Главная / Кэпсээннэр / Дьылҕа мичик гыныыта
Добавить комментарий
Иннокентий Луковцев Быйыл Сахабыт театрын историятыгар умнуллубат сыл ааһан эрэр. Уильям Шекспир “Илиир Хоруол” спектаклынан Москваҕа “Кыһыл көмүс мааска” национальнай театральнай бириэмийэ фестивалыгар кыттан, үс киһи Государственнай бириэмийэ лауреатын аатын ылбыттара. Кинилэр ортолоругар 22 саастаах эдэр артыыс Иннокентий Луковцев баара. Онон кини билиҥҥитэ Саха сиригэр да, Россияҕа да саамай эдэр Государственнай бириэмийэ лауреата буолар. (Россияҕа арай 25-тээх икки эдэр лауреат баар — авт. ) Бүгүн мин эһигини бу эдэр киһини кытта билиһиннэриэхпин баҕарабын. Иннокентий былыр-былыргыттан талааннаах, уус, мындыр дьонунан биллэр Таатта Баайаҕатыттан төрүттээх. Аҕата — олохтоох дьаһалта баһылыга, ийэтэ — музыкальнай оскуола директора уонна онно сольфеджио уруогун биэрэр. Бииргэ төрөөбүт үһүөлэр. Үһүөн уолаттар. Кини улаханнара. Кэргэннээх, медицинскэй колледжка үөрэнэр. Уус-Алдан Дүпсүнүн кыыһа. — Биһиги бары даҕаны оҕо саастан төрүттээх буоллахпыт дии. Оҕо сылдьан тугу ордук интэриэһиргиир этигиний? — Оҕо сааһым барыта Баайаҕаҕа ааспыта. Кыратык мэник соҕус этим быһыылаах (күлэр). Оскуолаҕа үөрэнэ сылдьан бу диэн умсугуйан дьарыктаммытым суох эрээри, тоҕо эрэ саха тылын олус сөбүлүүр этим. Уонна олох кыра эрдэхпититтэн бырааттарбын кытта үһүөн ыллыырбыт. Туох күрэхтэһии, концерт буолар да, барытыгар кыттан иһэрбит. Ытык-Күөлгэ хаста да лауреат, дипломан буолбуппут. Онтон биирдэ манна кэлэн конкурска кыттан, лауреат аатын ылан, лааҕырга путевка биэрбиттэрэ. Ону таһынан кылааспар кыра сценка туруоруута буоллаҕына, онно оонньооччубун. — Оччоҕуна артыыс буоларга төрүөт оҕо эрдэххиттэн баар эбит. Ол гынан баран бэйэҥ туох буолар баҕа санаалаах этигиний? — Улаханнык артыыс буолуом дии санаабат этим эрээри, баҕа санаа ханна барыай? Биир кэмҥэ кэпсэтии жанрын интэриэһиргии сылдьыбытым. Уонна, арааһа саха тылын таларым буолуо дии саныырым. Ол төрөөбүт тылбын наһаа таптыырбыттан быһыылаах этэ. — Төрдүгэр-уускар артыыс, онуоха хабааннаах киһи баар дуо? — Суох. Арай Ырыа Ылдьаа диэн ырыаһыт киһи баар үһү. Ол туһунан эбэм кэпсиирэ. Тохсунньу тымныытыгар оҕуһун көлүнэн айаннаан истэҕинэ 3-4 биэрэстэлээх сиртэн ыллыыра иһиллэрэ эбитэ үһү. — Артыыс буоларга хайдах быһаарынныҥ? — Оскуоланы бүтэрэрим саҕана хаһыакка кыра баҕайы биллэрии тахсыбыт этэ. Ону ийэм көрдөрбүтэ. “Культура уонна искусство колледжыгар актерскай студияҕа эбии оҕолору сүүмэрдиибит” диэн ис хоһоонноох. Тута хайаан да манна туттарыстахпына табыллар диэн буолла. Бэлэм үрдүгэр түстүм. Ийэм былыргы ырыаларынан попурри үөрэттэ, монолог, чабырҕах үөрэтэ оҕустум. Улууспутугар киирэн билсэн, Чурапчыга