Эдэр Саас №42 (18.10.2000)

Бу ааттары иһиттэххэ киһи бастаан 80-с сыллар бүтүүлэрин, 90-с сыллар саҕаланыыларын саныы түһэр. Ол кэмҥэ элбэх тосту уларыйыылар саҕаламмыттара, общество араас өрүттэригэр саҥа сүүрээннэр баар буолбуттара. Ол курдук саха музыкальнай эйгэтигэр, саха эстрадатыгар саҥа “Дуораан” диэн “сулус” чаҕылыччы тыкпыта. Бастакы “Олох өрүһэ” диэн аудиохомуурунньуктарын үгүс ырыалара (“Туйаарыма Куо”, “Умуллубут сулус”, “Дьол уонна сор”, “Остуоруйа дойдута” уо. Д. А. ) Ыччакка чугас, өйдөнүмтүө ис хоһоонноох буоланнар, этэргэ дылы, уостан түспэт буолбуттара. Киэҥ Сахабыт сирин араас муннуктарыгар: магнитофон лиэнтэтиттэн, тыа кулууптарын сценаларыттан, устудьуоннар уопсайдарыгар “Дуорааннар” ырыаларын истиэххэ сөп этэ. Кинилэр курдук дьон-аймах араас араҥатын биһирэбилин ылбыт ол саҕана саха эстрадатыгар эдэр дьон суоҕун кэриэтэ этилэр.
“Дуорааннар” ырыаларыгар иитиллибит саха ыччатын хас эмэ көлүөнэ дьонун бөлөххө оонньообуттар-ыллаабыттар дьылҕалара, чуолаан Бүөккэ Бөтүрүөп билигин тугу үлэлиирэ интэриэһиргэтэр буолуохтаах. Онон сибээстээн Бүөккэни бэйэтин көрсөн бу туһунан билиһиннэрэргэ көрдөстүбүт.
— Бүөккэ, бастатан “Дуораан” диэн бөлөххүтүн ким ааттаабытай уонна бөлөххө оонньообуттар ким-ханна тиийдэй?
— Сэргэлээх 14-с корпуһун биир хоһугар анаан-минээн мустаммыт аат толкуйдуу сатаабыппыт, эҥин араас вариант элбэх этэ, нууччалыы, сахалыы ааттар, оннооҕор ааттарбыт бастакы буукубуларынан аббревиатура быһыытынан эмиэ. “Дуораан” диэн ким бастакы эппитин хомойуох иһин өйдөөбөппүн, ол эрээри бары өттүнэн: ис хоһоонунан, иһиллиитинэн, өйдөнүмтүөтүнэн, нууччалыы да, омуктуу да суруллуутунан, билигин санаатахха, олус да табатык, бэргэнник ааттаабыт эбиппит.
Онтон оҕолор үөрэхтэрин бүтэрэннэр араас идэлэринэн үлэлии сылдьаллар. Мин билэрбинэн, Геннадий Бечеряков “Дьулурҕан” хаһыакка корреспонденныыр, Николай Прокопьев-1 эргиэнинэн дьарыктанар, Константин Васильев оҥорон таһаарыынан дьарыктанар дьоҕус тэрилтэҕэ үлэлиир, Алена Жиркова манна куоракка баар, Мария Иванова режиссерунан үлэлиир, Татьяна Попова университекка преподавателлиир, Николай Оконешников Орто Халымаҕа баар, убайым Николай Петров дойдутугар, Уус-Алдан Майаҕаһыгар олорор, Олег Гоголев “Сахафильм” директорын солбуйааччытынан үлэлии-хамсыы сылдьар. Бөлөхпүт биир тутаах киһитэ, администратора Николай Прокопьев-2, хомойуох иһин, биһиги кэккэбитигэр билигин суох. Уопсайа, бөлөххө, араас сылларга, уонтан тахса киһи оонньоон ааспыта.
— Бүөккэ, аны бөлөх историятыттан быһа тардан кэпсии түс эрэ.
— Бастаан университекка РОЯШ-ка үөрэххэ киирэн саха салаатыгар үөрэнэр Гена Бечеряковы кытта билсэн баран бөлөх тэринэргэ быһаарыммыппыт. Ол иннинэ Гена дойдутугар, Үөһээ-Бүлүүгэ кыралаан оонньуур эбит, онтон мин Майаҕаска “Мүрүчээнэ” диэн бөлөхтөөх этим. Манна таарыйа эттэххэ Гена “Туйаарыма Куо”, “Мин тапталым” диэн “хиттары” айбыт киһинэн буолар.
Бастакы “сүрэхтэниибит” СГУ Культурнай Киинигэр 1988 с. Буолбута. Культурнай Киин ааныгар фломастерынан кыракый биллэрии суруйан ыйаабыппыт: “Дуораан” бөлөх концера буолар диэн. Ааһан иһэр дьон ааҕаннар киирэн көрбүттэрэ. Көрөөччүлэрбит төһө да аҕыйахтарын үрдүнэн биһиги долгуйбуппут аҕай. Бу концерт түмүгүнэн биһиги өссө университеттан салгыы ыллыырбытыгар, оонньуурбутугар көҥүл ылыахтаах этибит. Ол көҥүлбүтүн ылан баран аҕыйах хонугунан Мархаҕа быыбарга дуу, туох эрэ атын мероприятие кэмигэр “гастроллуу” айаннаатыбыт. Концербыт күнүс 14 чаастан буолуоҕа, эбиитин үлэ күнэ этэ уонна ол саҕана Мархаҕа саха аҕыйаҕа, биһигини да ким да билбэт этэ. Ол түмүгэр кулуупка икки эмээхсин уонна икки оҕо кэлбит этилэр. Хайыахпытый, оччо тиийэн баран ыллаатахпыт дии. Үһүс концербыт Культурнай Кииҥҥэ толору көрөөччүлэрдээх саала иннигэр буолбута. Онтон ыла сыыйа-баайа өрө тахсан, биллэн барбыппыт. Ол сыл Аммаҕа, Бороҕоҥҥо, Майаҕа, Бэрдьигэстээххэ гастроллаабыппыт уонна Дьокуускайга Маай бырааһынньыгар Доҕордоһуу болуоссатыгар театр иннигэр ыллаабыппыт. Онтон салгыы от ыйыгар икки күн устатыгар, түүннэри-күнүстэри маҥнайгы “Олох өрүһэ” диэн ааттаах аудиохомуурунньукпутун бытовой аппаратураҕа устан таһаарбыппыт.
Хомуурунньукпутун куоракка “Оонньуур автоматтар” саалаларыгар баар кассетаны атыылыыр киоскаҕа туттарбыппыт, харчы эҥин ылар туһунан ол саҕана өйгө да суоҕа.
— Арҕаа баар бөлөхтөр 10, 20 сыл буолан баран урукку ырыаларын сөргүтэн истээччилэригэр хаттаан таһаараллар. Эһиэхэ оннук былаан суох дуо?
— Оннук былаан, баҕа санаа баар эрээри, урукку ырыаларбытын хаттаан кыратык уларытан, тупсаран таһаарарбытыгар тэрээһин өттүгэр ыарахаттар бааллар. Тоҕо диэтэххэ, үөһэ эппитим курдук, оҕолор бары араас улуустарынан олороллор. Бэйэлэрэ туспа үлэлээх, дьиэлээх-уоттаах дьон буолалларын быһыытынан барыларын манна бииргэ түмэр ыарахан буолара буолуо. Мантан ураты өссө биир суол баар — ол урукку уһуллубут лиэнтэлэри хос тыастан ыраастаан, чөлүгэр түһэрэн сүгүрүйээччилэрбитигэр анаан

