаачыйатын көннөрүннэ.

    — Тукаам, бу аҕаҥ дуо? Фекла Сергеевна Захар саҥа сиэрэй көстүүмүн чинчийэ көрдө. — Олус бэрт. Эйигин кытта билсэрбиттэн үөрэбин. Мин Максимов диэн тутуу үлэтин начаалынньыгын кэргэнэбин.
    — Билэбин-билэбин, Фекла Сергеевна, диэтэ Захар, элэктээбиттии мичээрдии-мичээрдии.
    Фекла Сергеевна соһуйан өрө көтө түстэ.
    — Тыый, мин ааппын хантан билэҕиний? Бырастыы гын, мин эйигин өйдөөбөппүн ээ. Ханна көрдүм этэ дуу?
    — Умуннаҕыҥ буолуо.
    — Оннук ини. Үстүбэһи, кэргэммин куорат дьоно бары кэриэтэ билэллэр. Онон миигин да билэн эрдэхтэрэ, Фекла Сергеевна бинокуллаах илиитии быар куустан, тебөтүн кыҥначчы соҕус быраҕан, дьоһумсуйа тутунна.
    — Хайа, оһоҕуҥ буруолуур дуо? — Захар кэннин диэки бүтүннүү эргиллэн ыйытта.
    Фекла Сергеевна, ыйыппыт курдук, Захар саҥа көстүүмүттэн хараҕын араарбакка киэҥинэн көрөн олордо. Онтон түөһүн түгэҕиттэн эмискэ төлө биэрдэ:
    — Айыым-таҥарам! Эн эбиккин дуу, оһохч… Бырастыы гын, бырастыы гын.