кэлэн илин эҥэрдэри туталлар үһү диэн иһиттибит. Бэлэмнэнэ түһэн баран, онно тиийдим. Тааттаттан уонна Чурапчыттан соҕотох эбиппин. “Атырдьах ыйыгар куоракка кэлээр” диэтилэр. Онон дойдубар төнүннүм. — Онтон дьэ абитура саҕаланнаҕа дии? — Ийэбинээн кэлэн докумуоммун туттардыбыт. Мин иккис түһүмэххэ түбэстим. Түөрт эрэ миэстэҕэ 60-ча оҕо кэлбит. Экзамеҥҥа А. С. Борисов, Е. Н. Степанов уонна артыыстар бааллара. Оччолорго (1993 с. ) Уҥуохпунан кыра баҕайы этим. Миигин “кырата бэрт, ылбаппыт” диэн мөккүспүттэр үһү. Учууталым Ефим Николаевич кэлин кэпсиир. Ону кини “мин да сылдьабын дии, эдэр киһи улаатыаҕа” диэн, кырдьык, иккиэммитин тэҥнээн көрдүлэр — тэбис-тэҥ эбиппит. Ким киирбитин киэһэ олох хойут быһаардылар. 60-Ча оҕо бары кэтэһэн олоробут. Тахсан “Пономарев, Егоров, Садовников, Луковцев киириҥ” диэн буолла. Ол курдук түөрт буолан быһа иккис курска киирдибит. — Колледжка үөрэммит сылларгыттан тугу ордук үчүгэйдик саныыгыный? — Куруук театрга сылдьааччыбыт. Массовкаҕа кыттааччыбыт, сороҕор оруол да биэрээччилэр. Мин Чингис Айтматов “Ийэ сирэ” спектаклыгар Бекташ диэн оҕо оруолун оонньообутум. Уонна саамай үчүгэйэ диэн, биһиги манна, театр үрдүгэр үөрэннэхпит дии. Инньэ гынан үөрэнэр кэммитигэр артыыстары кытта өрүү бодоруһар буолан, кэлин театрга киирэрбитигэр улахан ыарахаттары көрсүбэтэхпит, биһиэхэ быдан чэпчэки этэ. Үс сыл ааһа охсон, үөрэхпитин бүтэрбиппит кэннэ Культура министерствотыгар театрдарынан анаатылар. Ким Нерюнгрига, ким Ньурбаҕа, ким манна. Биһиги сэттэ буолан (биэс уол, икки кыыс) Саха театрыгар хааллыбыт. — Артыыс буолан баран бастакы оруолуҥ? — Суорун Омоллоон “Ороһуостуба киэһэтигэр” Уйбаанчык диэн эмиэ оҕо оруолун толорбутум. Туруорааччы режиссер В. М. Фомин этэ. Ол кэнниттэн хас да араас оруолларга оонньообутум. Билигин театрга репертуарга баар спектаклларга барыларыгар кэриэтэ баарбын.
— Дьэ, аны “Илиир Хоруолга” киириэххэ. — 1997 Сыл күһүнүгэр кэлэн баран “Илиир Хоруолга” оруоллары түҥэтии буолла. Биһигини, Айаал Аммосовтыын Көрдөөх Көкөт оруолугар анаатылар. Кини бастакы сирэй этэ, мин киниэхэ дублер буолуохтааҕым. Онтон оруолу кытта тексинэн үлэҕэ киирдибит. Бэйэҥ оруолгун саҕаланыаҕыттан бүтүөр дылы устаҕын. Дэлби быһан-отон, онон-манан киллэртээн, ый курдук үлэлээбиппит. Ол сылдьан Айаалга атын оруолу биэрдилэр. Онон Көрдөөх Көкөт миэхэ тиксибитэ. — Бу эйиэхэ саамай улахан оруолуҥ буолуо дии? Оруолгар хайдах киирдиҥ? — Бастаан, текскэ үлэҕэ хайдах эрэ ыарахан баҕайы этэ. Онтон репетицияҕа сыанаҕа тахсан хааман барбыппыт. Репетиция олох аҕыйах этэ, баара-суоҕа 40-ча эрэ хонугунан көрөөччүгэ тахсыбыппыт. Ол оннугар биирдиилээн үлэ элбэҕэ. Спектаклы аан бастаан Москваҕа “Учитель и