хаттаан таһаарыахпытын сөп.
— Бүөккэ, эн Саха сиригэр ырыа устар студияны тэрийбит дьонтон биирдэстэринэн буолаҕын, сахалыы ырыа сайдарын, тарҕанарын туһугар элбэх сыраҕын, күүскүн-уоххун биэрбитиҥ. Онон сибээстээн саха эстрадатын, сахалыы ырыа билиҥҥи туругун туһунан туох санаалааххын?
— Билиҥҥи саха эстрадатыгар баар ырыаһыттары, бөлөхтөрү дьон-сэргэ араастык ылынар. Холобура, оскуола оҕолоро “Х-UPP”, “Үрүҥ уоланнары”, Игорь Егоровы сэргээн истэллэр, эдэр уонна орто саастаах дьон Анна Барашкованы, Ангелина Файрушинаны, Павел Семеновы, Аскалон Павловы, аҕа саастаах дьон Аркадий Алексеевы, Валерий Ноевы о. Д. А. Истэллэрин сөбүлүүллэр. Бу үөһэ ааттаммыттар үгүстэрэ “Duoraan records” студияҕа уһуллан бэйэлэрин аудио-кассеталарын күн сирин көрдөрбүттэрэ. Студияны мин Андрей Колодезниковы кытары урукку “Алан” диэн Анатолий Босиков уонна Александр Ермолаев студияларын аппаратуратыгар олоҕуран тэрийбиппит. Аан бастаан Афанасий Андросов диэн Анаабыртан төрүттээх ырыаһыт альбомун устан таһаарбыппыт, кини бэйэтин харчытыгар. Онтон салгыы кини кассеталарын атыытыттан киирбит үбүнэн Павел Семенов ырыаларын устаммыт, ол кассеталар күн бүгүнүгэр диэри атыыга хамаҕатык бараллар.
Студиябыт үлэтин биир сүрүн соругунан саҥа тахсан эрэр дьоҕурдаах ырыаһыттары өйөөһүн, кинилэр ырыаларын дьоҥҥо-сэргэҕэ тарҕатыы буолар. Мин билэрбинэн Саха сиригэр талааннаах, ыллыан баҕалаах элбэх. Онон сибээстээн спонсор буллаххытына эбэтэр бэйэҕит үптээх буоллаххытына, баһаалыста, биһиги студиябытыгар кэлэн аудио-альбомҥутун таһаарыаххытын сөп.
— Ааҕааччылар эн этиилэргин интэриэһиргээбит буоллахтарына, эйигин кытары хайдах сибээстэһэллэрий?
— Миигин күндү ааҕааччылар “Фалько” пейджинговай компания (тел. 42-09-69) 4 Уонна 2448 нүөмэрдээх абоненнарын нөҥүө эбэтэр электроннай почтанан Е-mail: duoraan@mail. Ru уонна Интернет www. Duoraan. Narod. Ru сайтын нөҥүө эбэтэр олох судургутук “ЭС” хаһыат аадырыһыгар мин ааппар сурук ыытыаххытын сөп.
— Кэпсээниҥ иһин махтанан туран туох баар баҕа санааларын туолалларыгар, былааннарын олоххо киирэллэригэр, айымньылаах үлэҕэр ситиһиилэри, тус олоххор дьолу-саргыны баҕарабыт.

Родион КРИВОГОРНИЦЫН.