ученики” диэн А. С. Борисов учуутала А. А. Гончаровка анаммыт фестивальга көрдөрбүппүт. Бары даҕаны олус долгуйар этибит. Антах олох атын сыана, көрөөччүҥ биир оннук, онон онно үлэлиир олох атын. Онтон манна кэлэн 1997 сыл кыһыныгар оонньообуппут. — Көрдөххө баттаҕыҥ наар кылгас буолар дии. — Көрдөөх Көкөтүм оруола оннук. Ол иһин хайаан даҕаны спектакль иннинэ кырыйтарарга күһэллэбин. “Искусство сиэртибэни эрэйэр” диэн ону этэн эрдэхтэрэ. — Бу спектаклынан хас фестивальга кытынныгыт? — Бастакы туруорууну аахтахха, үс. 1998 С. Күһүн Санкт-Петербурга “Балтийский дом” фестивальга бара сылдьыбыппыт. Онтон быйыл саас Москваҕа “Кыһыл көмүс мааскаҕа”. Онно Государственнай бириэмийэ комиссията кэлэн көрдө диэн эппиттэрэ. — Онтон? — Бэс ыйыгар Пушкин юбилейыгар бэлэмнэнэ сырыттахпытына, Москваттан телеграмма тилигирээн кэллэ. Үөрүүлээх сураҕы иһитиннэрдилэр. Бары соһуйуу-өмүрүү, эҕэрдэлэһии бөҕө. — Соһуйан хааллыҥ дуо? — Кырдьыкпын эттэхпинэ, саха сытырҕаан-сыллаан, амсайан, тутан-хабан көрдөҕүнэ биирдэ итэҕэйэр дииллэринии, бэйэм олох итэҕэйбэтэҕим. Онтон дьэ бэс ыйын 9-гар А. С. Борисов, директорбыт А. П. Николаев, Е. Н. Степанов уонна мин буолан Москваҕа көттүбүт. — Бириэмийэҕитин хайдах туттардылар? — 11 Чыыһылаҕа этэ. Бэрэбиэркэ, харабыл бөҕөнү ааһан, Кремльгэ Георгиевскай саалаҕа киирдибит. Онно дьэ итэҕэйдибит. Барыта 55 киһи бириэмийэлэнэр буолан, наҕараадалааһын балайда өр барбыта. Биһиги театрбытын ааттаатылар. Бастаан А. С. Борисовы, онтон сценографпытын Г. П. Сотниковы, ол кэнниттэн миигин ыҥырдылар. Хап-сабар саала ортотугар Ельцин диэки хааман тиийдим. Миигин көрөөт, хайдах эрэ “дьик” гынна, санаабар “Туох айылаах эдэр оҕотун аҕаллылар? ” Диэн соһуйбут курдук. Илии тутуһан, дипломмун, мэтээлбин туттарда уонна “Оо, такой молодой, давай работай, работай творчески” диэтэ. “Кэҕис” эрэ гынан хааллым. Бастаан улаханнык долгуйбатаҕым, онтон бириэмийэбин ылан баран “ама кырдьык дуо? ” Дии санаабытым. Бириэмийэни ылыы — аҥардас мин эрэ ситиһиим буолбатах, бу — бүтүн Саха театрын ситиһиитэ, кыайыыта-хотуута. Онон учууталларбар Е. Н. Степановка, С. П. Федотовка, А. С. Борисовка, бары бииргэ үлэлиир дьоммор махталым улахан. Уонна күүс-көмө буолбут, куруук өйүүр бииргэ үөрэммит оҕолорбор. Бу биһиги студиябыт биир бастакы ситиһиитэ буолар. Онтон бириэмийэҕэ тиксэргэ дьылҕам миэхэ мичик гынна дии саныыбын. — Кеша, эн санааҕар артыыс диэн кимий? — Артыыс — син-биир киһи киһи курдук. Арай атына диэн, айылҕа бэрсибитэ ханан эрэ баара буолуо. Артыыс бары өртүнэн сайдыылаах, уопсайынан туохха барытыгар болҕомтолоох буолуохтаах. Тоҕо диэтэргин кини олох атын өйдөөх-санаалаах киһини арыйа сатыахтаах. Бэйэтэ психолог курдук буолуохтаах. Холобур, киһини сирэйиттэн-хараҕыттан, туттарыттан-хаптарыттан быһаарыахха сөп. Артыыс сылдьарын тухары үөрэнээччи, мэлдьи саҥаны айарга, арыйарга дьулуһуохтаах. — Спектаклы таһынан, атын ханнык эйгэҕэ бэйэҕин холоноҕун? — 1997 С. Петр Тобуруокап “Түүҥҥү кыыс” диэн айымньытынан Геннадий Багынанов туруорбут киинэтигэр уһуллубутум. Онно оскуоланы саҥа бүтэрбит эдэр уол оруолугар оонньообутум. Уонна билигин уһулла турар “Ыаллыылар” сериалга кыттабын. Былырыын ахсынньыга СГУ КК бииргэ үөрэммит доҕорум Сергей Потапов туруорбут (билигин Москватааҕы ГИТИС студена) “Спина” диэн 40-чэ мүнүүтэлээх авангарднай стиллээх моноспектаклыгар оонньообутум. Эдэр уол дьылҕатын туһунан. — Иллэҥ кэмҥэр туох дьарыктааххын? — Сахалыы ырыалары истэрбин сөбүлүүбүн. Күнү быһа сахалыы “Викторияны” холбоон олоробун. Уонна гитараҕа оонньуурбун ордоробун. Саҥа ырыалары гитараҕа таһаара сатыыр үчүгэй баҕайы буолааччы. Айылҕаҕа сылдьарбын наһаа
Светлана АММОСОВА, “Эдэр саас” корреспондена.
№44 (3.11.1999)
Быйыл Сахабыт театрын историятыгар умнуллубат сыл ааһан эрэр. Уильям Шекспир “Илиир Хоруол” спектаклынан Москваҕа “Кыһыл көмүс мааска” национальнай театральнай бириэмийэ фестивалыгар кыттан, үс киһи Государственнай бириэмийэ лауреатын аатын ылбыттара. Кинилэр ортолоругар
22 саастаах эдэр артыыс Иннокентий Луковцев баара. Онон кини билиҥҥитэ Саха сиригэр да, Россияҕа да саамай эдэр Государственнай бириэмийэ лауреата буолар. (Россияҕа арай 25-тээх икки эдэр лауреат баар — авт. )
Бүгүн мин эһигини бу эдэр киһини кытта билиһиннэриэхпин баҕарабын.
Иннокентий былыр-былыргыттан талааннаах, уус, мындыр дьонунан биллэр Таатта Баайаҕатыттан төрүттээх. Аҕата — олохтоох дьаһалта баһылыга, ийэтэ — музыкальнай оскуола директора уонна онно сольфеджио уруогун биэрэр. Бииргэ төрөөбүт үһүөлэр. Үһүөн уолаттар. Кини улаханнара. Кэргэннээх, медицинскэй колледжка үөрэнэр. Уус-Алдан Дүпсүнүн кыыһа.
— Биһиги бары даҕаны оҕо саастан төрүттээх буоллахпыт дии. Оҕо сылдьан тугу ордук интэриэһиргиир этигиний?
— Оҕо сааһым барыта Баайаҕаҕа ааспыта. Кыратык мэник соҕус этим быһыылаах (күлэр). Оскуолаҕа үөрэнэ сылдьан бу диэн умсугуйан дьарыктаммытым суох эрээри, тоҕо эрэ саха тылын олус сөбүлүүр этим. Уонна олох кыра эрдэхпититтэн бырааттарбын кытта үһүөн ыллыырбыт. Туох күрэхтэһии, концерт буолар да, барытыгар кыттан иһэрбит. Ытык-Күөлгэ хаста да лауреат, дипломан буолбуппут. Онтон биирдэ манна кэлэн конкурска кыттан, лауреат аатын ылан, лааҕырга путевка биэрбиттэрэ. Ону таһынан кылааспар кыра сценка туруоруута буоллаҕына, онно оонньооччубун.
— Оччоҕуна артыыс буоларга төрүөт оҕо эрдэххиттэн баар эбит. Ол гынан баран бэйэҥ туох буолар баҕа санаалаах этигиний?
— Улаханнык артыыс буолуом дии санаабат этим эрээри, баҕа санаа ханна барыай? Биир кэмҥэ кэпсэтии жанрын интэриэһиргии сылдьыбытым. Уонна, арааһа саха тылын таларым буолуо дии саныырым. Ол төрөөбүт тылбын наһаа таптыырбыттан быһыылаах этэ.
— Төрдүгэр-уускар артыыс, онуоха хабааннаах киһи баар дуо?
— Суох. Арай Ырыа Ылдьаа диэн ырыаһыт киһи баар үһү. Ол туһунан эбэм кэпсиирэ. Тохсунньу тымныытыгар оҕуһун көлүнэн айаннаан истэҕинэ 3-4 биэрэстэлээх сиртэн ыллыыра иһиллэрэ эбитэ үһү.
— Артыыс буоларга хайдах быһаарынныҥ?
— Оскуоланы бүтэрэрим саҕана хаһыакка кыра баҕайы биллэрии тахсыбыт этэ. Ону ийэм көрдөрбүтэ. “Культура уонна искусство колледжыгар актерскай студияҕа эбии оҕолору сүүмэрдиибит” диэн ис хоһоонноох. Тута хайаан да манна туттарыстахпына табыллар диэн буолла. Бэлэм үрдүгэр түстүм. Ийэм былыргы ырыаларынан попурри үөрэттэ, монолог, чабырҕах үөрэтэ оҕустум. Улууспутугар киирэн билсэн, Чурапчыга кэлэн илин эҥэрдэри туталлар үһү диэн иһиттибит. Бэлэмнэнэ түһэн баран, онно тиийдим. Тааттаттан уонна Чурапчыттан соҕотох эбиппин. “Атырдьах ыйыгар куоракка кэлээр” диэтилэр. Онон дойдубар төнүннүм.
— Онтон дьэ абитура саҕаланнаҕа дии?
— Ийэбинээн кэлэн докумуоммун туттардыбыт. Мин иккис түһүмэххэ түбэстим. Түөрт эрэ миэстэҕэ 60-ча оҕо кэлбит. Экзамеҥҥа А. С. Борисов, Е. Н. Степанов уонна артыыстар бааллара. Оччолорго (1993 с. ) Уҥуохпунан кыра баҕайы этим. Миигин “кырата бэрт, ылбаппыт” диэн мөккүспүттэр үһү. Учууталым Ефим Николаевич кэлин кэпсиир. Ону кини “мин да сылдьабын дии, эдэр киһи улаатыаҕа” диэн, кырдьык, иккиэммитин тэҥнээн көрдүлэр — тэбис-тэҥ эбиппит. Ким киирбитин киэһэ олох хойут быһаардылар. 60-Ча оҕо бары кэтэһэн олоробут. Тахсан “Пономарев, Егоров, Садовников, Луковцев киириҥ” диэн буолла. Ол курдук түөрт буолан быһа иккис курска киирдибит.
— Колледжка үөрэммит сылларгыттан тугу ордук үчүгэйдик саныыгыный?
— Куруук театрга сылдьааччыбыт. Массовкаҕа кыттааччыбыт, сороҕор оруол да биэрээччилэр. Мин Чингис Айтматов “Ийэ сирэ” спектаклыгар Бекташ диэн оҕо оруолун оонньообутум. Уонна саамай үчүгэйэ диэн, биһиги манна, театр үрдүгэр үөрэннэхпит дии. Инньэ гынан үөрэнэр кэммитигэр артыыстары кытта өрүү бодоруһар буолан, кэлин театрга киирэрбитигэр улахан ыарахаттары көрсүбэтэхпит, биһиэхэ быдан чэпчэки этэ.
Үс сыл ааһа охсон, үөрэхпитин бүтэрбиппит кэннэ Культура министерствотыгар театрдарынан анаатылар. Ким Нерюнгрига, ким Ньурбаҕа, ким манна. Биһиги сэттэ буолан (биэс уол, икки кыыс) Саха театрыгар хааллыбыт.
— Артыыс буолан баран бастакы оруолуҥ?
— Суорун Омоллоон “Ороһуостуба киэһэтигэр” Уйбаанчык диэн эмиэ оҕо оруолун толорбутум. Туруорааччы режиссер В. М. Фомин этэ. Ол кэнниттэн хас да араас оруолларга оонньообутум. Билигин театрга репертуарга баар спектаклларга барыларыгар кэриэтэ баарбын.
— Дьэ, аны “Илиир Хоруолга” киириэххэ.
астынабын. Сайын аайы дойдубар оттоон-мастаан, бултаан, сынньанан кэлэбин.— 1997 Сыл күһүнүгэр кэлэн баран “Илиир Хоруолга” оруоллары түҥэтии буолла. Биһигини, Айаал Аммосовтыын Көрдөөх Көкөт оруолугар анаатылар. Кини бастакы сирэй этэ, мин киниэхэ дублер буолуохтааҕым. Онтон оруолу кытта тексинэн үлэҕэ киирдибит. Бэйэҥ оруолгун саҕаланыаҕыттан бүтүөр дылы устаҕын. Дэлби быһан-отон, онон-манан киллэртээн, ый курдук үлэлээбиппит. Ол сылдьан Айаалга атын оруолу биэрдилэр. Онон Көрдөөх Көкөт миэхэ тиксибитэ.
— Бу эйиэхэ саамай улахан оруолуҥ буолуо дии? Оруолгар хайдах киирдиҥ?
— Бастаан, текскэ үлэҕэ хайдах эрэ ыарахан баҕайы этэ. Онтон репетицияҕа сыанаҕа тахсан хааман барбыппыт. Репетиция олох аҕыйах этэ, баара-суоҕа 40-ча эрэ хонугунан көрөөччүгэ тахсыбыппыт. Ол оннугар биирдиилээн үлэ элбэҕэ.
Спектаклы аан бастаан Москваҕа “Учитель и ученики” диэн А. С. Борисов учуутала А. А. Гончаровка анаммыт фестивальга көрдөрбүппүт. Бары даҕаны олус долгуйар этибит. Антах олох атын сыана, көрөөччүҥ биир оннук, онон онно үлэлиир олох атын. Онтон манна кэлэн 1997 сыл кыһыныгар оонньообуппут.
— Көрдөххө баттаҕыҥ наар кылгас буолар дии.
— Көрдөөх Көкөтүм оруола оннук. Ол иһин хайаан даҕаны спектакль иннинэ кырыйтарарга күһэллэбин. “Искусство сиэртибэни эрэйэр” диэн ону этэн эрдэхтэрэ.
— Бу спектаклынан хас фестивальга кытынныгыт?
— Бастакы туруорууну аахтахха, үс. 1998 С. Күһүн Санкт-Петербурга “Балтийский дом” фестивальга бара сылдьыбыппыт. Онтон быйыл саас Москваҕа “Кыһыл көмүс мааскаҕа”. Онно Государственнай бириэмийэ комиссията кэлэн көрдө диэн эппиттэрэ.
— Онтон?
— Бэс ыйыгар Пушкин юбилейыгар бэлэмнэнэ сырыттахпытына, Москваттан телеграмма тилигирээн кэллэ. Үөрүүлээх сураҕы иһитиннэрдилэр. Бары соһуйуу-өмүрүү, эҕэрдэлэһии бөҕө.
— Соһуйан хааллыҥ дуо?
— Кырдьыкпын эттэхпинэ, саха сытырҕаан-сыллаан, амсайан, тутан-хабан көрдөҕүнэ биирдэ итэҕэйэр дииллэринии, бэйэм олох итэҕэйбэтэҕим. Онтон дьэ бэс ыйын 9-гар А. С. Борисов, директорбыт А. П. Николаев, Е. Н. Степанов уонна мин буолан Москваҕа көттүбүт.
— Бириэмийэҕитин хайдах туттардылар?
— 11 Чыыһылаҕа этэ. Бэрэбиэркэ, харабыл бөҕөнү ааһан, Кремльгэ Георгиевскай саалаҕа киирдибит. Онно дьэ итэҕэйдибит. Барыта 55 киһи бириэмийэлэнэр буолан, наҕараадалааһын балайда өр барбыта. Биһиги театрбытын ааттаатылар. Бастаан А. С. Борисовы, онтон сценографпытын Г. П. Сотниковы, ол кэнниттэн миигин ыҥырдылар. Хап-сабар саала ортотугар Ельцин диэки хааман тиийдим. Миигин көрөөт, хайдах эрэ “дьик” гынна, санаабар “Туох айылаах эдэр оҕотун аҕаллылар? ” Диэн соһуйбут курдук. Илии тутуһан, дипломмун, мэтээлбин туттарда уонна “Оо, такой молодой, давай работай, работай творчески” диэтэ. “Кэҕис” эрэ гынан хааллым. Бастаан улаханнык долгуйбатаҕым, онтон бириэмийэбин ылан баран “ама кырдьык дуо? ” Дии санаабытым.
Бириэмийэни ылыы — аҥардас мин эрэ ситиһиим буолбатах, бу — бүтүн Саха театрын ситиһиитэ, кыайыыта-хотуута. Онон учууталларбар Е. Н. Степановка, С. П. Федотовка, А. С. Борисовка, бары бииргэ үлэлиир дьоммор махталым улахан. Уонна күүс-көмө буолбут, куруук өйүүр бииргэ үөрэммит оҕолорбор. Бу биһиги студиябыт биир бастакы ситиһиитэ буолар.
Онтон бириэмийэҕэ тиксэргэ дьылҕам миэхэ мичик гынна дии саныыбын.
— Кеша, эн санааҕар артыыс диэн кимий?
— Артыыс — син-биир киһи киһи курдук. Арай атына диэн, айылҕа бэрсибитэ ханан эрэ баара буолуо. Артыыс бары өртүнэн сайдыылаах, уопсайынан туохха барытыгар болҕомтолоох буолуохтаах. Тоҕо диэтэргин кини олох атын өйдөөх-санаалаах киһини арыйа сатыахтаах. Бэйэтэ психолог курдук буолуохтаах. Холобур, киһини сирэйиттэн-хараҕыттан, туттарыттан-хаптарыттан быһаарыахха сөп. Артыыс сылдьарын тухары үөрэнээччи, мэлдьи саҥаны айарга, арыйарга дьулуһуохтаах.
— Спектаклы таһынан, атын ханнык эйгэҕэ бэйэҕин холоноҕун?
— 1997 С. Петр Тобуруокап “Түүҥҥү кыыс” диэн айымньытынан Геннадий Багынанов туруорбут киинэтигэр уһуллубутум. Онно оскуоланы саҥа бүтэрбит эдэр уол оруолугар оонньообутум. Уонна билигин уһулла турар “Ыаллыылар” сериалга кыттабын.
Былырыын ахсынньыга СГУ КК бииргэ үөрэммит доҕорум Сергей Потапов туруорбут (билигин Москватааҕы ГИТИС студена) “Спина” диэн 40-чэ мүнүүтэлээх авангарднай стиллээх моноспектаклыгар оонньообутум. Эдэр уол дьылҕатын туһунан.
— Иллэҥ кэмҥэр туох дьарыктааххын?
— Сахалыы ырыалары истэрбин сөбүлүүбүн. Күнү быһа сахалыы “Викторияны” холбоон олоробун. Уонна гитараҕа оонньуурбун ордоробун. Саҥа ырыалары гитараҕа таһаара сатыыр үчүгэй баҕайы буолааччы.
Айылҕаҕа сылдьарбын наһаа
Сахалыы литератураны ааҕабын. Саҥа тахсар кинигэлэри булан, эккирэтэн ааҕа сатыыбын. Уонна дьэ телевизор көрөрбүн сөбүлүүбүн.
— Олох саха диэн баран сылдьар киһи эбиккин дии? ! (Күлсэбит. ) Ырыаһыттартан кими ордук сөбүлээн истэҕин?
— “Дапсылары”, Аскалон Павловы, Байбал Сэмэнэби.
— Кеша, 22 сааскар Государственнай бириэмийэ лауреатын аатын ылбытыҥ эйиигин элбэххэ эбээһинэстиир. Айар үлэҥ инникитин хайдах көрөҕүн?
— Оннук. Талан ылбыт идэбин сөбүлүүбүн. Инникитин да анаабыт оруолларын ис сүрэхпиттэн толоруом, оонньуом диэн эрэннэрэбин.
Светлана АММОСОВА,
“Эдэр саас” корреспондена.
№44 (3.11.1999)